Başkalarına borçlu olup da ellerindeki bütün mallar veyahut yalnız zekât düşen mallan borçlarını karşılayamayan kimseler hakkında da ihtilâf etmişlerdir.

Kimisi, «-Toprak ürünleri olsun, başka mallar olsun- Önce içinden borçlar çıkarılır, artarsa, o artandan zekât çıkarılır, yoksa çıkarılmaz» demiş­tir. Süfyan Sevrî, Ebû Sevr, İbnü'l-Mübarek ve bir cemaat bu görüştedir.

İmam Ebû Hanife ile tabileri ise, «Borç toprak ürünlerine zekât düşme­ğe mani değildir, fakat diğer malların zekâtına manidir» demişlerdir. îmam Mâlik de, «Borç yalnız paranın zekâtına manidir. O da, borcunu karşılayacak bir başka malının bulunmadığı şartı ile» demiştir. Kimisi de, birinci görüşün tam tersini, yani borçlu bulunmanın hiçbir malın zekâtına mani olmadığını söylemiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, zekât bir ibâdet midir, yoksa yoksulların, zen­ginlerin servetlerine konulan bir hakkı mıdır, diye ihtilâf etmeleridir. Yok­sulların bir hakkı olduğunu söyleyenler, «Borcu olanın malına zekât düş­mez. Zira, borç sahibinin hakkı zaman bakımından yoksulların hakkından öncedir. Mal, gerçekte elinde bulunduğu kimsenin değil, borç sahibinin ma­lıdır» demişlerdir.

İbâdet olduğunu söyleyenler ise, «Zekât elinde mal bulunan kimseye vacibtir. Zira zekât mükellefiyetinin şartı ve mevcudunun alâmeti -borç bu­lunsun bulunmasın- kişinin elinde malın bulunuşudur. Sonra, bu malda her ne kadar borç sahibinin bir hakkı varsa da, zekât olarak Allah'ın da hakkı var­dır. Allah'ın hakkı ise insan hakkından önceliklidir» demişlerdir.

Bana kalırsa zekâtın borçluya vacib olmaması şeriatın gayesine daha uygundur. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz zekân«Zekât, müsidmanların zenginlerinden alınıp yoksullarına verilen bir sadakadır» [6] diye tarif buyurmuştur. Borçlu olan kimse ise, görünüşte malı bulunsa bile gerçekte zengin değildir. Toprak ürünleri ile diğer mallar ve pa­ra ile para olmayan mallar arasında ayırım yapanlar için -çocuk mes'elesinde olduğu gibi- burada da açık bir mesned bulamıyorum.

Ebû Ubeyd de «Eğer kişinin borçlu olduğu çevrece bilinmiyor ve borçlu olduğunu sadece kendisi söylüyorsa, onun sözüne bakılmaz ve eğer bilini-yorsa kendisinden zekât alınmaz» demiştir. Fakat Ebû Ubeyd bu sözü ile, «borçluya zekât düşmez» diyenlere muhalefet etmemiş, «Zekât düşen malının bulunmadığını söyleyen kimsenin sözü nasıl makbul ise, borçlu olduğu­nu söyleyenin de sözü makbuldür» diyenlere muhalefet etmiştir. [7]

[6] Buhârî, Zekât, 24, no: 1395.

[7] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/87-88.

Esselamu aleyküm.Rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim...

Ve Aleyküm Selam. Mevlam bizleri zekatını verenlerden eylesin inşaAllah.
Bilgiler için Allah Razı olsun...

Ve aleykümüsselam Zekat vermekten önce borçların giderilmesi lazım daha sonra ise zekat verebilecek kadar mal kaldıysa zekat verilmesi lazımdır . Rabbim paylaşım için razı olsun.

Ve Aleyküm Selam . Borçlu kimsenin malının ne kadar kalacağı belli değildir . O yüzdendir ki ilk önce borçlar kapatılmalıdır. Ardından İslam'a göre zengin sayılırsa zekat vermelidir .

ALLAH cc razı olsun

Aleyküm selam . Zekat verilmesi için kişinin borcu olmamalıdır diye biliyorum . Allah razı olsun . Rabbim kimseye borçlu bırakmasın.

Kişinin borcundan hariç malları yeteri kadar var ise zekat vermelidir malı yoksa zaten zekat düşmez inşaAllah

Esselamu aleyküm.Rabbim razı olsun bizlere bu bilgileri sunan kardeşimizden...