Bayram namazları

8. Bayram Namazları

A- Bayram Namazı İçin Gusüi, Namazın Vakti ve Kıraati:

Ulema, bayram namazına gidecek olan kimse için gusletmenin güzel bir şey olduğunda ve bu namaz için ezan ve kamet okunmadığında müttefiktirler. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in kıldırdığı bayram namazlannda ne ezan okunduğu, ne de kamet getirildiği rivayet olunmamıştır.

Ebû Ömer «En doğru olan rivayete göre Muaviye, bayram namazı için ezan bid'atım çıkarmıştır» demiştir.

Ulema, bayram namazının hutbeden önce olduğunda da müttefiktirler. Çünkü Peygamber (s.a.s) Efendimizden gelen rivayetler bu yoldadır [550]. Ancak «Cemaatin dağılmadan hutbeyi dinlemeleri için, Hz. Osman (r.a.) namazdan önce hutbe okurdu» diye bir rivayet vardır.

Ulema, bayram namazında okunması gerekli belli bir sûrenin bulunmadığında da müttefiktirler. Ulemanın çoğu «Bayram namazının birinci rek'atında el-A'lâ, ikinci rek'atmda da el-Gaşiye surelerini okumak müstehabür. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in bunlan okuduğu, tevatür yolu ile sabit olmuştur» demişlerdir.

İmam Şâfıi de, sûrelerinin okunmasını müstehab görmüştür. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in bunlan okuduğu sabittir [551].[552]

B- Bayram Namazı Tekbirleri:

Ulema, bayram namazına dair birkaç mes'elede ihtilâf etmişlerdir ki en meşhurlan tekbirler mes'elesidir. Zira Ebû Bekir b. el-Münzir bu mes'elede

oniki görüş nakletmektedir. Fakat biz bunlardan sadece bir sahabiye veya se-maa dayananları anlatacağız.

İmam Mâlik, «Bayram namazının birinci rek'atmdaki tekbirlerin sayısı -iftitah tekbiresi ile birlikte- yedi ve ikinci rek'atın tekbirleri -secdeden kalkma tekbiresi ile birlikte- altı tekbire olup bu tekbirler her iki rek'atta da Fatiha'yı okumaya başlamadan önce alınırlar» demiştir.

İmam Şafii, «Birinci rek'atm tekbirleri -iftitah tekbiresi ile birlikte- sekiz, ikincisinin -secdeden kalkma tekbiresi ile birlikte- altıdır» demiştir.

İmam Ebû Hanife'ye göre ise, her iki rek'at'ta da üçer olup ancak birinci rek'at'ta Fatiha ve zarnm-ı sûreden önce, ikinci rek'at'ta Fatiha ve zamm-ı sûreden sonra alınırlar ve alınırken eller kaldırılır.

Kimisi de: Her iki rek'atta dokuzar kere tekbir alınır demiştir. Bu görüş de; îbn Abbas, Muğire b. Şu'be, Enes b. Mâlik ve Said b. el-Müseyyeb'ten rivayet olunmuştur. Nehâî de bunu benimser.

Bu ihtilâfın sebebi, Ashab-ı kiram'dan bu mevzuda çeşitli rivayetlerin gelmesidir. Zira İmam Mâlik, İbn Ömer'in «Ramazan ve Kurban Bay-ramı'mn ikisinde de Ebû Hüreyre'nin, kıraatten önce birinci rek'atta yedi, ikinci rek'atta beş kere tekbir aldığını gördüm» dediğini rivayet etmektedir [553]Kendi görüşünde bu rivayete dayanan İmam Mâlik, Medine'de cari olan amele de bakmış olacak ki, iftitah tekbiresini birinci rek'atın yedi tekbiresinden saydığı halde, secdeden kalkma tekbiresini ikinci rek'atın beş tekbiresin-den saymamıştır. İmam Mâlik böylece, amel ile rivayeti te'lif etmiştir, imam Şafii de -İmam Mâlik gibi- bu rivayete dayanmış, ancak kendisi -secdeden kalkma tekbiresi gibi- iftitah tekbiresini de hariç tutarak rivayetin tamamını te'vil etmiştir. Ebû Dâvûdda, Ebû Hüreyre'den gelen bu rivayetin mânâsını Hz. Âişe ile Amr b. Âs'tan merfu1 olarak rivayet etmiştir [554].

Rivayet olunduğuna göre Ebû Mûsâ el-Eş'arî ile Huzeyfe b. Yeman'a "Peygamber (s.a.s) Kurban ve Ramazan Bayramları namazında nasıl tekbir alıyordu?" diye sorulmuş, Ebû Mûsâ "Cenaze namazında dört kere tekbir alıyordu", diye cevap vermiştir. Bunun üzerine Huzeyfe, "Ebû Mûsâ doğru söylüyor deyince" Ebû Mûsâ "Ben Basra'da vali iken buna göre Bayram namazlarında tekbir alıyordum demiştir [555]ki bir kitle de bunu benimser.

İmam Ebû Hanife ile diğer Küfe uleması ise, İbn Mes'ud'a dayanmışlardır. Zira sabittir ki İbn Mes'ud Kûfeliler'e bayram namazını yukarıda geçen şekilde öğretmiştir. Bütün ulemanın bu mes'elede sadece ashabın söz ve fiillerine dayanmış olmalarının sebebi şudur: Çünkü bu mevzuda bizzat Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den sıhhatli bir haber gelmemiştir ve malumdur ki böyle şeyler hakkında ashabın söz ve fiilleri birer mevkuf hadis sayılmakta-dır. Zira böyle şeylerde kıyas işleyemez.

Bu tekbirler alınırken el kaldırılıp kaldırılmadığında da ihtilâf etmişlerdir. Kimisi «Kaldırılır» demiştir ki bu, İmam Şafii'nin görüşüdür. Kimisi «îftitah tekbiresinden başka el kaldırılmaz», kimisi de "Kişi el kaldırıp kaldırmamakta muhayyerdir» demiştir. [556]

[550] Buhârî, îdeyn, 13/8, no: 963.

[551] Şafii, Tertîbü'l-Müsned, 1/158, no: 461.

[552] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/419.

[553] Mâlik, 10/4, no: 9.

[554] Ebû Dâvûd, Salât, 2/251, no: 1149-1151.

[555] Ebû Dâvûd, Saiât, 2/251, no: 1153.

[556] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/419-421.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın