Babanın hazır olmadığı yerde bakirenin evlenmesi

c- Babanın Hazır Olmadığı Yerde Bakirenin Evlenmesi:

Babanın hazır olmadığı yerde bakire kızın evlenmesi konusunda Mâliki mezhebinde bir hayli tafsilat ve ihtilâf vardır. Çünkü bu ihtilâf, babanın nerede olduğunun bilinip bilinemediği, biliniyorsa esir olup olmadığı ve bulunduğu yerin uzak veya yakınlığı ve bütün bu durumlarda kızın evlenmesinin bir zaruret olup olmadığı, zaruret olduğu zaman da kızın beslenmeye muhtaç olması veyahut tehlikeli bir duruma düşmesinden korkulması ya da her iki durumun da mevcut bulunması ve bütün bu durumlarda kızın evlenmeye istekli olup olmaması halleriyle racidir. Mâliki mezhebinin bütün uleması, baba esir olduğu ya da yerinin bilinmediği veyahut biliniyorsa da uzak olduğu kız da beslenmeye muhtaç olmadığı ve tehlikeli bir duruma düşmesinden korkulmadığı hallerde eğer kız evlenmeye istekli olmazsa nikâhının fasid olduğunda ve eğer istekli ise, babasının esir olduğu veyahut yerinin bilinmediği hallerde sahih olduğunda müttefiktirler. Babanın yeri bilindiği ve fakat uzak olduğu halinde ise ihtilâf etmişlerdir. Kimisi «kızın evlendirilmesi caizdir» demiştir ki bu, îmam Mâlik'in görüşüdür. Abdülmelik ile İbn . Vehb de «Caiz değildir» demişlerdir.

Kızın beslenmeye muhtaç olduğu ya da kendisi için tehlikeli bir durumdan korkulduğu veyahut bu her iki durumun da mevcut bulunduğu zaman, . eğer babasının yeri bilinmez, yahut bilinir de kendisi ya esir veyahut yeri uzaksa, bu üç durumda kız evlenmeye istekli olmazsa bile nikâhı yine sahihtir. Babanın yeri eğer hem bilinir ve hem de yakınsa -kanaatimce- nikâhın fasid olduğunda ihtilâf yoktur. Çünkü bu durumda babayı görüp ondan izin almak mümkündür. Bununla beraber eğer vakit dar olur ve hakim de kızın bir tehlikeye girmesinden endişe ederse -babanın yeri yakın da olsa- maslahata binaen nikâhın sahih olması gerekir.

«Yakın velinin hazır bulunduğu halde, uzak velinin akdi de caizdir» dediğimiz taktirde, eğer bir kadın her ikisine de -kendisini evlendirmek için izin verir ve her biri onu bir başka şahısla evlendirirse, ne olur? Çünkü bu durumda ya her iki akid de aynı anda olmuş veyahut biri diğerinden önce olmuştur. Birinin diğerinden önce olduğu zaman da hangisinin Önce olduğu ya bilinir ya bilinmez. Bilindiği zaman, eğer her iki şahıs da kadına dokun-mamışlarsa ulema kadının birincisine düştüğünde müttefiktirler. Fakat eğer ikinci şahıs kadına dokunmuşsa, kimisi «Birincisine», kimisi: «İkincisine düşer» demiştir. îmam Mâlik ile Îbnü'l-Kasım ikinci kavle, îmam Şafii ile îbn Abdilhakem de birinci kavle katılır. Her iki şahsın akidleri aynı anda vaki olduğu zaman ise, her iki akdin de fasid olduğunda ihtilâf yoktur.

İkinci şahsın kadına dokunmasını muteber sayıp saymamaktaki ihtilâfın sebebi, umumun kıyas ile çelişmesidir. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in,

«Hangi kadın, iki veli tarafından iki kişiyle evlendirilir se, o birincisinindir» [43]buyurduğu rivayet olunmuştur. Bu hadisteki umum -ikinci şahıs kadına dokunsun dokunmasın- kadının birinci şahsa düşmesini gerektirmektedir. îkinci şahsın kadına dokunmasını muteber sayanlar da, bunu mekruh satışlarda satılan metaın elden gitmesine benzetmişlerdir ki bu zayıf bir kıyastır.

Hangi akdin önce vaki olduğunun bilinmemesi haline gelince: Cumhur, akdin münfesih olduğu görüşündedir. îmam Mâlik de: «Eğer ikisinden biri kadına dokunmamışsa münfesihtir. Yoksa kadın, dokunana düşer» demiştir. Şureyh de «Kadın muhayyerdir. Hangisini seçerse kocası odur» demiştir ki bu, şâzz bir görüştür. Bu görüş aynı zamanda Ömer b. Abdülaziz'den de rivayet olunmuştur[44]

[43] Tayâlisî, s. 122, no: 903; Ebû Dâvûd, Nikâh, 6/22, no: 2088.

[44] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/430-431.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın