Onlar Böyleydi

Semerkand Dergisi | Temmuz 2013 | AYIN KONUSU

Doğru olmanın, doğru yolda yürümenin ilk şartı doğru olanları takip etmek, onların izini sürmektir. Müslümanın izini süreceği doğrular ise şüphesiz Rasulullah s.a.v. Efendimiz’e sıdk ile, muhabbetle, canlarını ortaya koyarak teslim olan Ashab-ı Kiram’dır. Allah Tealâ onların cümlesinden razı olsun, bize onların sevgisini, onların da bizi sevmelerini nasip etsin.

Bu yazıda yardım, cömertlik, fedakârlık ve manevi hayata dair birkaç örnekle O Kutlu Nesil’in rehberliğine başvurduk. İçinde bulunduğumuz rahmet ayında çokça zikredilen bu erdemlerin hakikatini bir de onlardan görelim istedik.

Ensar(1)ın Muhacirler(2)i sahiplenmesi

Abdurrahman b. Zeyd r.a.’ın rivayetine göre Hz. Peyamber s.a.v. Ensar’a:

– Muhacir kardeşleriniz mallarını ve çocuklarını bırakarak size geldiler, buyurdu. Ensar:

– Ya Rasulallah, mallarımızı onlarla paylaşırız, dediler. Hz. Peygamber s.a.v.:

– Bunu başka bir şekilde yapamaz mısınız, buyurdu.

– Nasıl, diye sordular. Hz. Peygamber s.a.v. şöyle buyurdu:

– Onlar bu tür (ziraî işlerde) çalışmayı bilmezler.Bağlarınızda, bahçelerinizde siz kendiniz çalışın, elde ettiğiniz mahsulü de onlarla paylaşın, dedi. Ensar:

– Peki ya Rasulallah, diye karşılık verdiler.

Muhacirler bir seferinde Hz. Peygamber s.a.v.’e şöyle dediler:

– Ey Allah’ın Rasulü! Biz bu Medineli kardeşlerimiz kadar iyi insanlar görmedik. Az olan bir şeyi bile bizimle paylaşıyorlar. Çok olduğu zaman da bize bol bol veriyorlar. Bize bir sevap bırakmamalarından korkuyoruz.

Hz. Peygamber s.a.v. onlara şöyle buyurdu:

– Siz onlara teşekkür edip, onlar için Allah’a dua ettiğiniz müddetçe sizin için de sevap verilecektir.

Muhtaç mücahitler

Hz. Cerir r.a anlatıyor:

Bir sabah Rasulullah s.a.v.’in yanında bulunuyorduk. Derken, Allah Rasulü’nün huzuruna birtakım kimseler geldi. Bunların elbiseleri, ortalarından delip başlarına geçirdikleri yün kumaştan ibaretti. Üzerine de kılıçlarını kuşanmışlardı. Bunları büyük ihtiyaç ve perişanlık içinde gören Rasulullah s.a.v.’in rengi attı. Öğle namazından sonra bize hitap etti:

– Ey insanlar! Sizleri bir tek candan yaratan, ondan da zevcesini vücuda getiren ve ikisinden birçok erkek ve kadınlar meydana getiren Rabbinize karşı gelmekten çekinin. Herkes yarın için önden ne göndermiş olduğuna baksın. Herkes altınından, dirheminden (gümüş parasından), elbisesinden tasadduk etsin, buğdayından bir ölçek, hurmasından bir ölçek versin, yarım hurma da olsa sadaka versin!

Önce Ensar’dan bir zat dolu bir çıkın getirdi. Halk yardım için birbirini izledi. Öyle ki yiyecek ve giyeceklerden iki yığın oluştuğunu ve Rasul-i Ekrem s.a.v.’in yüzünün parıldadığını gördüm. Sanki güneşin yansıdığı bir altın gibiydi.

Bahçe duvarları

Peygamber Efendimiz s.a.v. bir çarşamba günü Avf Oğulları sülalesinin bulunduğu yere gitti:

– Ey Ensar cemaati, diye seslendi.

– Buyur ya Rasulallah, emrine amadeyiz, dediler.

– Siz cahiliye döneminde Allah’a ibadet etmezken bile ağır mükellefiyetler altına girer, mallarınızdan muhtaçlara verir, yolda kalanlara yardım ederdiniz. Allah size İslâm’ı ve Peygamber’i lütfedince mallarınızı kale içine almaya mı başladınız? İnsanlar, vahşi hayvanlar, kuşlar sizin malınızdan yediğinde sizin için karşılık vardır, buyurdu.

Bunun üzerine Avf Oğulları hemen kalkıp hurmalıklarına gittiler ve hurmalıklarının çevresinde bulunan duvarlardan, insanların ve hayvanların girmesi için otuzar kapı açtılar.

İnfak(3)ın bereketi

Bir keresinde Nebi s.a.v., Bilal r.a.’ın yanına gitti. Bilal r.a.’ın kaldığı yerde birkaç yığın hurma gördü.

– Bunlar ne ey Bilal, diye sordu.

– Ya Rasulallah, senin misafirlerin için saklıyorum, dedi. Rasulullah s.a.v.:

– Cehennem ateşinde senin için duman olmasından korkmuyor musun? Bilal, infak eyle! Arşın sahibi azaltır diye korkma, buyurdu.

Bir rivayete göre de, bir adam Peygamber s.a.v. Efendimiz’e gelerek kendisine bir şeyler vermesini istedi. Allah Rasulü s.a.v.:

– Şimdi sana vereceğim bir şey yok, sen git benim adıma al, ben sonra öderim, dedi.

Bunun üzerine Hz. Ömer r.a.:

– Ya Rasulallah, yanında bir şey olduğunda ver, olmadığı zaman kendini külfet altına sokma, dedi.

Efendimiz s.a.v., Hz. Ömer r.a.’ın bu sözlerini beğenmedi. Orada bulunan bir zat:

– Ey Allah Rasulü, ver! Arşın sahibi azaltır diye korkma, dedi.

Allah Rasulü s.a.v. bu zatın sözlerine gülümsedi ve:

– Ben de bununla (infakla) emrolundum, dedi.

Fakirin parası

Bir gün adamın biri Hz. Osman r.a.’a:

– Ey mal mülk sahipleri, sizler tüm hayırları alıp götürdünüz! Sadaka veriyor, köle azat ediyor, hacca gidiyor, Allah yolunda bol bol harcıyorsunuz, dedi.

Hz. Osman r.a.:

– Bize mi imreniyorsun, dedi. Adam:

– Evet, doğrusu imreniyorum, dedi.

Bunun üzerine Hz. Osman r.a.:

– Allah’a yemin ederim ki bir fakirin çalışarak kazandığı bir dirhem(4)i infak etmesi, zenginin on bin dirheminden daha hayırlıdır. (Fakirin bir kuruşluk infakı zanginin bin lira infakından hayırlıdır.) Çünkü o on bin dirhem, çoğun içinden azın infakıdır, dedi.

Kardeşi gözetmek

İbn Ömer r.a. anlatıyor:

“Bir mahalde yedi ev vardı, hepsi de yoksuldu. Birisi bu evlerden birine bir koyun kellesi göndedi. Ev sahibi, komşusunun daha muhtaç olduğunu düşünerek kelleyi komşusuna gönderdi. İkinci komşu da aynı düşünceyle kelleyi üçüncü komşuya gönderdi. Bu şekilde kelle bütün evleri dolaştıktan sonra ilk hediye edildiği eve geri döndü.”

Hz. Peygamber s.a.v.’in amcaoğlu Abdullah b. Abbas r.a. da şöyle diyor:

“Müslümanlardan birinin ev halkının geçimlerini bir ay yahut bir hafta veya Allah’ın dilediği bir süre üzerime almam, bana göre hac üstüne hac yapmamdan daha güzel gelir.”

Hz. Ali r.a. da şöyle demişti:

“Dostlarıma bir tabak yemek ikram etmeyi, pazara çıkarak bir köle satın alıp azat etmeye tercih ederim.”

Yoksul doymazsa

İbn Ömer r.a. öğle veya akşam yemeği yiyeceği zaman çevresindeki yetimleri, yoksulları çağırır, onlarla sofraya otururdu. Bu nedenle kendine yemekten az pay kalırdı. Bazı kimseler hanımına:

– İhtiyara iyi baksana, diye kızdılar. Hanımı da onlara:

– Ne yapayım, kendisine yemek yapıyoruz, o başkalarını çağırıyor, dedi.

Bu uyarıdan sonra kadıncağız, İbn Ömer’in mescitten çıkmasını beklemek için yolunda oturan yoksullara yemek gönderip karınlarını doyurdu ve:

– Artık onun yolu üzerinde oturmayın, dedi.

İbn Ömer r.a. evine gelince:

– Falan ve filana haber haber gönderin gelsinler, dedi.

Halbuki hanımı, kocasının çağırdığı bu kimselere daha önce yemek vermiş ve:

– Sizi çağırırsa gelmeyin, diye tembih etmişti.

İbn Ömer r.a. durumu öğrenince:

– Sizin maksadınız bu akşam bana yemek yedirmemek, dedi ve o akşam yemek yemedi.

İbn Ömer r.a.’ın azatlı kölesi de şunları anlatıyor:

“İbn Ömer’le beraber yola çıkmıştım. Hizmetini görüyordum. Her su başında konaklıyor, oranın sakinlerini yemeğe çağırıyor, birlikte yiyordu. Bazan o kadar kalabalık oluyordu ki, kendisi ya iki ya da üç lokma ancak yiyebiliyordu. Derken Cuhfe’ye geldik. Buranın sakinlerini de yemeğe çağırdı. O ara üstünde doğru dürüst kıyafet olmayan siyah bir genç geldi. İbn Ömer onu da çağırdı. Genç:

– Birbirinize kenetlenmişsiniz, oturacak yer yok, dedi.

İbn Ömer geri çekilerek gence yer açtı.”

Mütevazi zengin

Süleyman b. Rebia anlatıyor:

“Basralı kurrâ(5)lardan bir cemaatle hacca gitmiştik. Arkadaşlarım:

– Vallahi buraya gelmişken Hz. Peygamber s.a.v.’in ashabından bir sahabi bulup kendisinden hadis dinlemedikçe geri dönmeyeceğiz, dediler.

Biz böyle bir zat ararken Abdullah b. Amr r.a.’ın Mekke’nin alt tarafında konakladığını haber aldık. Hemen bulunduğu yere hareket ettik. Oraya vardığımızda büyük bir eşya yığını ve üç yüz deve ile karşılaştık. Develerden yüz tanesi binek, iki yüz tanesi de yük taşımak içindi. Biz:

– Bu eşyalar kimin, diye sorduk.

– Abdullah b. Amr’ın, dediler.

– Hepsi onun mu, dedik.

Çünkü biz, Abdullah b. Amr’ın çok mütevazi olduğunu biliyorduk, bu kadar serveti görünce şaşırmıştık.

– Evet, dediler, şu yüz tanesi binektir, arkadaşlarını bindiriyor. Şu iki yüz tanesi de yük taşımak için. Kendisine konuk gelen şehirlilere ve mis...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın