|
Konu Başlığı: Gözlemevlerimiz Gönderen: Zehibe üzerinde 23 Haziran 2009, 03:49:05 (http://www.yeniasya.de/gencyaklasim/images/resimler/2009/200906-10.jpg) Rasathane; gözlem evi anlamına gelir. Rasat; gözlem, hane ise “ev” anlamındadır. Osmanlı İmparatorluğu'nda bilimsel astronomiyi medreseye ilk sokan Ali Kuşcu olmuştur. Ali Kuşcu, 1450 yılında Cacabey Gözlemevi Semerkand Rasathanesi'ni kurmuş olan Uluğ Bey'in öğrencisiydi. Semerkand Rasathanesi'nin müdürü olan Kadızade-i Rumi'nin ölümü üzerine gözlemevinin başına geçmiş, Zic-i Uluğ Bey'in (Uluğ Bey Zici) tamamlanmasına yardımcı olmuştur. Ali Kuşçu’nun 1474'te ölümünden sonra uzun bir süre astronomi bilimiyle gerçek anlamda ilgilenen olmamıştır. Tycho Brahé 1576'da Danimarka'da Uraniborg Rasathanesi'ni kurarken, uzun süredir bu alanda çalışmaların yapılmadığı Osmanlı İmparatorluğu'nda da neredeyse aynı tarihte (1577) III. Murad'ın izniyle Mısır Medresesi müderrislerinden Takiyüddin tarafından ilk rasathane kurulmuştur. O günden bu tarafa gelip ülkemizdeki belli başlı gözlemevlerinden kısaca bahsedelim. -Ankara Üniversitesi Ahlatlıbel Gözlemevi 1963 yılında Ankara'nın 15 km güneyinde Ahlatlıbel' de bir merkez bina ve 3 gözlem binasıyla kurulmuştur. Kuruluşundan bu yana, ülkemizde gökbilimin gelişmesine öncülük etmiş önemli bir kurumdur. Bir taraftan uluslararası düzeyde yürütülen bilimsel araştırmalara veri sağlarken diğer taraftan toplumun Astronomi konusunda aydınlatılması amacıyla kapılarını daima gökyüzü meraklılarına açık tutmaktadır. Bu amaçla Astronomiye ilgi duyan kişi, kurum ve kuruluşları bilgilendirmek ve Astronomi'yi sevdirmek için halk günleri, gözlem şenlikleri ve eğitsel etkinlikler düzenlenmektedir. -ÇAAM (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gözlemevi) Etkinliklerine 2001 yılında başlamıştır. Merkezin amacı astrofizik alanında bilimsel aktiviteleri organize etmektir. Üniversitenin Astrofizik Araştırma Merkezi ve Astrofizik Gözlemevi Çanakkale'nin 15 km güneydoğusundaki Ulupınar köyü yakınlarında konumlandırılmıştır. -Cacabey Gözlemevi Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde Kırşehir Emiri Nurettin Cibrilbin Cacabey tarafından 1271-1272 yıllarında yapılmıştır. Döneminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiştir. Dünyada gözlemevi olarak yapılan ilk yapıt olduğu iddia edilir. Minaresi yapıdan ayrı olup, Gözlem kulesi olarak inşa edilmiştir. Büyük kubbenin hemen altında, Yıldızların incelendiği bir havuz bulunmaktadır. -Ege Üniversitesi Gözlemevi Ege Üniversitesi Astronomi Kürsüsü 1962-63 öğretim yılında matematik kürsüsünün yönetiminde kurulmuş, daha sonra Astronomi Kürsüsü olarak düzenlenmiştir. Üniversitenin 15 km güneyinde, 630 m yükseklikteki Kurudağ tepesi seçilmiştir. İlk gözlem 22 Haziran 1965' te A.Kızılırmak, R.Kızılırmak, Sezai Hazer, Ünal Akyol, Şükrü Bozkurt' un katılımıyla gerçekleşmiştir. 1967'de NATO' nun bağışı olarak 48 cm çaplı aynalı teleskop ve fotoelektrik düzeneği gelmiştir. -IAU (Uluslararası Astronomi Birliği) Dünyanın pek çok yerindeki astronomi topluluklarını birleştirir. Uluslararası anlamda, astronomlar tarafından, yıldızların, gezegenlerin ve diğer gökbilimsel cisimlerin isimlendirilmesi konusunda sorumlu resmi makam ve astronominin resmi kurulu olarak kabul edilmektedir. - Kandilli Rasathanesi Ülkemizin en eski ve köklü kuruluşlarından biridir. Rasathane-i Amire adı ile bilim tarihimizde yer alır. Rasathane, Boğaziçi Üniversitesinin bünyesinde bir enstitü haline dönüşünce, deprem konusunda gözlem, eğitim, araştırma ve uygulama faaliyetlerini tek bir bünye altında toplayan ilk kuruluş özelliğini kazanmıştır. 1982 yılında Kandilli Rasathanesi, Boğaziçi Üniversitesi'ne bağlanmış ve ismi Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Gözlemevi olmuştur. -Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Gözlemevi (BUKOERI) Mehmed Fatin Gökmen (1877–1955) tarafından kurulmuştur. Fatin Gökmen, İcadiye Tepesi’nde, Fransız Meteoroloji Birliği aracılığıyla getirtilen ve birinci sınıf bir meteoroloji istasyonunda kullanılan âletlerle 1 Temmuz 1911 tarihinden itibaren sürekli ve düzenli bir biçimde meteorolojik unsurların ölçüm ve kayıtlarını başlatmıştır. - Melikşah Gözlemevi Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah 1074-1075 yılları arasında İsfahan’da bir gözlemevi kurdurmuş ve başına da Matematik ve Astronomi alanındaki çalışmalarıyla ünlü Ömer Hayyam’ı getirmiştir. Gözlemevinin kuruluş amacı takvimlerin düzenlenmesiydi. Ömer Hayyam yaptığı araştırmalar sonunda, önce kullanılmış takvimleri düzeltmek yerine mevsimlerle uyum gösterecek yeni bir takvim düzenlemenin daha doğru olacağına karar vermiş ve bu doğrultuda çalışmalar yapmıştır. 1079 yılında gözlemlerini tamamlamış ve 5000 yılda 1 günlük hata payı içeren Celali Takvimini düzenlemiştir. - Takiyüddin’in İstanbul Gözlemevi On altıncı yüzyılın ikinci yarısında, III. Murat döneminde, İstanbul'da Tophane sırtlarında Takiyüddin tarafından kurulan gözlemevinin Osmanlı bilim tarihinde önemli bir yeri vardır. Osmanlı'nın en önemli bilginlerinden olan Takiyüddin el-Râsıd, 1574'te Galata Kulesi'nde gözlem çalışmalarına başlamıştır. - UZAYMER 1980–81 yıllarında ÇÜ Yerleşkesi içerisinde Fizik Bölümünden Prof. Dr. Hakkı Ögelman ve arkadaşları tarafından "Güneş Evi" olarak inşa edilmiştir. 1991 yılında binanın tamir ve restorasyonu yapılarak "Uzay Bilimleri ve Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi" olarak Prof. Dr. Mehmet Emin Özel başkanlığında çalışmalarına başlamıştır. Merkez o tarihten bu yana astronomi-astrofizik ve Güneş Enerjisi konularında çalışmalarını sürdürmektedir. |