I. Ekolojik Sünnetin Kaynakları
 

Hz. Peygamber, zaman içerisinde önemini maalesef yitirmiş ve hatta unutulmuş, bizim "ekolojik sünnet" diye nitelendirdiği­miz çevrecilik ile ilgili öyle güzel öğretisi ve tatbikatı vardır ki, hepsi bugün dünyadaki çevrecilerin çevre meselesinin çözümü için getirdikleri önerilerle benzerlik ve ayniyet arz etmektedir.

Biz bugün ekolojik sünneti, başta siyer kitapları olmak üzere, Hz. Peygamber'in savaşlarını konu alan gazavat kitaplarından, onun hadislerini ihtiva eden Kütüb-i Sitteden, islâm'ın ilk devir­lerini işleyen klasik islâm tarihi kitaplarından ve bazı fıkıh kitap­larıyla, hisbe müessesesiyle ilgili kitaplardan öğrenmekteyiz.

Bütün bu kitapların isimlerini zikretmek ve haklarında çok kısa bilgiler bile vermek çok yer işgal edeceğinden bu konuya gir­meyeceğiz. Zaten bunlardan çoğu, dipnotlarda ve kaynaklarda zikredileceklerdir ki, çoğu okuyucunun bunlar hakkında az-çok bilgisi de vardır. [17]

 
II. Hz. Peygamber'in Ekolojik Öğretisi Ve Faaliyeti
 

Hz. Peygamber'in bize kadar nakledilen hayatında tabiî çev­renin korunmasıyla ve insanın içinde yaşamak zorunda olduğu yakın maddî ve manevî çevresinin nasıl olması gerektiği ile ilgili yapmış olduğu faaliyetlerini şu maddeler halinde ele alabiliriz. [18]

 
A- Ağaç Sevgisi, Dikimi Ve Korunması:
 

Hz. Peygamber'in tabiata karşı büyük bir sevgi beslediği bili­nen bir husustur. O bu sevgisini, ağaç, bitki ve hayvan gibi tabiî varlıkların korunması hakkındaki söz ve davranışlarıyla maddileştirmiştir.

Hz. Peygamberin insanları ağaç dikmeye sevk eden ve ağacın ekolojik ve iktisadî değerim gösteren pek çok hadisi vardır. Bun­lardan bazılarım şöyle sıralayabiliriz:

"Bir müslüman ağaç diker de bunun meyvesinden insan, ehil veya valisi hayvan veya kuş yiyecek olursa, yenen şey onun için bir sadaka hükmüne geçer..." [19]

"Kim ağaç dikiminde bulunursa, onun için, ağaçtan hâsıl olan ürün miktarınca Allah sevap yazar"[20]

"Bir kimse bir ağaç dikse, o ağaç meyve verdikçe, sevabı ağacı dikene yazılır." [21]

"Yedi şey vardır ki, kişi kabirde bile olsa, ondan hâsıl olan ecir devamlı olarak kendisine ulaşır: Öğretilen ilim, halkın istifâdesi için akıtılan su, açılan su kuyusu, dikilen ağaç, inşâ edilen mescit, okunmak üzere bağışlanan Kur'ân, vefatından sonra kendisine dua edecek hayırlı evlâd."[22]

"Elinizde bir ağaç filizi varsa, kıyamet kopmaya başlasa bile eğer onu dikecek kadar zamanınız varsa mutlaka dikin."[23]

"Deccâl'in çıktığını işitecek bile olsanız, elinizdeki ağaç filizi­ni mutlaka dikin, zira Deccâl'den sonra da insanlar yaşayacak­lardır."[24]

"Kim bir ağaç diker ve meyve verinceye kadar muhafaza ve bü­yümesi için ilgisini devam ettirirse, meyvesinden elde edilen her istifade, Allah indinde bir sadaka sayılır ve dikenin hesabına ya­zılır."[25]

"Kim bir ağaç diker ve bu ağaç olgunluğa ererse, Allah bu ağaç sebebiyle o kimse için cennette bir ağaç diker."[26]

"Yerde bitmiş olan hiçbir nebat yoktur ki, onu nezaretçi bir melek kanatlarıyla korumuş olmasın. Bu durum bitkinin hasad edilmesine kadar devam eder. Kim bu bitkiyi basıp ezerse o melek kendisine lanet eder"[27]

"Resûlullah (s.a.v.) davarları yesin diye, elindeki sopayla bir ağacın dallarına vurarak yapraklarını dökmeye çalışan bir bedeviyi görmüştü. Şöyle seslenerek müdâlale etti: Ey arabî! Ağır ol, ağaca vurarak, kırıp dökerek değil, tatlılıkla sallayarak yapra­ğını dök."[28]

"Sidreleri kesenler, yüzüstü ateşe atılacaklardır.[29]

"Her kim, yerine yenisini dikmeden, bir sidre ağacını kesecek olursa, Allah ona Cehennemde bir ev yapar."[30]

Hz. Peygamberin bazı ağaçlara, özellikle de hurma ağacına karşı hususi bir alakası vardı. Bunun için hurma ağacıyla ilgili pek çok hadis vardır. Hadis kitaplarında bu konuda müstakil bö­lümler vardır.[31]

 
B- Ormanlaştırma Ve Sid Alanları Tesisi:
 

Hz. Peygamberin kendisi bizzat ağaçlandırma işinde bulun­muştur. Ormanlar kurdurmuş ve sid alanları tayin etmiştir.

Çeşitli yollarla gelen rivayetlere göre, Hz. Peygamber bir de­fada beşyüz hurma ağacı dikmiştir.[32]

Belâzurî, ibn Cu'dübe ve Ebu Ma'şer yoluyla nakledilen bir ri­vayete dayanarak Hz. Peygamberin ormanlaştırma yaptırdığını bildirmektedir.

"Hz. Peygamber (s.a.v.), Zu-Kadr gazvesinden dönerken Zu-rayb (Zureybu't-Tâvîl) mevkiine gelince, Ensardan Benî Harise kabilesi mensupları: Ya Resûlallah! Burası bizim develerimizin otlağı, koyunlarımızın merası, kadınlarımızın çıkacakları yer, yani orman bölgesidir, dediler. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Kim bir ağaç kırarsa yerine bir fide diksin". Bu emir üzerine burası orman haline getirildi."[33]

Görülüyor ki, Hz. Peygamber eski bir orman yeri olan Zurayb mevkiini, yeniden ormanlaçtırmıştır. Bu bölge bu olaydan sonra, orman anlamına gelen el-Gabe ismiyle anılır olmuştur.

Bunun yanında, Hz. Peygamber, bugün Sid alanları ve millî parklar olarak bilinen şeylere benzer önemli faaliyetlerde bulun­muştur; belirli bölgeleri Özel koruma alanına almıştır. Bunlar Harîm (veya Haram) ve Himâ yani yasak, korunan bölgeler ola­rak adlandırılmıştır. Ağaçlarının kesilmesini, kuş ve hayvanları­nın avlanmasını Hz. Peygamber yasaklamıştır.

Himâ, daha çok, tarım ve diğer işler için kullanılması yasak sadece otluk için kullanılan bir özel bölgedir. Mera ve otlaklara benzer.

Harım veya Haram ise, daha çok su kaynakları ve kanalları, kuyuları içeren, ağaçlandırılmış verimsiz araziler (mevât) üzeri­ne tesis edilen, yukarıda da belirttiğimiz üzere, hayvanları, bitki­leri ve kuşları korunma altına alman bölgeler, yani bugünkü ma­nasıyla milli parklar ve sid alanlarıdır. Hz.Peygamber'in Himâ ve Harim'e verdiği önemden ötürü" bunlar îslâm hukukuna da konu olmuştur ve hukukçular onlarla ilgili hukuki kaide ve kurallar ge­liştirmişlerdir.[34]

Şimdi, özellikle Harîm türü korunmuş bölgelerden, onların en önemli örneklerini teşkil eden Medine ve Taif sid alanlarını gösterebiliriz. Bunları kısaca özet olarak zikredelim: [35]

 

1- Medine Sid Alam
 

Rivayetlere göre, Peygamberimiz Hayber seferinden döner­ken, Medine'ye yaklaşınca, şehri göstererek:

"Yâ Rabbi! Hz. İbrahim Mekke'yi haram kıldığı gibi, ben de Medine'yi haram kıldım. Onun iki kayalığı arası haram bölgesi­dir. Ağaçları kesilmez, hayvanları avlanmaz, otu yolunmaz, ağaçlarının yaprağı koparılmaz.[36]

Bu mealdeki rivayet, çok çeşitli şekilde çeşitli kaynaklarda vardır. Bazı kaynaklar haram kılman Medine şehir bölgesini da­ha teferruatıyla açıklarlar. Mesela Ebu Davud "iki kayalığı arası" sözüne açıklık getirerek, haram bölgesinin, Medine'nin kuzeyinde bulunan Ayr Dağı ile güneyinde bulunan Sevr Dağı arası olduğu­nu belirtir.[37]  Müslim, Hureyre'den naklen, Medine merkez olmak üzere etrafında 12 millik bir kısmın korunduğunu söylemekte­dir.[38] Bu rivayetler daha da açıklıkla, Adiyy Ibn Zeyd'den naklen Ebu Davud tarafından şöyle anlatılır: "Peygamber (s.a.v.) Medi­ne'nin her yönünden bir beridlik sahayı koruluk (haram) bölge ilan etti"[39] Hatta Peygamber bu yasak bölgeyi sınırlarına Ka'b Ib-ni Malik'e taşlar diktirerek belirlemiştir.[40]

Rivayette geçen "bir berîdlik" mesafe, en aşağı 32 km'lik bir uzunluktur. Dolayısıyla Medine şehri merkez olmak üzere 32 km'lik her yönden çevresi koruma altına alınmış oluyor.

Medine şehri civarının yasak kılınmasıyla ilgili başka önemli rivayetler şöyledir:

"Medine Ayr ve Sevr Dağları arasında kalan kısımlarıyla ha­ramdır. Orada kim bir yasak işlerse veya işleyeni himaye ederse, Allah'ın Melekleri ve bütün insanların laneti onun üzerine olsun. Allah kıyamet gününde onun ne tevbesini ne de fidyesini kabul eder."

Farklı şekillerde nakledilen başka bir rivayet: Sa'd Ibn Ebi Vakkas, Akik'deki sarayına giderken, haram böl­gede bir kölenin, bir ağaç kesmekte olduğunu görür. Sa'd bunun üzerine onun elbisesini alır. Sa'd Medine'ye dönünce, kölenin efendisi Sa'd'a gelir ve aldığı elbiseyi geri vermesini taleb eder, hatta onu Hz.Ömer'e şikayet eder. Sa'd şu cevabı verir:

"Peygamber (s.a.v.) burayı haram kıldı ve kim burada avla­nan ve ağacını kesen birini yakalarsa onu dövsün, elbise ve malze­melerini de elinden alsın buyurdu. Peygamber (s.a.v.)'in bana ganimet kıldığı bir şeyi asla vermem, isterseniz kıymetini vere­yim der"[41]

Hz. Ömer, belki de bu olaydan sonra, Osman Ibni Maz'un'un azadlı kölesini Medine civarına bekçi tayin etmiş ve ona şu emri vermiştir:

"Medine'deki ağaçları kesme ve yapraklarını silkme konu­sunda kimseye müsaade etme. Bunu yapan birini yakalarsan bal­tasını ve ipini elinden al."[42]

 
2- Taif Sid Alam
 

Taif halkı, bir heyeti, Hz. Peygambere, müslüman olmak iste­diklerini bildirmek üzere gönderdikleri zaman, bazı teklifler ileri sürdüler. Bu...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Aleykümselam.Rabbim razı olsun paylaşımdan kardeşim.Kur anı kerim ekolojik dengeye önem veriyor.Tabiatın korunmasını dile getiriyor.Peygamber efendimiz de bu konunun üstünde durmuş,ashabına kainatın korunmasına dair nasihatler vermiştir.Ağaçların dikilmesini,ormanların oluşturulmasını,çevrenin temiz kullanılması,hayvanların korunmasına önem vermiştir...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

efendimiz doğayı hayvanları korumaya önem vermiş çevrenin temiz tutulmasını öğütlemiştir. ayrıca ağaçları kesilmesine müsaade etmediği gibi meyveleri dökmek için sopayla vuranlarıda uyarmıştır.rabbim hepimizi doğaya merhamet ve şefkatli olanlardan eylesin..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın