HZ. PEYGAMBER (S.A.V.) DEVRİ İSLÂM
 

Hz. Peygamber (s.a.v.) devri İslâm toplum hayatı esasları, Kur'ân-ı Kerim ile Sünnette belirlenmiş bir hayattır. Ancak böyle olmakla birlikte ötedenberi devam eden köklü telakkilerini, bir­den değiştirmiş sayılamaz. Bunun en açık görüntüsünü toplum içinde kimi sosyal sınıfların bulunuşu verir. Bir başka ifadeyle Hz. Peygamber (s.a.v.), tebliğ ettiği Kur'ân-ı Kerim hükümleri ve bun­ları hayata aksettiren sünnetle çevresini oluşturan mü'minlerin ferdî ve ictima'î hayatlarını önemli Ölçüde değiştirdiği halde, top­luma hakim durumdaki sosyal sınıfları arzu ettiğince kaldırama­mıştı. Bunda, kuşkusuz Kur'âni direktiflerin de önemli ölçüde ro­lü olmuştu. Eklemek gerekirse Yüce Allah'ın tamamen kaldırdığı toplum telakkilerini kaldırmış, hafiflettiklerini ise zamana bırak­mıştı. Sözgelimi kardeşliği ideal ölçüde gerçekleştirirken köleliği tam anlamıyla ortadan kaldırmamış, ancak kölelerin hürriyetle­rine kavuşmaları doğrultusunda esaslar belirlemişti. [57]

 
I. Müslümanlar
 

Asr-ı Saadeti bütünüyle ele alacak olursak, toplumsal açıdan en önemli yönünün müslümanlar arasında Kur'ân-ı Kerim para­lelinde oluşan kardeşlik ruhu olduğunu görürüz. Bu ruhu oluştur­mak üzere önce muhacirleri kardeş yaptığı, daha sonra Medine'ye hicretin ardından Mekkeli muhacirlerle Ensar arasında kardeş­lik ilan ettiği yukarıda geçti. O, müslümanlar arasında kardeşlik bağlarının ne kadar kuvvetli olmasını istese de, toplumda sınıfla­ma tam anlamıyla durdurulamadı. Söz gelişi, Medine islâm toplu­mu şu gruplardan oluşuyordu:

a) Muhacirler:

Hz. Peygamber (s.a.v.) ile Mekke'den kalkıp, Medine'ye göç eden Mekkeli müslümanlar.

b) Ensâr:

Medine'nin yerli halkından oluşan nıüslumanlar. Gerek muhacirler, gerekse Ensâr arasında da sosyal gruplaş­malar söz konusudur. Bunlar da çeşitli tabakalara ayrılmıştır:

a. Zenginler: Mal varlığı yönünden zengin sayılabilen mü'min-ler. Genelde geçerli olan uygulamaya göre toplum meselelerinde daha çok bunlar söz sahibi olurdu. Ancak, Hz. Peygamber'in uygu­lamaları eşitlik ilkesine dayandığından, diğer sınıflardan da söz sahibi olanlar çoğaldı.

b. Orta sınıf: Ne zengin, ne fakir sayılan orta tabaka. Bunlar orta halli mü'minlerdir.

c. Yoksullar: Mal varlığı yönünden fakir ve zayıf durumda olanlar. Bunlar daha çok, müslüman olarak Medine'ye gelenler arasında görülürdü. Hz. Peygamber (s.a.v.)'in emriyle kendilerine Suffe denilen bir barınak yapılmıştı. Mescidu'n-Nebî'nin avlu ta­rafında bir köşedeki SufFe barınağında, daha çok fakir sahabîler kalırlardı. Genelde Kur'ân ve hadis öğrenmekle meşgul olurlar, içlerinden bazıları hurmalık sulama, odun toplama, su taşıma gibi işlerdle karınlarını doyurmaya çalışırlardı.

d. Köleler ve Cariyeler: Azad edilmiş bile olsalar kölelerle cari­yeler ayrı bir alt sınıf oluşturuyorlardı.

Bu vesile ile işaret etmek yerinde olacaktır: islâm, toplum fert­lerini birbirlerinden ayırmaz. Hepsini eşit sayar. Toplumun her kesimine onurlu bir hayat nizamı öngörür. Özellikle kardeşlik ve eşitlik ilkeleri, toplumun her kesimini aynı düzeyde kabul eder. Herbirine söz hakkı tanır. Böyle olmakla birlikte alınan bütün tedbirler, toplumdaki sınıflaşmaya tam anlamıyla engel olama­mıştır. [58]

 

II. İslâm -Yahudi Anlaşması
 

Mekke'den Medine'ye göçü takibeden günlerde yapılan iki iş vardır ki, sosyal hayat yönünden son derece önemlidir. Bunlardan birincisi, Mekke'de başlayan müslümanlar arasındaki kardeşli­ğin devamı olan Muhacir-Ensar kardeşliği, ikincisi ise Medine ya-hudileriyle yapılan anlaşma.

Mekke'de başlayan kardeşlik eşitlik ve hakta birleşme esası­na dayanır. Tamamen aynı ideal etrafında birleşme görünümündedir. Medine'de devam eden Muhacir-Ensâr kardeşliği de aynı esasa dayanmıştır. Sosyolojik açıdan bakıldığında, her iki kardeş­lik son derece anlamlıdır. Ayrıca toplum hayatı bakımından ol­dukça önemli sonuçlar vermiştir.

Cahiliye arapları arasında kan bağından başka hiçbir birleşti­rici ve toplum fertlerinin birlik ve beraberliğini sağlayıcı hiçbir müeyyide yoktur. Bu bakımdan bizzat Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından gerçekleştirilen Muhacir-Ensar kardeşliği, kan bağı yerine birleştirici başka müeyyideler koyma ve böylece toplum fertleri arasında birlik ve beraberliği sağlama gayesinin görüntü­sü olmuştur

islâm'ın mü'minleri kardeş sayma özelliğinin bir anlamda tat­biki demek olan sözkonusu kardeşlik, her şeyden önce Mekkeli muhacirlerin Medine'ye ısınmalarını sağlamıştır. Evlerinden barklarından, çoluk-çocuklarmdan, hısım-akrabalarmdan, do­ğup büyüdükleri çevreden, nihayet işlerinden ayrı düşen muha­cirlerin ruhlarındaki gariplik duygusunu gidermeye de yaramış­tır. Sırf islâm ideali yolunda karşılaştıkları eza ve cefayı unuttur­muştur. Ayrıca Kureyş'in düşman bildiği Hz. Peygamber (s.a.v.) ve çevresini oluşturan mü'minleri bağırlarına bastıkları için şim­şekleri üzerlerine çeken Ensâr'a da destek vermiştir.

Peygamberimiz, Muhacirlerle Ensâr arasındaki kardeşliği kurarken, her iki taraftan adam öldürenlerin gerektiğinde diyet­lerini vermeyi, esir düşenlerin fidyelerini ödemeyi, bir de anlaş­mazlıklarda aralarını bulup düzeltmeyi yazılı metinle tesbit et­miştir. Yalnızca bu bile, Asr-ı Saadet'teki sosyal hayatın parlak bir sayfasıdır, insan hakları yönünden getirdiği huzur ve güven ortamı, miladî yedinci asrın ilk çeyreği içinde gerçekten ileri bir atılımdır.

Muhacir-Ensâr kardeşliğinin toplum hayatı açısından bir önemli yararı daha olmuştur. Toplum fertlerinin maddî manevî yardımlaşmasını sağlamıştır. Uygulamada, verasete kadar var­mıştır. Açıklamak gerekirse, ölen bir Ensârî'nin terikesine muha­cir kardeşi mirasçı olmuştur. Ancak zaman içinde veraset hükmü kaldırılmıştır.

ikinci, Ensâr ile Medine yahudileri arasında yapılan anlaşma­ya gelince, bir anlamda vatandaşlık anlaşmasıdır, ilk bakışta siyasîdir. Medine'ye herhangi bir saldırı olduğu takdirde, savunmasına yahudilerin de katkılarını sağlamak; hiç değilse Kureyş'le bir olup herhangi bir zarar vermelerine mani olmak gayesiyle ya­pılmıştır. Allah Resulü (s.a.v.), Medine'ye göçetmekle işin bitme­yeceğini yakından biliyordu. Kureyş'in peşlerini bırakmayıp er-geç kendilerine saldıracaklarından emindi. Ayrıca Medine yahu-dilerinin, Mekkeli müşriklerle ticari münasebetlerin doğurduğu yakınlık nedeniyle, Medine'ye herhangi bir saldırı olduğu zaman yahudilerin düşmana yardımcı olacaklarının da bilincindeydi. O nedenle bu başarılı anlaşmayı yapmakla, bir taraftan aynı şehir­de yaşayanlar arasında yakınlık bağları kurmaya çalışmış, öte yandan ise yahudilerin düşmanla birlik olup mü'minlere zarar vermelerini, veya savaş anında arkadan vurmalarım engellemiş­tir.

Her iki uygulamanın, ilk îslâm toplumunun sosyal açıdan güç­lenmesine önemli katkılar sağladığı kuşkusuzdur. Medine'de ilk iş olarak yapılan Mescidu'n-Nebî'nin de aynı gayeye hizmet etti­ğinde şüphe yoktur.

işte, Hz. Peygamber çevresinde hâlelenen mü'minleri kardeş yapıp, o müzminlerden bir grupla aynı şehirde oturan komşuları arasında bir gaye etrafında birleşmelerim sağlamak üzere anlaş­ma yaparken, toplumda birlik ve beraberliği sağlamada önemli bir adım atmıştır. [59]

 

III. Evlenmeye Teşvik
 

İnsanlık tarihi boyunca aile, her toplumun nüvesini oluştur­muştur. Hz. Peygamber zamanında da öyle olmuştur. Ailenin-meşru yoldan kurulması esastır. Öyle olunca fuhuş, zina ve nikâh dışı ilişkiler haram kılınmıştır, islâm'ın getirdiği toplum nizamı içinde anarşiye yer olmadığından, aile müessesesinin meşru biçimde kurulması üzerinde ısrarla durulmuştur, insan neslinin meşru esaslar dahilinde evlenmekle devamı istenmiştir. Kur'ân-ı Kerim, konuyu toplumsal bir vazife olarak görür: "İçinizden bekârları, köle ve cariyelerinizden salih olanları evlendirin. Eğer yoksul iseler, Allah onları lütfuyla zengin kılar. Allah, lütfü bol olandır; (herşeyi hakkıyla bilendir)"[60] âyeti bunu gösterir.

Hz. Peygamber (s.a.v.) her konuda olduğu gibi evlenme konu­sunda da son derece titiz bir tutum izlemiştir. O'nun, evlenmenin toplum hayatı açısından taşıdığı önemi gözönüne alarak ailenin meşru yolla kurulmasını bir kaide olarak yerleştirdiği dikkat çekecek kadar açıktır. Özellikle kimsesizleri, yoksulları, köle ve cariyeleri evlendirmek için kolaylıklar getirmiştir. Mehrin hafif tutulmasını emretmesi, mehir olarak verecek bir şeyi olmayanla­ra yardım edişi bu önemli toplumsal konuya teşvikinin misalleri­dir. Uygulamada ezberlenen birkaç Kur'ân sûresi, bir çift pabuç, bir demir yüzük gibi basit mehirler karşılığı nikâha izin vermesi ailenin meşru yollarla kurulması sonucu toplum hayatının sağ­lam temellere oturtulmasından başka bir şey değildir.

Öte yandan "fey" ganimetinden evlilere iki, bekârlara birhisse verdiği meşhurdur. Bu da» evlenmeye teşvikten başka bir şey sayı­lamaz.

Hz. Peygamber (s.a.v.)'in üstün liderlik vasıflarından, yukarı­da değindiğimiz kolaylığı tercih anlaşıldığına göre, toplum haya­tının nüvesini oluşturan ailenin teşkilinde teşvik edici bir rol oy­namıştır. O'nun bir tek mehrin hafif tutulmasını emrederek ev­lenmeye teşviki, toplum hayatının huzur ve güven içinde, daha da önemlisi meşru ortamda devam etmesi i...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

"Her yardım cennete doğru bir basamaktir." H. W. Beecher

Yardım etmek hususunda ne kadar söz, yazı yazsak anlamsız kalır. Çünkü verilen emek, yapılan iyilik o kadar büyük ki bizlere kolayca sunulan bu hizmet şu dunyada belki de milyarlarca para karşılığında ancak yapılır.

Ama siz Ennas hocam ve emeği geçen hocalarım sadece Allah rızası için yapıyorlar. RABBIM haberdar olsun.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Esselamu aleyküm.Rabbim bizleri peygamber efendimizin yolunda gide onun sünnetine bağlı kalıp islamı hakkıyla yaşayan kullardan eylesin inşallah....
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın