Asr-ı saadette yahudi ilişkileri

ASR-I SAADETTE YAHUDİLERLE İLİŞKİLER

Dr. Nadir Özkuyumcu

(Dokuz Eylül Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Öğretim Görevlisi, izmir)

Nadir Özkuyumcu 1961 yılında Manisa'da doğdu. İlk, orta ve lise tahsilini aynı şehirde tamamladı. 1982-83 öğretim yılında îzmir Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu. 1985 yılında "Hz. Peygamber Devrinde Yahudilere Karşı Güdülen Siyaset" konulu yüksek lisans tezini, 1993 yılında da "Fethinden Emevîlerin Sonuna Kadar Mısır ve Kuzey Afrika" konulu doktora tezini tamamlayarak "Doktor" unvanını aldı.

1985 yılından bu yana Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaktadır.[1]

GİRİŞ

L.Kaynaklar Ve Araştırmalar

Öncelikle şunu belirtelim ki, konumuz Hz. Peygamber devri olduğundan, müracaat ettiğimiz eserler klâsik îslâm Tarihi eserleri olmuştur. Kaynak bulma yönünden fazla sıkıntımız olmamasına rağmen, bu kaynak eserlerde bulunan rivayetlerin genellikle birbirini tekrardan ibaret olduğu tarafımızdan müşahede edilmiştir.

Klasik îslâm Tarihi eserleri içinde elimizde bulunan en eski iki kitap îbn Ishak'ın (151/768) Slre'si[2] ve bu eserin tamamlayıcısı durumunda olan Ibn Hişâm'm (218/833) Stresidir.[3] Muhammed Hamidullah'ın tahkikini yaparak ilim alemine kazandırdığı tbn Ishak'ın Sîre'sinde konumuzla ilgili fazla bilgi bulamadık. Ancak; bazı şahısların müslüman oluşlarını naklederken Yahudilerin islâm öncesi durumlarına da temas etmektedir. Ibn Hişâm'ın Sîre'si ise; tezimizi hazırlarken en fazla istifâde ettiğimiz eser oldu. Ibn Hişâm hem islâm öncesi ve hem de konumuzla ilgili olarak, özellikle Hz. Peygamberin Medine'ye hicretinden sonra, burada Yahudilerle arasında meydana gelen, gerek münferid hadiseler ve gerekse yapılan savaşlar ile, bunların neticelerinde yapılan anlaşmalar hakkında doyurucu bilgiler vermektedir. Ayrıca bu eser, Hz. Peygamberin Yahudiler'i islâm'a daveti ve bu davetler sırasında meydana gelen çekişmelerin hemen ardından nazil olan ayetleri zikretmesi, Hz. Peygamber'in Yahudi siyasetini, hicretin ilk yıllarından itibaren zaman içindeki değişimini ayetlere müstenid olarak göstermemiz bakımından da önemli bir yer tutmuştur.

Vâkidî'nin (207/822) Kitâbul-Meğâzisi[4] ise, Hz.Peygam-ber'in Yahudilerle yaptığı savaşlar ve bunlar hakkında en teferruatlı bilgileri vermektedir.

Belâzurî (279/892)'nin Fut ûhu'I-Buldan[5] isimli eseri ise Yahudilerle yapılan savaşlar hakkında kısa bilgiler verdikten sonra, alman ganimetler ve bunların taksimi ile ilgili bilgiler vermektedir.

İbn Sa'd (230/884)'m et-Tabâkâtü'l-Kübrâ'sı[6] ve Taberî (3lO/922)'nin Tarih'i[7] genel olarak yukarıda zikrettiğimiz eserlerdeki rivayetleri nakletmekle beraber, zaman zaman bir konu hakkında farklı rivayetleri de vermektedirler.

Bu temel eserler dışında bazı muahhar kaynaklardan da[8] istifademiz oldu.

Tarih kitapları dışında, konumuz Hz.Peygamber devri ile alakalı olduğundan, hadis kitaplarından da faydalandık.[9] Tefsir kitaplarından ise; bazı ayetlerin nüzul sebebleri ve açıklamaları yönü ile yararlandık.[10]

Araştırma mahsulü eserlerden Şevki Dayfın el-Asru'l-Câhilî[11], Muhammed Ahmed Câdbek ve iki arkadaşı tarafından kaleme alınan Eyyâmü'1-Arab fTl-Câhiliyye[12], Muhammed İzzet Derveze'nin Asru'n-Nebî ve Bietühû Kable'l-Bi'se[13], Cevâd Ali'nin Târihu'1-Arab Kable'l-Islâm[14] ve Neşet Çağatay'ın îslâm Öncesi Arap Tarihi ve Câhiliye Çağı[15] isimli eserlerinden Yahudilerin islâm öncesi durumlarının tesbiti açısından faydalandık. Muhammed Hamidullah'm islâm Peygamberi[16] isimli eseri ise her yönüyle istifâde ettiğimiz bir kitap oldu.

Bunların dışında Mustafa Faydanın îslâmiyetin Güney Arabistan'a Yayılışı isimli Doktora tezinden Yemen'deki Yahudiliğin durumu hakkında faydalanırken, aynı müellifin Hz.Ömer Devrinde Gayr-i Müslimlerin Durumu isimli Doçentlik tezinden de Hz. Peygamber'in çeşitli bölgelerdeki Yahudilerle yaptığı anlaşmalardan bahsetmesi sebebiyle istifademiz oldu.[17]

İsmail el-Buhârî, el-Câmiu's-Sahîh, c.I-VIII, İstanbul ,1981; Ebû'l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu's-Sahîh, c.I-V,Mısır 1955-1956; Ebû Davud Süleyman b. el-Eş'as es-Sicistânî, Sünen,c.I-V, İstanbul 1981; Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî b. Mâce, Sünen, c.I-II, İstanbul 1981; Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuaybb. Ali en-Nesei, Sünen, c.I-VIII, İstanbul 1981; Ebû İsa Muhammed b. İsa Tirmizî, Sünen, İstanbul 1981; Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn, es-Sünenü'l-Kübrâ, c.I-X Haydarabat 1935. [18]

2.İslâm'dan Önce Arapyaramadası'nda Yahudiler

Yakub (a.s.Yun neslinden gelip ibranî[19], Benî îsrâil [20]ve Musevî[21] gibi isimlerle anılan Yahudilerin[22] Arapyanmadası'na ne zaman geldikleri tam olarak belli olmamakla beraber, onların, Bâbil Kralı[23] Buhtünnassar'm[24] M.Ö.587 [25] yılında Kudüs'ü işgal edip halkını esir etmesi ve Bâbil'e götürmesinden[26] veya M.S. 70 yılında Suriye Rum kayserlerinden[27] Titus'un Kudüs'e saldırmasından sonra birkaç Yahudi kabilesinin kaçarak bu bölgeye geldikleri[28] sanılmaktadır.

Arapyanmadası'na bu şekilde geldikleri tahmin edilen Yahudiler, bölgenin Hicaz, Vâdi'1-Kurâ, Hayber, Teyma, Yesrib ve Eyle gibi muhtelif yerlerine yerleşmişlerdir.[29] Arapyanmadası'nm değişik bölgelerine yerleşen bu Yahudiler, bulundukları yerlerde ziraatı geliştirmişler[30], açılan panayırlara katılarak ve kervan ticaretinde ön safa çıkarak[31] ticaret hayatını ellerine geçirmişlerdir.

Yesrib Yahudileri ilk olarak şehrin kenar kısımlarına yerleşmişler, zamanla güçlenerek buranın yerlileri Cürhüm ve Amerikalıları yurtlarından çıkarmışlar ve böylece şehrin kontrolünü ellerine geçirmişlerdir.[32]

Yahudiler şehrin kontrolünü ellerine aldıktan sonra, sık sık Yesrib çevresinde oturan bedevilerin saldırılarına uğramaya başlamışlardır. Bu saldırılara karşı kendilerini koruyabilmek için "Utum"[33] adı verilen kaleler yapmışlardır.[34]

Bâbil esaretinden sonra, dinî hayat yöünüden, kapalı cemaatler halinde yaşadıkları belirtilen [35]Yesrib Yahudilerinin, tbrânice bilmelerine [36]rağmen dil hususunda birlikte yaşadıkları Araplara uyduklarını görmekteyiz.[37] Hatta öyle ki, kabilelerinin ve kendilerinin isimleri dahi Arapça ifade edilmeye başlanmış [38]ve içlerinden Samuel b, Adiyâ gibi Arapça şiirler söyleyenler bile çıkmıştır.[39]

Yesrib Yahudilerinin bu derece çok Arapça kullanmaları, onların Yahudi ırkından olup-olmadığı hususunda tartışmalara yol açmış ve Yahudileşmiş Araplar olabileceği şeklinde bir tezin ortaya atılmasına da sebep olmuştur.[40]

M.S. II. yüzyılda Yemen1 de Seylü'1-Arîm adı verilen bir sel felâketi olmuş ve buranın halkı Arapyanmadası'mn çeşitli yerlerine göç etmişlerdir.[41] Bu göçler esnasında Kahtânilerin Ezd koluna mensup Hâlise b. Salebe b. Amr Muzaykiya, kabilesiyle birlikte Yesrib'in çevresine yerleşmiştir. Amr Muzaykiya'nm burada daha sonra Yesrib'in iki büyük kabilesini oluşturacak olan Evs ve Hazrec isminde iki oğlu olmuştur.[42]

Medine çevresinde uzun müddet Yahudilere ait köylerde yaşayan Evs ve Hazrec, Yahudiler tarafından ikinci sınıf insan muamelesine tâbi tutulmuş[43] ve haraç vererek hayatlarını devam ettirmek zorunda bırakılmışlardır.[44] Zaman içinde bu baskılar daha da artmış ve Yahudilerin reisi el-Fidyun [45]evlenen her Arab kızının ilk geceyi kendisiyle geçirmesini mecbur tutacak kadar ileri gitmiştir.[46] Fakat bu baskı fazla sürmemiş ve Mâlik b. Aclân isimli bir Hazrecli'nin kız kardeşinin evlenmesi esnasında sona ermiştir. Mâlik b. Aclân evlenecek olan kız kardeşim el-Fidyun'a teslim etmeyerek Şam'daki Gassâni reisi Ebû Cübeyle'ye giderek durumlarım anlatmış ve ondan yardım istemiştir. Ebû Cübeyle bu isteği kabul ederek Evs ve Hazrec kabilelerini de yanına almış ve Yahudileri yenmiştir. Bir müddet sonra da şehri Evs ve Haz-rec'in idaresine bırakarak geri dönmüştür. Böylece Yesrib'deki Yahudi hakimiyeti sona ermiş [47]ve önceleri Araplar Yahudilere tâbi iken, bu defa Yahudiler Araplara tâbi duruma gelmişlerdir.[48] Evs ve Hazrec'in ele geçirdiği bu üstünlük "Sümeyr" harbine kadar sürmüş, Evs kabilesinin mi yoksa Hazrec kabilesinin mi daha üstün olduğu yolunda çıkan bir tartışma (müfâhere) neticesinde bu savaş meydana gelmiş ve iki kardeş kabile ilk olarak birbiriyle savaşmıştır. Bu savaşa Yahudiler de katılmış ve Benû Ku-reyza ile Benû1 n-Nadir Evs'in yanında yer alarak Hazrec'i yenilgiye uğratmışlardır.[49]

iki kardeş kabile arasında çıkan bu ilk savaştan sonra Yahudiler, Evs ve Hazrec'i zayıfjatmak için zaman zaman aralarına fitne sokmak suretiyle onları savaşmaya tahrik etmişler [50]ve bunda da başarılı olmuşlardır. Fakat kendi aralarında siyasi bir birlik olmadığından [51]Araplara üstünlük sağlayamamışlar ve bu savaşlarda bazısı Evs'in, bazısı da Hazrec'in yanında yer almak zorunda kalmışlardı. Meselâ bir defasında Benû Kureyza ve Benû'-Nâdir Yahudileri Hazreclilerle birleşerek, Kureyş ile ittifak yapan Evslilere karşı savaşmışlardır.[52] Hz.Peygamber'in Yesrib'e hicretinden önce ve bi'setin 7.senesinde [53]iki kabile tekrar savaşmışlardır. "Buas" adı verilen bu savaşta Benû Kureyza ve Benun-Nadîr Yahudileri bu defa Evslileıie birleşmişler ve Benû Kaynuka Yahudileriyle ittifak kuran Hazreclileri yenmişlerdir.[54]

Yahudiler, Arapları parçalama hususundaki taktiklerini başarı ile uygulamalarına rağmen, aralarında siyasi bir birlik olmadığından [55]...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Uhud ve Hayber savaşlarında Hz. Peygambere yardıma geldikleri, Hz. Peygamberin Uhud savaşında onların yardımlarını kabul etmeyip geri çevirdiği [291], Hayber savaşında ise kabul edip savaştan sonra onlara ganimetten pay verdiği[292] nakledilen rivayetler arasındadır. Ayrıca Serahsî'de bulunan diğer bir rivayete göre , Hendek savaşından sonra yapılan Benû Kureyza kuşatması sırasında Hz.Peygamber'in, onların Medine'de kalanlarından yardım istediği[293] de nakledilmektedir.[294]

3. BENU'N-NADÎR YAHUDİLERİ

Hz. Peygamber'in Medine'ye hicretini müteakip yapılan anlaşmada, Evsîiler'in müttefiki olarak yer alan Benu'n-Nadîr Yahudileri, Medine'nin dış tarafında ve Benû Hatme mezarlık bölgesinde[295] meskûn olup, dindaşları içinde en kalabalık nüfusa ve Hz. Musa'nın kardeşi Harun (a.s)'a dayanan bir nesebe sahiptiler.[296]

Bedir savaşma kadar Hz. Peygamberle hei'hangi bir sürtüşmesine rastlamadığımız Benu'n-Nadir Yahudileri, Bedir savaşından sonra, önce Benû Kaynukalılar'm sürülmesi ve daha sonra da kendi kabilelerinden Ka'b b. el-Eşrefin öldürülmesi olaylarına çok kızmışlar, aynı zamanda içlerini bir korku da kaplamıştı. Hatta onlar Ka'b'm Öldürülmesinden sonra Hz. Peygamber ile anlaşmalarını yenilemişlerdi.

Hz. Peygamber ile anlaşma imzalamış olmalarına rağmen onlar, yukarıda zikrettiğimiz sebeblerden dolayı olsa gerek, rahat durmamışlar ve Mekke'li müşriklerle ilişki kurmuşlardır. Bedir yenilgisiyle çılgına dönen ve Hz. Peygamber'den intikam almadıkça yıkanmayacağına yemin eden Mekke'li müşriklerin reisi Ebû Sufyân bir gece 200 adamıyla Hz. Peygamber ve müslüman-lar hakkında bilgi almak için kendilerine gelmiş ve onlar da, ona gerekli bilgileri vermişlerdir. Kaynaklarımız, Ebû Sufyân'm, bu bilgileri aldıktan sonra Mekke'ye dönerken el-Ureyd bölgesinde, hurmalıklarının başında bulunan iki müslümanı öldürdüğünü ve hurmalıklarını yaktığını da nakletmektedirler.[297]

Mekke'li müşriklere gizli olarak verdikleri bilgilerle anlaşmaya aykırı harekette bulunan[298] Benu'n-îs[adîr Yahudileri, Hz. Peygamber'in Uhud savaşında Kureyşlilere üstünlük sağlayamaması üzerine cesaretlenmişler ve bu arada Kureyşlilerden aldıkları tehdidkâr bir mektupla[299], Hz. Peygamber ile yaptıkları anlaşmayı tamamen bozma eğilimine girmişlerdir.

Bu gerginlik havası içinde Hz. Peygamberin hicretinin 36. ayı Safer'de[300] (H.3. yıl Safer Temmuz-Ağustos) Bir'i Mauna[301] hadisesi meydana gelmiş ve 70 müsîüman mübelliğ tuzağa düşürülerek öldürülmüştür, içlerinden sadece Amr b. Ümeyye ed-Damrî isimli bir müsîüman kurtulmuş ve hadiseyi Hz. Peygamber'e haber vermek için Medine'ye doğru yönelmiştir. Yolda Hz. Peygamber ile anlaşması olan Benû Âmir kabilesinden iki kişiye rastlamış ve onları kendilerine saldıranlardan sanıp öldürmüştür. Sonra da hemen Medine'ye gelip durumu Hz. Peygamber'e anlatmıştır. Bu olaydan bir müddet sonra Benu Amir kabilesinin reisi Âmir b. Tufeyl Hz. Peygamber'e bir mektup yazıp, öldürülen iki adamın diyetini istemiştir. Bunun üzerine Hz. Peygamber bir grup arkadaşlarıyla[302] aralarında mevcut olan anlaşmaya dayanarak Benu'n-Nadir'lilere gidip diyete iştirak etmelerini istemiştir. Benu'n-Nadirliler diyeti vereceklerini söyleyip biraz beklemelerini istemişlerdir. Hz. Peygamber ve arkadaşları da bu arada bir duvarın dibine oturmuşlardır. Yahudiler, Hz. Peygamber'in bu şekilde bir duvar dibine oturmasını firsat bilip, durumu değerlendirmek istemişler ve onu öldürmek için kendi aralarında bir plan yapmışlardır. Bu plana göre; içlerinden Amr b. Cihâş isimli birini vazifelendirmişler ve ona yapacağı işi anlatmışlardır. O, Hz. Peygamber'in dibine oturduğu duvarın üzerine çıkacak ve onun üstüne büyük bir kaya parçası yuvarlayacaktı. Ancak onların bu planına içlerinden Sellam b. Mişkem karşı çıkmış ve şayet bunu yapacak olurlarsa durumun Hz. Peygamber'e derhal haber verileceğini söylemiştir. Buna rağmen Yahudiler bu işte ısrar etmişler ve planlarım uygulamak için harekete geçmişlerdir. Tam bu sırada Hz.Peygamber, kendisiyle birlikte gelen ashabına beklemelerini söyleyerek, bir hacetim görmek için kalkmış gibi yaparak bulunduğu yerden ayrılmış ve geri dönmemiştir. Durumdan şüphelenen Yahudiler, Hz. Peygamber'in arkadaşlarına gelip, onun için geciktiğini sormuşlar, ancak onlar da bilmediklerini söylemişlerdir. Bu arada Hz. Peygamber'in dönmemesine bir anlam veremeyen Yahudilere Kinane b. Suriya: "Muhammed'in niçin kalktığını idrak etmiyor musunuz? Tevrat'a yemin olsun ki, Muhammed sizin hazırladığınız tuzaktan haberdar edildi. Siz bunu yapmakla kendi nefsinize tuzak kurmuş oldunuz. O, sizin kurduğunuz tuzaktan dolayı kalkmıştır. O nebilerin sonuncusudur. Siz nebinin, Harun'un neslinden gelmesini istiyorsunuz, ama Allah onu dilediği kavimden gönderir. Muhakkak okuduğumuz kitabımız Tevrat'ta onun doğum yeri Mekke'dir, hicret yeri ise Yesrib'tir Onun anlatılan sıfatı, bizim kitabımızda anlatılanlar ile çatışmaz, o şimdi sizinle harbetmeye gelecek, sanki ben, sizi yerinizden sürülür, çoluk-çocuklarınızı bağırır ve evlerinizle mallarınızı arkanızda bırakıp gider bir halde görür gibiyim. Şayet bana iki şey hakkında itaat ederseniz, o şeyler size şeref kazandırır, üçüncüsünde ise hayır yoktur." demiştir.

Benu'n-Nadîrliler: "O ikisi nedir." diye sorduklarında, Kinane b. Suriya birincisinin müslüman olup çocuk-çocuklannı ve mallarını kurtarmak, bunun yanında yerlerinden de sürülmemek olduğunu söylemiştir. Kinane b. Suriya ikinci teklifinin; Hz. Peygamber kendilerini çıkarmak için geldiğinde, ona boyun eğmeleri şeklinde olduğunu, üçüncü teklifinin ise; kalelerine (utum'larına) çekilip savunma yapmaları olduğunu söylemiştir. Benu'n-Nadirliler savunma yapmayı tercih edince de onlara, yurtlarından çıkmalarının daha hayırlı olacağını tekrar hatırlatmış ve kızının ayıplamasından çekinmese islâm'ı kabul edeceğini itiraf etmiştir. Bu arada Sellam b. Mişkem isimli bir yahudi de reisleri Huyey b. Ahtab'a, şayet Hz. peygamberden "çıkınız" diye emir gelecek olursa, çıkmayı kabul etmesini tavsiye etmiştir.[303]

Bu arada Hz. Peygamberi arayan Hz. Ebû Bekir ve arkadaşları onu ararlarken, yolda, Medine'den gelmekte olan bir adama rastlamışlar ve ona Hz. Peygamber'i görüp görmediğini sormuşlardır. Adam, onu Medine'ye giderken gördüğünü söylemiş [304]bunun üzerine onlar da Medine'ye doğru yola çıkmışlardır. Hz. Peygamberi bulduklarında, ona, niçin böyle hareket ettiğini sormuşlar, Hz. Peygamber de onlara Yahudilerin anlaşmalarını bozduklarına dair Cibril'in kendisine haber getirdiğini ve bunun üzerine kalkıp Medine'ye geldiğini söylemiştir.[305]

Hz. Peygamber daha sonra Muhammed b. Mesleme'yi çağırtarak, ona; Benu'n-Nadir Yahudilerine gitmesini ve onlara on gün içinde yurtlarından çıkmaları gerektiği ve bu tarihten sonra burada görülecek Yahudilerin boyunlarının vurulacağı haberini gönderdi. Muhammed b. Mesleme de vazifesini yerine getirip, Hz. Peygamber'in emrini onlara iletti ve Amr b. Cihâş vasıtasıyla yapmak istedikleri suikastı anlattı. Yahudiler bu sözler karşısında bir şey söyleyemediler ve yurtlarından çıkmak üzere hazırlanmaya başladılar.[306] Ancak onlar çıkmak üzere hazırlanırlarken Abdullah b. Übey b. Selûl elçi göndererek [307]kendisinin 2000 adamla yardıma hazır olduğunu, ayrıca Gatafan ile Benû Kureyzalılar'm da yardıma geleceklerini ve uğrayacakları akibet ne olursa olsun yanlarında yer alacaklarını bildirmiştir. Gelen bu haber üzerine Sellâm b. Mişkem, Abdullah b. Übey b. Selûl'e güvenilemeyeceğini, reisleri Huyey b. Ahtab'a söylemiştir. Ancak Heyey b. Ahtab, bu uyarıya rağmen, Hz. Peygamber'e elçi göndererek yerlerinden çıkmayacaklarım bildirmiştir.[308] Hz. Peygamber de bu haber üzerine savaş hazırlıklarına başlamıştır.[309]

Hz. Peygamber ile Benu'n-Nadir Yahudileri'nin arasının bozulmasına sebeb olarak gösterilen bir diğer hadise de, Benu'n-Nadir Yahudilerinin, Kureyşlilerden, Hz. Peygamber'i öldürme hususunda aldıkları mektupdan sonra onların, Hz. Peygamber'e bir mektup yazıp ondan üç müslümam [310]yanma alıp gelmesini ve kendilerinin çıkaracağı üç hahamla tartışmasını istemeleridir. Buna göre, şayet hahamlar kendisini tasdik ederlerse, toptan imân edeceklerdi. Fakat onların hahamlarının üçünün de cübbe-lerinin altında hançerleri vardı. Asıl gayeleri de Hz. Peygamber'i böyle bir bahane ile öldürmekti. Bu arada onların Hz. Peygamber'e suikast yapma girişiminde olduklarını anlayan ve daha önceden Benu'n-Nadir Yahudileri'nden biriyle evlenmiş bulunan Ensâr'dan bir müslümamn kızkardeşi gelip durumu kardeşine bildirdi. O da yola çıkmış bulunan Hz. Peygamber'e yetişip, haberi ulaştırdı.[311] Bu haberi alan Hz. Peygamber derhal geri dönüp sefer hazırlıklarına başlamıştır.

Bu şekilde savaş hazırlıklarına başlayan Hz. Peygamber Medine'de Ümmii Mektum'u [312]bırakarak H.4. yılda hicretinin 37. ayı olan Rebiu'l-Evvel'de (M.625 Haziran-Temmuz) yola çıktı.[313] Bayrağı Hz. Ali'nin taşıdığı seferde [314]Hz. Peygamber, hiç vakit kaybetmeden Benu'n-Nadir Yahudilerini muhasara altına almıştır. Fakat bir müddet sonra muhasarayı kaldırmış ve Benû Kurey-za Yahudileri'nden gelecek yardımı önlemek için bu sefer Benû Kureyza Yahudileri'ni kuşatmıştır. Kuşatma esnasında onlara anlaşma teklif etmiş ve bu teklif olumlu karşılanınca anlaşma yapılmıştır. Benû Kureyza Yahudilerin den gelecek tehlikeyi böylece bertaraf eden Hz. Peygamber ertesi gün yeniden Benu'n-Nadir Yahudilerini kuşatma altına almıştır[315]15 gün süren kuşatma[316] esnasında kendilerine va'd edilen yardımı alamayan Yahudiler, Hz. Peygamber'in, hurmalıklarını kestirip yaktırdığım[317] görünce, ona fitne çıkarmayı yasakladığı halde, kendisinin hurmalıklarını kestirip yaktırmak suretiyle fitne çıkardığını söylemişlerdir. Onl...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın