sumeyye
Tue 26 April 2011, 12:45 pm GMT +0200
Zehebî'nin Eserleri
1- Et-Telvîhat fî ilmi'l-Kirâat. (Aslı bulunamadı)
2- EI-Erbeûn el-Büldâniye. (Yazma. Teymuriye kütüphanesi: 438)
3- Es-Seiâsûn el-Büldaniye. (Aslına rastlanmadı)
4- Men küntü mevlâhü fe'Aliyyün mevlahü» hadisinin tarikleri.
5- EI-KeIâ alâ hadîsit-Tayr. (Bu Tirmizi'nin Süneninde 3721 no ile, Hakim'in Müstedrekte 3/130. Hatib Tarihinde 3/171'de Ebû Ya'la 7/4052 Enesten şöyle bir haber nakleder: Efendimizi (s.a.v.)'e bir kızarmış kuş getirildi. O da <ıAllahım! Bana yaratıkların en hayırlısını gönderde, benimle birlikte bu kuştan yesin." buyurmuş. Bunun üzerine Hz.Aii çıkagelmiş. İşte Zehebî bu eserinde hadisin bütün tarîkları-nı nakil ile hadisin sahih dereceye ulaşmasada bir aslı olduğunu belirtir.
6- El-Müstedrek alâ Müstedreki'l-Hâkim. Bu Müstedrekteki zayıf ve uydurma hadisleri şamil bir eser olup Şam zahiriye kütüphanesinde (Mecamî' no 62) bir kısmı mevcuttur.
7- Kitabüz-Ziyâdat el-Muzdaribe: Sika olmayan ravilerin sika ra-vilerin rivayeti gibi rivayet edip bir yere sokuşturduğu ziyadenin ilmen Muzdarip olduğunu isbatlayan bir eser.
8- Turuku-ehâdîsin-Nüzûl.
9- El-Azbüs-Silsilfil-hadîsi'l-müselsel. (Yazma, Teymiye/Hadis 542)
10- Minyetüt-Tâlib li a'zabi'l-Metâlib.
11- El-Mûkız fî ilmi mustalihi'l hadîs. Matbu.
12- Ehâdîsü's-Sıfât. Bulunamadı.
13- El-Erbaîn fî sıfati Rabbi'l-Alemîn. (Mahtut, Zahire'ye/ŞAM)
14- Cüz'ün fiş-Şefâat. Bulunamadı.
15- Sifatünnar: İbni Tannverdi (el-Menhelüs-Sâfide) anlatır. Bulu nam adı.
16- RisaletÜ'z-Zehebîyye ilâ tbni Teymiyye. Matbu.
17- Er-Rav'u ve'1-Evcâl fî Nebei'l-Mesîhid
18- Deccâl İS Kitabü Ru'yeti'l Bârî. Bulunamadı.
19- Kitabü'i Arş (Zahiriye kütüphanesi Mecâmî' 47)
20- EI-Ulüv-li'1-Aliyyi'i-Ğaffâr. Matbu.
21- EI-Kebâir. Matbu. Büyük günahlardan 70 çeşidini onlatır.
22- KitabU-ma-ba'de'1-Mevt. Bulunamadı.
23- Devamü'n-Nâr. Bulunamadı.
24- Meseletü'i-Gıybet. Bulunamadı.
25- Mes'eletü'İ-Vaîd. Bulunamadı.
26- Mes'eletü'l-İctihad. Henüz bir nüshasına rastlanamadı.
27- Mes'eletü haberi'I-vâhid. Henüz bir nüshasına rastlanamadı.
28- Tahrîm-i edbârin-nisâ. Bunu Siyeri A'lamün-Nübelâ 14/128'de anlatır. İki cüz imiş.
29- Teşbîhü'i-Hasîs (Darü'l-Kütübü'l-Mesriyye. Yazma)
30- El-Hıdâb. Bulunamadı.
31- Saİatüt-Tesbîh. Bulunamadı.
32- Kahkaha. Namazda kahkahanın durumuyla ilgili.
33- Hukûku'1-Câr. (Köprülü kütüphanesi no 1584/3)
34- FezâilU'1-Hac. Bulunamadı.
35- El-Libâs. Bulunamadı.
36- Mes'eletüs-Simâ.
37- El-Vitr. Bulunamadı
38- Muhabbetüs-Sâlihîn. Bulunamadı.
39- Düâü'I-Mekrûb. Bulunamadı.
40- Zikru'I-Vildan. Bulunamadı.
41- Et-Ta'ziyetü'I-Hasene. Bulunamadı.
42- Keşfü'l-Kurbe'inde fikdi'l-Ehıbbe...
43- Ahbaru Sedd-i Zü'l Karneyn.
44- Ahbârü Kudati-Dımışk.
45- Esmâü men âşe semânîne seneten ba'de vefati Şeyh... (Aya sofya kütüphanesi no 2953).
46- El-İşâra ila vefeyâtü'I a'yân. (Haleb, Ahmediye kütüphanesi no 928)
47- El-l'lâm bi vefeyâti'l-a'lâm (Şam Zahiriye Kü. no 117. Mecmu)
48- El-Emsâr zevatü'1-Âsâr. Matbu.
49- Ehlü'l Mieti fesâıden. Matbu.
50- El-Beyân an ismi İbnü fülân. Bulunamadı.
51- TârihU'l-İslam. Bu kitap.
52- Et-Târihü'l-Mümti: Bulunamadı.
53- Tezkeretü'l-Huffaz. 4 cilt, Matbu. 1176 kişinin tercemesi.
54- Terâcim-U Ricalî ravâ anhüm İshak. (Matbu. Leyden 1890)
55- Tesmiyetü Ricali Müslim eîlezîne inferede bihim ani'l-Buharî. (Lâleli Kütübhanesi no 2089).
56- Takyîdü'l-Mühmei. Bulunamadı.
57- Et-Telvîh bimen sebeka ve lehika. Bulunamadı.
58- Erbaatün-teâsarû. Bulunamadı.
59- Tarih-ü-Düveli'I İslam. Hind ve Mısır'da basıldı.
60- Dîvanüz-Zuafâ vel-Metrukîn. Matbu.
61- Zikru men iştehere bi Künyetihî mine'l-A'yân.
62- Zikru men yü'temenü kavîuhû fi'l Cerh vet-Ta'dil.
63- Zeylü'l-İşarât
64- Zeylü Düveli'l-İslâm. Matbu.
65- Zeylü-Siyeri'l A'lâmin-Nübelâ.
66- Zeyli-divânüz-Zuafâ. (Üçüncü Ahmed Kütübhanesi no 3053/1)
67- Zeyli-Kitâbüz-Zuafâ li İbni'l Cevzî.
68- Ezzeyl alâ Zeyl'iz-Zuafâ.
69- Zeylü'l Iber fî haberi men aber. Matbu.
70- Er-Red alâ İbni'l Kattan.
71- Kitabüz-Zelâzil.
72- Siyeri A'lâmin-Nübelâ. Matbu 25 cild.
73- Tabakatüş-Şüyuh.
74- EI-Abâb fit-Târîh. Bulunamadı.
75- El-İber fi haberi men aber. Matbu.
76- Unvanüs-Siyer fî Zikris-Sahabe.
77- EI-Kıbân.
78- El-Mücerred fi ricali İbni Mâce (Zahiriyye no 531/Hadis).
79- El-Mürtecel. Bulunamadı.
80- El-Müştebeh fir-Ricâl. Matbu 3 cüz.
81- Mu'cemüş-Şüyuh el-Kebîr. Matbu.
82- Mu'cemüş-Şüyuh el-Evsat. Matbu.
83- Mu'cemüş-Şüyuh es-Sağîr. Matbu.
84- Mu'cemü'l-Muhtas bil Muhadiseyi'î Asr. Matbu.
85- Ma'rifetü âli Mende.
86- Ma'rifetü'l Kurra el-Kibar. Matbu.
87- EI-Muîn fi tabakati'l Muhadisîn (Feyzullah ağa 1528/İstan-bul).
88- El-Muğnî fiz-Zuafâ. Matbu.
89- El-Mukaddimetü zaten-Nikat fi'1-Elkâb.
90- Men tükillime fîhi vehüve mevsukun. Matbu.
91- Mizânü'I İtidal. Çok basımı yapıldı. Zehebî'nin en meşhur eseri budur. Burada zayıflan derecelendirir.
92- Hâletü'l Bedr fi adedi ehli Bedr.
93- Ahbari Ebî Müslim el-Horasânî
94- Ahbarü Ümmi'l-Mü'minîn Âişe (R.A).
95- Et-Tıbyân fî Menakıb'ı Osman (R.A).
96- İbni Ukde el-Köfî.
97- Hayatü Ebî Hanife. (Zahid Kevser mejjıujm neşretti).
98- Tercemetü Ebî Yusuf. Buda bir öncekiyle neşredildi.
99- Ahmed b. Hanbel.
100- Hıdır.
101- Es-Seleft.
102- Şafiî.
103- Eş-Şeyh el-Muveffık.
104- Mâlik b. Enes.
105- İmam Muhammed b. Hasen
106- Tevkîfi ehlit-Tevfîk alâ menâkıbı's-Sıddîk.
107- Ed-Dürretü'I-Yetîme fî sîreti İbni Teymiyye.
108- Sîretü'I Hallâc. (Haleb Kütübhanesi no 1220/1)
109- Sîretü Taberânî.
110- Sîretü Saîd b. el-Müseyyeb.
111- Sîretü Ömer b. Abdi'l Aziz.
112- Es-Siratün-Nebeviyye. (Bu İslam tarihinin ilk cildidir.)
113- FethU'l-Metâlib fî Menâkıb-ı Ali b. Ebî Tâlib.
114- Kad nehârak bi ahbâri !bni Mübarek.
115- Menâkibü'l-Buhârî. (Mahtut. Dârü'l-Kütübü'l Mısrıyye. Mecmu1 no 965.)
116- Ni'me's-Sümer fî Sîrati Ömer
117- Nefdü'I Cu'be fî ahbâri Şu'be.
118- Beyânü zağlü'1-iim vet-Taleb. Matbu. (Zahid Kevseri'nin ta' İiki ile.)
119- Et-Temessük bis-Sünen. Rastlanamadı.
120- Sîretü'z-Zehebî. (Kendi hayatı)
121- Fadlü âyete'i-Kürsî. Rastlanamadı.
122- Tıbbün-Nebevî. Matbu.
123- Kesrü vesen-i Raten.
124- Mefâhiratü'l-Mışmış vet-Tût. (Berlin Kütüphanesi).
125- Ehâdîsün muhtârât mine'l mevzuat mine'I-Ebâtîlİ li'I-Cürkâ-nî.
126- Bülbülü'r-Ravd.
127- Tecrîd-i Esmâis-Sahâbe. Matbu.
128- Tezhîb-ü Tehzîbi'I Kemâl fi ma'rifetir-Ricâl.(Duyduğuma göre basılıyor).
129- Tertîbü'l Mevzuat li İbni'l Cevzî. (Ezher Kütüphanesi. Hadis 290).
130- Telhîsü'I-İleli'l-Mütenâhiye (Ezher K. Hadis 290).
131- Tenkîhü Kitabit-Tahkîk fî ehâdîsi't-Ta'Iik. (Feyzullah Efendi Kü. 296).
132- Tehzîb-ü tarihî Birzalî.
133- Zikru'l Cehr bi'I-Besmele. (Zahiriyye kü. Mecmû/55)
134- Erruhsatü fi'İ-öınâ vet-Tarb bi şartihî. (Zahiriye kütüphane si.no 7159)
135- El-Kâşif. KütUb-ü Sitte ricali. 3 cilt olup matbûdur.
136- El-Mücerred min Tehzîbi'I Kemâl. (Berlin kütüphanesi 9938. Şehid Ali paşa kütüphanesi no 523.)
137- Muhtasar-U İnbahü'r-Ruvât alâ enbâi'n-Nukât.
138- Muhtasar-ü'l Ensâb lis-Sem'ânî. (EI-Ensâb matbûdur.)
139- Muhtasar-ü Kitabi'1 ba's ven-Nüşûr.
140- Muhtasar-ü Tarîh-i Bağdâd.
141- Muhtasar-ü Tarîh-i Dımışk.(Sahavi on cilt diye söylersede bu gün yoktur.)
142- Muhtasar-ü Tarîh-i Mısr.
143- Muhtasar-ü Tarîh-i Nîsâbür li Hâkim.
144- Muhtasar-U TuhfetÜ'I Eşraf bi-ma'rifeti'1-Etrâf. Bulunamadı.
145- Muhtasar-U Takvîmü'l Buldan. Matbu Paris 1840.
146- Muhtasar-ü Muhtasaru't-Tekmile li kitabis-Sile.
147- Muhtasar-Ü Muhtasaru't-Tekmile li vefeyâtin-nakale.
148- Muhtasar-ü Cami-ü Beyâni'l Hm.
149- Muhtasar-ü Kitabil-Cihad li-İbni'l Asâkir.
150- Muhtasar-U Zeylî tarihi Bağdad.
151- Muhtasarü'r-Red ala İbni Tahir.
152- Muhtasar-ü Kitâbürravdateyn ve zeylîhî. Li Ebî Şâmme.
153- Muhtasar-ü "Zühdü'l-Beyhakî/"
154- Muhtasar-ü Kitabi silahi'I mü'min.
155- Muhtasar-ü SilatU't-Tekmile li vefeyatin-nakale
156- Muhtasar-ü ed-Duafâ li İbni'l Cevzî.
157- Muhtasar-ü eİ-Fârûk fis-Sıfât...
158- Muhtasar-ü Kitabi'l Kader. Lil Beyhakî.
159- Muhtasarü'l-Muhtacı ileyh, min tarihi Muhamrned b. Saîd.
160- Muhtasarü'l Medhal İi'l Beyhakî.
161- Muhtasar-ü El-Müstedrek. Müstedrek haşiyesi olarak matbu-dur.
162- Muhtasar-ü Kitabi'1-mu'cib fi telhisi ahbari'l mağrib.
163- Muhtasar-ü Menakıbı- Süfyan es-Sevrî.
164- Muhtasar-ü Vefeyâtü'l A'yân.
165- Muhtasar-ü Kitâbül Vehm vel-îham.
166- El-Müsteklâ fî İhtisâri'l muhallâ.
167- Ma'rifetüt-Tabiîn, mines-Sikât li İbni Hibbân. (Eskaryal Kütüphanesi no 16S9)
168- El-Muktadab min Tehzîbi'l Kemâl.
169- El-Muktenâ fî serdi'I Künâ. (Haleb Ahmediye K. 22S, İstanbul Feyzullah K. 1531).
170- El-Müntehab min Tarîh-i İbni'n-Neccâr.
171- Münteka'l İstîâb.
172- Eİ-Müntekâ' min Tarîh-i Harzem.
173- Eİ-Müntekâ min Müsned-i Ebî Avâne.
174- Eİ-Müntekâ min Müsned-i Abd bin Humeyd.
175- Eİ-Müntekâ min Mucemi Yusuf bin Halil.
176- El-Münteka min Tarihi Ebî'l Fidâ.
177- EI-Münteka min Mucemey Et-Taberânî ve Müsnedi'l Mukil lîn.
178- Eİ-Müntekâ min Ma'rifetis-Sahabe ii İbni Mende.
179- EI-MUntekâ min Minhacü'l İ'tidal.
180- Mühezzebi Sünen-i Kübrâ (Topkapı Sarayı Kütüphanesi no 258. 259, 260). Bu eser Kahire'de EI-Mühezzeb fî İhtisaris-Sünen adıyla basılan eserdir.
181- Nebzetün min fevâidi Tarihi İbni'l Cezeri. (Köprülü Kütüp hanesi 1047)
182-En-Nübelâ-fî-ŞUyûhis-Sünne (TeymuriyeKütüphanesi nol749).
183- Mu'cemü Şüyûhi İbni'l Bâsî.
184- Mu'cemü Şüyûhi İbni Habîb.
185- Mu'cemü Şüyûhi Alâüddin b. el-Attar.
186- MeşîhatU tbni'1 Kavvas.
187- MeşîhatU Kahhâl.
188- Eİ-Erbeînât.
189- EI-Mu'cemü'I aliy.
190- Meşîhâtüt-Tellî.
191- Meşîhâtü'i Ca'berî.
192- Meşîhâtü bin Zerrâ el-Harîri.
193- MeşîhatU Izzüddîn e!-Makdisî.
194- Erbeûne hadîsen bUldaniyyeten min Mu'cemi İbni Cem'î.
195- Erbeûne hâdisen bUldaniyyeten min Mu'cemi Şüyûhi Ebî Bekr el-Makdesî.
196- Erbeûne hadîsen bUldaniyyeten min Mu'cemi Şüyûhi İbni'l Makrî.
197- Erbeûne hadîsen İil-Ebrakûhî.
198- Erbeûne hadîsen H Ibni'i Ebrakûhî.
199- Selâsûne hadîsen min Mu'cemis-Sağîr. Lit-Taberânî
200- Avâlî Eş-Şems bin el-Vâsitî.
201- Avâlî et-TâvÛsî.
202- Avâlî Ebî Abdillah b. Yunûnî.
203- Avâlî min Hadîsi Malik.
204- Avali el-Münteka min Hadîsi'z-Zehebî.
205- El-Cüz'Ül Mülekkab bîd-Dînâr.
206- Cüz'Un IH Kazvinî.
207- Cüz'ün H Ebî Bekr el-Müresî.
208- CUz'Un li İbni'l Muhib el-Makdisî.
209- Cüz'ün li İbni'l Küveyk.
210- CUz'Un li Emînid-Dîn el-Vânî.
211- Cüz'ün ala İbni Cemaâ el-Kinânî.
212- Ehâdîs-U Muhtasar-ı İbni'l Hacîb.
213- Sülasiyyâti ibni Mâce (Zahiriyye kütüphanesi Mecmu no 59)
214- El-MUntekâ min Hadîs-i Takiyyüddîn İbniş-Şeyh el-Ba'lî.
Zehebî'nin bunların dışında Şeyhlerinden yaptığı dört adetde tahrici vardır. Allah ona rahmet etsin. Eserlerinden istifade nasib etsin.[42]
Ölümü Ve Evladları
Safedî'nin, İbni Dakmak'ın, Subkî'nin belirttiklerine göre Hafız Zehebî bu müthiş çalışmalarının sonuna yaklaşırken ömrününde sonuna doğru yaklaşıyordu. Vefatından dört yıl önce gözlerine inen bir su sebebiyle hastalanmış bulunuyordu. Artık gözleri görmemeye baş lamıştı. Kendisine: \
-Gözündeki bu suyu/aldirsaydın tekrar görürdün, dediklerinde buna kızar ve "bu gördüğünüz o su değildir. Ben kendimi iyi tanıyorum. Çünkü gözlerim yavaş yavaş azalarak görmesini kaybetti" derdi.
İmam yetmiş sekiz yaşını doldurmuş bir halde iken bir pazartesi gecesi, gece yansından önce Zil-kade ayının üçüncü gün hicri 748 yılında Samdaki "Ümmü Salih Türbesi" adı verilen medresede vefat etti. Yine Samdaki "Babüs-Sağir" denilen kabristana defnedildi.
Zehebî'nin üç çocuğu vardır ki: Üçüde ilimde kendi yolundaydılar:
1- Kızi Emetü'I Aziziyye: Hem babasından hemde bir çok şeyhten icazet aldı. Bu kızının oğlu olan Abdülkadir dedesinden okuyup "Ta~ rihü'l İslam" kitabını rivayet etme icazetine ulaştı.
2- Oğlu Ebûd-Derda Abdullah. Babası onu pek çok şeyhte okuttu-ysada daha genç bir yaşta (48) 754 yılında vefat etti,
3- Küçük oğlu Şihabüddin Ebû Hüreyre Abdürrahman. Bu oğlu 715'te doğup ta 799 yılına kadar muammer olmuş bir çok ilimleri babasından ve diğer alimlerden okumuştur. Bunun oğlu olan Muhammed b. Şihabüddin adındaki çocuğuda dedesinden "Tarihlinin icazetini almış idi. Allah hepsine rahmet etsin. [43]
[42] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/63-73
[43] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/73-74