hafiza aise
Sat 4 December 2010, 02:02 pm GMT +0200
YÖRÜNGELER VE DÖNEN EVREN
Evrendeki büyük dengenin en önemli nedenlerinden biri, kuskusuz gök cisimlerinin belirli bir yörünge izliyor olmasidir. Bu yörüngelere, yakin zamana kadar bilinmedigi
halde, Kuran'da da dikkat çekilmistir:
"Geceyi, gündüzü, günesi ve ayi yaratan O’dur; her biri bir yörüngede yüzüp gitmektedirler." (Enbiya Suresi, 33)
Gerçekten de yildizlar, gezegenler ve uydular hem kendi etraflarinda, hem de bagli bulunduklari sistemle birlikte dönmekte, evren bir fabrikanin dislileri gibi düzenli
çalismaktadir.
Evrendeki yörüngeler sadece bazi gök cisimlerinin hareketi degildir. Günes sistemimiz hatta diger galaksiler, baska merkezler etrafinda büyük bir hareketlilik
gösterirler. Dünya ve onunla birlikte Günes Sistemi her yil, bir önceki yerinden 500 milyon kilometre uzakta bulunur.
Gök cisimlerinin yörüngelerinden en ufak bir sapmanin bile sistemi altüst edecek kadar önemli sonuçlar dogurabilecegi hesaplanmistir. Örnegin dünya yörüngesinde,
normalden fazla veya eksik 3 milimetrelik bir sapma bakin nelere yol açabilirdi:
"Dünya günes çevresinde dönerken öyle bir yörünge çizer ki her 18 milde dogru bir çizgiden ancak 2.8 mm ayrilir. Dünyanin çizdigi bu yörünge kil payi sasmaz,
çünkü; yörüngeden 3mm'lik bir sapma bile büyük felaketler dogururdu: sapma 2.8 yerine 2.5 mm olsaydi yörünge çok genis olurdu ve hepimiz donardik, sapma 3.1
mm olsaydi hepimiz kavrularak ölürdük." (Bilim ve Teknik, Temmuz 1983)
Gök cisimlerinin bir baska özelligi de, yörüngelerinin disinda bir de kendi etraflarinda dönmeleridir. "Dönüslü olan göge andolsun." (Tarik, 11) ise tam da bu gerçege isaret eder.
GÜNES
Dünyadan 150 milyon km. uzakta olmasina ragmen, günes bizim için gerekli olan enerjiyi kesintisiz olarak ulastirir.
Bu dev enerjili gök cisminde hidrojen atomlari devamli olarak helyuma çevrilmektedir. Her saniye 616 milyar ton hidrojen, 612 milyon ton helyuma çevrilmektedir. Bu
esnada disari salinan enerji 500 milyon hidrojen bombasinin patlamasina denktir.
Dünyada hayat günesten gelen enerjiyle saglanir. Yeryüzündeki dengenin devami ve canlilik için gereken enerjinin % 99 'u günesten saglanir. Söz konusu enerjinin
yarisi gözle görünür ve isik olarak alinir. Geriye kalan enerjinin büyük bir kismi gözle görülmeyen, ama sicaklik biçiminde ortaya çikan kizilötesi isinlardir.
Günesin bir özelligi de çan gibi genlesip salinmasidir. Bu olay her bes dakikada bir tekrarlanmakta günesin yüzeyi bu sirada saatte 1080 km hizla, 3 km. kadar bize
dogru ilerleyip sonra geri dönmektedir.
Günes, Samanyolu'nu olusturan 200 milyar yildizdan biridir. Dünyadan 325.500 defa büyük olmasina ragmen, evrendeki küçük yildizlardan sayilmaktadir. Çapi 125 bin isik yili olan Samanyolu'nun merkezine 30 bin isik yili uzakliktadir. ( 1 isik yili= 9.460.800.000.000 km.)