hafiza aise
Sun 26 August 2012, 05:03 pm GMT +0200
ÜNİTE 4
MUTEZİLENİN İSMİ VE MEZHEBİN DOĞUŞU
Mutezile; ayrılanlar, farklı görüş bildirenler, uzaklaşanlar, bir köşeye çekilenler anlamına gelir.
Kurucusu Vasıl b. Ata’dır. Ata Hasan Basri’nin öğrencisidir.
Bir adamın Hasan Basri’ye gelip kebire işleyen birinin durumu hakkında soru sorması üzerine ata hocasının öncesinde farklı bir görüş öne sürmüştür. Ata ya göre kebair işleyen biri dinden çıkmaz ama mümin de değildir. o ikisinin ortası bir mertebeye sahiptir.(el menzile beynel menzileteyn) mutezile göre büyük günah işleyen fasıktır...
MUTEZİLENİN 5 TEMEL PRENSİBİ:
1.adalet
2.tevhid
3.vad ve vaid
4.emri bil maruf nehyi anil münker
5.el menzile beynel menzileteyn
MUTEZİLE YUNAN FELSEFESİNDEN NASIL ETKİLENMİŞTİR?
yunan felsefesine ilgi duyan mutezile gerçek amacı olan İslam’ı savunma prensiplerinden uzaklaşmış ve neticede akla önem vermiştir. Akılla çelişen nassları aklın
ışığında tevil etmeye başlamışlardır.nasslarla çelişen görüşleri savunur olmuşlardır..
MİHNE DÖNEMİ NEYİ İFADE EDER.
Abbasi devletinin desteğini alan mutezileciler kuran mahlûk olduğu görüşlerini zorla benimsetme yoluna gitmiş araların Ahmet bin Hambeli’nde olduğu
birçok alime zulüm ve işkenceler etmişlerdir. Bu döneme mihne dönemi denir.
MUTEZİLE EKOLÜNÜ DEVLET ÇERÇEVESİNDEN UZAKLAŞTIRAN ABBASİ HALİFESİ
Abbasî halifesi mütevekkil döneminde mutezilenin üzerine gidilmiş, fıkıh ve hadis âlimlerinin yardımıyla bu ekolün görüşleri çürütülmeye çalışılmıştır.
günümüzde yemen de Şiilerin bir kolu olan Zeydiye mezhebinde görüşleri benimsetilmektedir..
MUTEZİLENİN DİĞER GÖRÜŞLERİ
1.Öldürülen birisi ecelinden önce ölmüştür.
2.Haram yiyecekler rızık değildir.
3.Kurana çok vurgu yaparlar. İtikadı konularda sahihte olsa hadisleri benimsemezler
4.İyi ve kötünün bilinebilmesi için vahyin gelmesi gerekmez.İnsan aklıyla iyiyi kötüyü ayırt edebilir.
5.Evliyanın kerameti diye bir şey yoktur.
6.Sihrin aslı yoktur o sadece göz yanılgısıdır.
BASRA VE BAĞDAT MUTEZİLESİ.
A.BASRA MUTEZİLESİ;
1.İlk mutezileâlimlerinde aralarında bulunduğu bir ekoldür. Bu ekol siyasal iktidar ve tartışmalardan uzak durmuştur.
2.Kelami meseleleri teorik bir biçimde ele almışlardır.
3.Usul ve füruda hem akla hem de vahye önem vermişlerdir.
4.Amaçları İslam’a yöneltilen eleştirilere cevap vermek olmuştur
5.Felsefeyi dine hizmet eden bir araç olarak görmüşlerdir.
6.Allahın sıfatları konusunu ele almışlardır.
TEMSİLCİLERİ: Vasıl b. Ata, Amr b. Ubeyd, EbuBekir el Esam,Abbad,Hişam,Nazzam,El-Allaf,Abbad,Cahız,Cübbai,Ebu Haşim Cübbai,Kadi Abdülcebbar,Zemahşeri...Basri
B.BAĞDAT EKÖLÜ;
1.Ameli yönü ortaya çıkaran incelemelerde bulunmuşlardır
2.Görüşlerin devlet eliyle yayılması taraftarı olmuşlardır
3.Eserlerinde imamete daha çok vurgu yapmışlardır.
4.Varlık meselesini ele almışlardır
5.Yunan felsefesinden daha çok etkilenmişlerdir.
TEMSİLCİLERİ:Bişr b. Mutemir,Sümame b. Eşras,El-Mübeşşir,Harb,Ebi Davud, El İskafi,El Hayyat,Ka'bi..
MUTEZİLENİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1.Mutezile Basra ve Bağdat gibi eski ve kalabalık kültürlü yerlerde zuhur etmiştir.
2.Buradaki İslam a yönelik eleştirilerecevap vermişlerdir.
3.Yunan felsefesinin tesirinde kalmıştır
4.Akla çok önem vermişlerdir. Onlaraİslamrasyonalistleri denilmektedir.
5.Dini ilimlerde akılcılığı. Tabiat ilimlerinde deney ve gözleme önem vermişlerdir.
6.Dirayet tefsirine önem vermişlerdir.