hafiza aise
Mon 23 July 2012, 11:22 am GMT +0200
ÜNİTE 3
* Tanrının varlığı meselesi ilk dönemlerden beri varlığını sürdürmüş ve Yunan felsefesinin ana konularından biri olmuştur.
Eflatun hareketin kaynağını ruha bağlaması ve Aristonun ilk sebep (illet-i ulâ) veya ilk hareket ettirici (muharrek-i evvel) teorisini benimsemesi ile birlikte tanrının varlığı konusu tartışmaya başlanmıştır.
* İslamda Allahın varlığını ispatlamak için yapılan tüm faalietlere İSBAT-I VACİP denir.
* Kuranda "afak" ve "enfüs" olarak ifade edilen dış ve iç alemin varlıkları arasında görülen düzen açık delil olarak sunulmaktador.
*İslam alimleri Allahın varlığını genelde kozmolojik (tabiattan hareket eden) ve teleojik (varlıklardaki gayeliği vurgulayan) delillere dayalı bir yöntem içinde ispatlamaya çalışmışlardır. Bu nedenle alimler arasında şu delilller şöhret bulmuştur.
-hudûs delili
-imkan delili
-gaye ve nizam delili
*Hudüs delili:evrenin yaratılmış olduğu ve her yaratılmışında bir yaratıya muhtaç olduğundan hareketle Allahın varlığını ispata çalışan bir delildir.
*Kelam alimleri:hudüs delilnini cevher-araz esasına dayalı bir yöntem içinde ele almıştır.
*İmkan delili:İslam filozofları tarafından kullanılmıştır. Varlıkları zorunlu(vacip) ve zorunsuz(mümkün) varlıklar olmak üzere 2 ye ayırır. Aristoda bunu kullanmıştır.
*İmkan delili;Farabi ve İbn Sina tarafından ortaya konulmuş ve Şehristandan itibaren kelam bilginleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
*Gaye ve Nizam delili:Bu teleolojik delil temelde evrende bir düzenin olduğu ve bu düzendeki her varlığın belirli bir gayeye yönelik olarak yaratldığı öncülünden hareket eder
*Gaye ve Nizam delili;Gazzali, İbn Rüşd ,İbn Teymiyye ve İbn'ül Kayyım El Cevziyye tarafından tercih edilmiştir.
*İbn Rüşd gaye ve nizam delilini hikmet ve inayet delili olarak tanımlamıştır.
*Alimler burhân-ı temânu olarak bilinen bir delil oluşturmuşlardır. Bu delile göre tabiatta gözlemlenen kozmolojik düzen Allahın bir olduğunun delilidir.
*İhlas suresinde Allah tasvir edilmemiş, tavsif edilmiştir.
*Allah'ın sıfatları 2 kısma ayrılır.
-selbi/tenzihi sıfatlar
-subuti sıfatlar
*Selbi/tenzihi sıfatlar
-Vücud:Allahn varolması
-Kıdem:Allahın varlığının başlangıcının olmaması
-Beka: Allahın varlığının sonunun olmaması
-Kıyam binefsihi:Allahın kendisiyle kaim olması ve bu hususta başkasına ihtiyaç duymamsıdır.
-Vahdaniyet:tek ve bir olan eşi ortağı bulunmaması
-Muhalefetün lil havadis:Allahın sonradan olan yaptıklarına benzememesidir.
*Sübuti sıfatlar:Allahın zatına nispet edilen ve onun ne olduğunu belirten niteliklerdir.
Bunlar ;
-Hayat:Allahın canlı ve diri olmasıdır
-İlim:Allah tealanın bilme sıfatıdır
-Semi:Allahın herşeyi işitmesidir
-Basir:allahın herşeyi görmesidir
-Kudret:Allahın herşeye gücünün yetmesidir
-İrade:Allahın dilemesi ve istemesi anlamına gelir
-Kelâm sıfatı:Allhın konuşma sıfatı insanlarda olduğu gibi harfler sesler ve konuşmaya yarayan organlar aracılığıyla değildir.Allah bunlardan münezzeh ve yücedir.
*Maturudiler kudret sıfatından ayrı bir tenvin sıfatının varlığını savunmuştur.
*Eşariler ilim irade ve kudret sıfatını yaratma için yeterli görmüştür.
*Şia alimleri ise subuti sıfatları zâti ve fiili olmak üzere 2 ye ayrılmıştır.
*Fiili sıfatlar Allah -kainat ve insan ilişkisini ifade eder.
*Hudüs delili daha çok kelam alimleri, imkan delilleri ise islam filozofları tarafından kullanılmıştır.
*Hudüs delili alemin yaratılmışlığından ve sonradanlığından imkan delili ise alemin yapısı itibariyle bir başka varlığa muhtaç olmasından hareket ederek Allahın varlığını ispata çalışır.
*Alem tüm unsurlarıyla birlikte değişken bir yapıdadır cümlesi ; isbat-ı vacip delillerinden hudüs deliline öncüdür...