hafız_32
Sun 21 November 2010, 07:06 pm GMT +0200
Ünite 3: Türkçenin zenginliği ve sözvarlığının gücü
Dildeki sözcük sayısı,dilin zenginliği konusunda kesin bir ölçüt sayılamaz.
SÖZ VARLIĞI
Bir dilin sözvarlığını;o dilş konuşan insanların vücudundan organlarından başlayarak onun en önemli gereksinimlerini oluşturan yiecek ve içeceklerin adlarına,akrabalık ilşkilerini gösteren kavramlara,ona yakın olan tarım hayvanlarına,bitkilere,renklere,doğa olaylarına ait sözcükler ve temel eylemler oluşturur.Bunlar,sözvarlığının temel sözvarlığı bölümünü oluşturur.
Her dilin sözvarlığında,başka dillerden alınma yabancı sözcüklerde vardır.spekülasyon,trigonometri gibi.
Sözvarlığını oluşturan ögeler arasında,deyimler,atasözleri,ikilemeler de bulunmaktadır.Bunların yanı sıra ,günlük yaşamda kullanılan,dilcilikte ilişki sözleri ya da kalıp sözler adı verilen ''geçmiş olsun,kolay gelsin ''gibi sözler de vardır.
TÜRETME GÜCÜ
Türkçenin bilinen ve çözülmüş bulunan en eski ürünleri,VII.yy. ait olan ve bugün Kuzey Moğalistan'da yer alan Orhun Yazıtları ile onlardan da eski oldukları anlaşılan Yenisey Yazıtları'dır.
Kaşgarlı Mahmut'un ünlü yapıtı Divanü Lügati't Türk ,Türkçe'nin XI yy.daki zengin sözvarlığını ortaya koymakta,aynı zamanda,Araplara Türkçe'yi öğreten bir dilbilgisi ve ansiklopedik sözlük niteliği taşımaktadır.Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'i Türk diliyle uğraşanların Karahanlı Türkçesi yada Hakaniye adını verdikleri ,XI.yy da Doğu ile Batı Türkistan'da Oğuz Türklerinin kurdukları Karhanlı Devleti dilini yansıtmaktadır.
Türklerin Malazgirt Savaşı öncesi ve sonrasında Anadolu'ya geçerek beylikler ve Osmanlı Devleti'ni kurmaylarıyle XII.yy.dan başlayarak oluşan yeni yazım diline Eski Anadolu Türkçesi adı verilmektesir.Âşıkpaşa'nın Garibnamesi,Şeyyad Hamza'nın Destan-ı Yusuf'u,,İakendernâme,İşkname gibi yapıtlarla Süleyman Çelebi'nin günümüzde de okunan Mevlid'i ve Dede Korkut Kitabı ile önemili çevriler vardır.
Eski Anadolu Türkçesinden sonraki döneme genellikle Osmanlıca ve Yeni Türkçe adı verilmektedir.Temel sözvarlığımızdaki birçok sözcüğün yerini yabancıları almıştır.Eski Anadolu Türkçesi yapıtlarından Garibname'de %20,Mevlid'de %26 dolayında olan yabancı sözcük sayısı XVI.yy.ın ünlü şairi Baki'de %65 'e çıkmıştır.