hafiza aise
Thu 21 March 2013, 05:35 pm GMT +0200
ÜNİTE 2
S-1Felsefenin karşılığı nedir?
Geniş bir alanda kabul edilebilen felsefenin karşılığı hikmet sevgisi ve bilgeliktir.
S-2ilk sistematik felsefe tarihçilerinden birisi olan Aristoteles Metafizik adlı eserinde hangi konuya vurgu yapmıştır?
C-2kendisinden önceki filozofların değerlendirilmesinin elzem olduğunu belirtmiş ve felsefenin birikimli olarak ilerlediğine de atıfta bulunmuştur.Aristoteles,diğer filozofların görüşlerini incelememiz gerektiğine çok önemli vurgular yapmaktadır.Eğer incelediğimiz filozoflar,herhangi bir noktada yanılmaktaysalar bizde aynı hataya düşmeyelim,aynı görüşlerimizin paylaşımından çekinmeyelim.
S-3Yunan düşüncesini hazırlama çabası içerisinde olan kişiler kimlerdir ve ağırlık verdiği konular nelerdir?
C-3Homeros veHesiodos tur.Mitos ve efsaneler konusudur.
S-4Ünlü ozan olan Homeros un destani bir biçimde yazılan önemli eserleri nelerdir?
C-4Odysseia ve İlli adasıdır.
S-5Homerosun kullandığı dil ve şekli nasıldır?
C-5Dili şiirseldir,şekli ise bilim öncesi şekil olarak kabul edilmektedir.
S-6Hesiodos evren oluşumunu nasıl açıklamıştır?
C-6İlk olarak her şeyin başlangıcı olan Düzensizlik meydana gelmiştir.Dişi varlık olan toprak-gaia- ile yaratıcı erkek olan Tanrı Eros un etkileşiminden temel varlıklar olan gök,dağlar ve deniz,Toprak ananın Gök-Tanrı ile birleşmesi sonunda ise ilk tanrılar ortaya çıkmıştır. Hesiodos, Tanrı olarak sadece soyut değil, somutlaştırılmış şeyleri kabul etmekte ve Tanrıları antropomorfik bir biçimde tahayyül etmektedir.aynı zamanda güneş saatini bulduğu,güneş tutulmasını gözlemlediği ve ilk mesk un haritayı çizdiği rivayet edilmektedir.dönemine dair özgün bir kozmogoni anlayışıda geliştirendir.dünya düz değil,silindir biçimindedir ve hiçbir şeye dayanmadan serbestçe havada bulunmaktadır.
S-7 Felsefenin ilk beşiği neresidir?
C-7 Milet’tir.
S-8 Milet’te ortaya çıkan ilk filozofların düşünce şekli nasıldır?
C-8 Toplumların benimsemiş oldukları inanışları büsbütün reddetmediler, ancak bununla yetinmemişlerdir. Böylece felsefe ,dinsel/mitolojik düşünceden bir kopuştur.İnsan aklına dayanan bir faaliyet olup, doğal olayları yine doğal nedenler aracılığıyla açıklar.
S-10 Felsefenin ilk ele aldığı konular nelerdir?
C-10 Dinden bağımsız olarak evrenin kökeni ve doğasını anlama sorunu olmuştur.
S-11 Yunan dünyasında bilim öncesi dönemden , bilim dönemine geçiş sürecinin ilk filozofu ve kendisine öğretilenle yetinmeyen filozof kimdir?
C-11 Thales’dir.
S-12 Milet Mektebinin kurucusu sayılan filozof kimdir?
C-12 Thales’dir.
S-13 Milet okulu hangi filozofları yetiştirmiştir?
C-13 Thales,Anaksimandros ve Anaksimenes’dir.
S-14 Thales’in felsefe tarihindeki görüşleri ve önemi nelerdir?
C-14 Çağının bilim adamı-filozof tipinin ilk temsilcisi olan Thales,felsefenin yanında matematik ve astronomiyle ilgilenmiş ve M.Ö 585 yılındaki Güneş tutulmasını önceden haber verdiği için Miletliler –safos- yani –herşeyi bilen- demişlerdir.Thales e göre evrendeki her şeyin ilk ana maddesi sudur.Thales, felsefede henüz ruh-madde ayrımı bulunmadığından dolayı, suya tanrısal bir yaratıcı bir statüsü vererek onu canlı kabul etmiş ve maddeyi canlı ve yaratıcı görme (Hilozoizm) anlayışının ilk temsilcisi olmuştur.
S-15 Anaksimondros’un felsefe tarihindeki yeri ve görüşleri nelerdir?
C-15 Thales’in öğrencisi olan Anaksimandros, felsefede yazılığı geleneği başlatmış ve Doğa Üstüne adlı kitap yazmış.Ona göre ilk ana madde nicelikçe “sınırsız” nitelikçe “belirsiz” bir şey olmalıdır.Yani Apeiron (sonsuzluk) dur.Sınırsız olması yönüyle evrendeki her türlü varlığın kendisinden çıkabileceği miktarı kendisinde bulacaktır.Aynı zamanda Güneş Saatini bulduğu, ilk Mesk-un Haritayı çizdiği rivayet edilmektedir.Dönemine dair özgün bir kozmogoni anlayışı da geliştirendir.Dünya düz değil, silindir biçimindedir ve hiçbirşeye dayanmadan serbestçe havada bulunmaktadır.Belirsiz olması sayesinde de apeiron,her türlü zıt niteliğini kendisinden doğmasına imkan sağlayacaktır.
S-16Anaksimenes in felsefe tarihindeki yeri ve görüşleri nelerdir.?
C-16Anaksimenes in ilk madde anlayışındaki tavrı,Anaksimondrosdan bir kopuş ve bir ölçüde-Thales e geri dönüştür.Düşünürümüze göre,Anaksimondros un arkesi –apeiron- kavramı kapalı bir kavramdır ve ne gözlenir ne de anlaşılabilirdir.Thales gibi evreni,bilinen bir maddeye dayandırır ve ona göre ilk madde, havadır.Hava sıcaklaşıp ve soğuklaşarak zıt nitelikleri kendi kendi bağrından çıkarabilmektedir.Bu bağlamda mataryalist panteisttir.Felsefeye ruh kavramı Anaksimenes in hava anlayışı ile girmiştir. Astronomi alanında da gözlemlerde bulunmuş,ayın güneş etrafından aydınlatıldığını anlamış ve gezegenleri sabit yıldızlardan ayırmıştır.Çakılı yıldız kavramını kullanmış,ay tutulmasını doğru olarak açıklamaya çalışmış ve deprem kuramını ortaya koymayı denemiştir.Anaksimenes,Thales ten Arzın su üstünde yüzmeyip,hava boşluğunda hiçbir şeye dayanmadan durduğunu ifade ederek ayrılmıştır.
S-17Miletli filozfların (thales,Anaksimondros,Anaksimenes)ortak özellikleri nelerdir?
C-17Üçüde ahlak,insan ve din konularına hiç değinmemişlerdir.Sadece doğa üzerine yoğunlaşmışlardır.
O yüzden ilk doğa filozflarıdır.
S-18Pisagorun felsefedeki yeri ve görüşü nelerdir?
C-18Pisagor ile kurmuş olduğu okul-tarikat(İTALYA OKULU) olan Pisagorcular arasında bir ayrım ya
pılmaz.Seçkin öğrenci olarak matematikçiler,Pisagorun öğretilerinin derinlikli açıklamalarını yalnızca
kendi aralarında paylaşırlar ve dışarıya sızdırmayarak gizli tutardı.Üçgenin iki dik kenarının karelerinin
toplamının,hipotenüsün karesine eşit olduğu şeklindeki geometrik ilke günümüzde bile Pisagorun adıyla anlatılmaktadır.
S-19Pisagor tarikatının özellikleri nelerdir?
C-19Tarikat üyeleri et,baklagiller yemez,karanlıkta konuşmaz ve keten elbise giyerler ama en önemlisi hayvan öldürmezlerdi.Hint kültüründen etkilenip ruh göçü(tenasüh)anlayışını ilk kez felsefenin konuları içine almıştır.
S-20Pisagorcuların evren anlayışları nasıldır?
C-20Pisagorcular için matematik /sayılar,metafiziksel anlayışları sebebiyle merkezi bir öneme sahip olmuştur.Evren bir kaos değil,kosmostur.Evrende bulunan her şey,bir uyum içindedir.Arke,sayılardır. Pisagorcular düalist yani insan,ruh ve bedenden meydana gelen bileşik bir varlıktıR.
S21Pisagorculara göre maddenin aslı nedir? C21Hava ,su gibi somut bir şey değilde mücerret bir şey olduğunu ileri sürerek felsefeyi metafiziğe yaklaştırmıştır.
S-22Pisagorcular varlıkları hangi temel ikili ile açıklamışlardır?
C-22Sınırlı-sınırsız,tek-çift,bir-birkaç,sağ-sol,erkek-dişi,durgun-hareketli,düz-eğri,ışık-karanlık,iyilik-kötülük, kare-dikdörtgen şeklinde olup toplam 10 ilkedir.
S-23Herakleitosun felsefi görüşü ve önemi nedir?
C-23Efesli Herakleitosayla Yunan felsefesi yeni bir döneme girmiş;felsefeye değişme sorunu yerleşmiştir. Eserlerinde zor üslup kullandığından dolayı “MUAMMA” ve “KARANLIK FİLOZOF” denmiştir. Bir nehirde iki kez yıkanılmaz, sözü onun değişim felsefesini özetler.Herşeyin ana maddesi ateştir ve her şeyin bir olduğu düşüncesine sahiptir.
S-24Pisagorcular ve Herakleitos evrenin uyumunu nasıl açıklarlar?
c-24Evrendeki uyumu Pisagorcular zıtlıklar arasındaki işbirliğine Herakleitos ise zıtlıkların savaşına dayandırmaktadır.
S-25Herakleitotos un etkilendiği filozoflar kimlerdir?
C-25Anaksimondros,Anaksimenes,Ksenaphones ve özellikle Pisagordur.
S-26Herşeyin değişim içinde olmasına karşın insanların her şeyi sabitmiş gibi görmelerini Herakleitos neye bağlamıştır?
C-26İki değişmez nedene bağlamıştır.İlki ateşin miktarıdır.İkincisi ise “logos”dur.”Ateş” ölçü ile yanar ve ölçü ile söner.Logos değişmenin kendisine göre gerçekleştiği ölçü yada yasa olup her şeyi yöneten güçtür.
S-27 Herakleitos’a göre gerçek bilgiye nasıl ulaşılır?
C-27 Bilgiye akıl yolu ile ulaşılabilir.
S-28 Ela Okulu temsilcileri kimlerdir?
C-28 Ksenophones, Parnanides ve Zenon’dur.
S-29 Ela Okulu düşünürleri ile Herakleitos arasındaki farklar ve ortaklıklar nelerdir?
C-29 Herakleitos değişimi savunurken onlar değişimin gerçekliğini yadsımışlardır.İkiside duyu bilgisinin yanıltıcılığına vurgu yaparak akılsal düşünceye önem göstermekte hem fikirdirler.
30-) Gümüldür’lü Ksenophanes Felsefi Görüşleri Nelerdir ?
30-) Temel olarak yunan mitolojisine karşı çıkmış önceki filozofların aksine doğa felsefesi yerine tanrı ve insan sorusu üzerine düşünmüştür. Yunan mitolojisinde tanrılar,insan gibi tasavvur edilmiştir.Buna karşı insan -biçimci ,tanrı anlayışını çok sert bir şekilde eleştirmektedir.Yunanlıları tek tanrıcılığa yönlendirmiştir.Bu yaklaşımıyla Ksenophares ,Ela okuluna varlık ve değişmezlik fikrini miras olarak bırakmıştır.
31-) Parmenides’in Felsefi Gürüşü Nasıldır ?
31-)Parmenides’in temel önerisi; “var olan,vardır.”Özdeşlik önermesidir.Gözleme değil kavramsal akıl yürütmeye dayanır.var olan ya yalnızca varlıktan ya da yalnızca hiçlikten türemek zorundadır.İkinci şık yani hiçlikten herhangi bir şeyin doğması şıkkı hiçbir yunanlının kabul edemeyeceği bir anlayıştır.Varlığın parçalarının olmaması demek aynı zamanda onun bölünmez ve sürekli hareketsiz ve değişmez olduğu anlamına gelmektedir. Varlık,yokluğa doğru hareket etmiş olsaydı bu durumda varlığın, var olmamasının mümkün olacağı sonucu da kabul edilebilir olacaktır.Harekleitos’un iddiasının aksine varlık değişmez hareket etmezdir.Değişim ve hareket ,insan duygularından kaynaklanan bir yanılsamadır. Var olan hiçbir zaman değişmez ilkesi bizlere görüşler ve gerçeklik aleminin kapıları aralamaktadır.
32-)Mantık Adamı Olan Pormenides Ve Eleacılar’ın Ortak Gürüşü Nelerdir ?
32-)Hareket çokluk ve zamana karşı olmuşlar,bunların birer aldatmacadan ibaret olduğu noktasında fikir birliğine varmışlardır.
33) Parmenides’in Herakleitos’tan etkilendiği kavram nedir?
33) Aşk – Eros kavramıdır.Daha sonrakileri özellikle Aristotales’ide etkilemiştir.
34) Zenon’un Elea felsefesine katkısı ne olmuştur?
34) Hocası Pormenides’in varlık anlayışının doğruluğunu karşıt düşüncenin yanlışlığını kanıtlamak üzere Paradokslar kurgulamasından ibarettir.Zenon felsefe tarihinde karşıt görüşün barındığı çelişkileri ortaya çıkarmak suretiyle bunları çürüterek bir görüşün doğruluğunu savunma yöntemini ilk kez kullanan düşünürdür.Bunlar zaman ve mekan ile ilgilidir.Zenon düşünceleri ile “Evrendeki her şeyin Parçalardan meydana geldiği” şeklindeki görüşün saçma olduğunu gösterir.
35)Elea okulu hangi görüşü ile Yunan felsefesine büyük bir etkiye yol açmıştır.
35)varlığın birliği ve değişmezliği görüşüyle.
36)Felsefe tarihinde çoğulcu filozoflar kimlerdir?
36)Empedokles,Anaksagoros ve Demokritos’dur.
37) Empedokles’in çoğulcu anlayışı nasıldır?
37) Anasır’ı erbaç denilen dört kök madde anlayışıdır.Evrendeki tüm olanların Toprak,Su,Hava ve Ateş olmak üzere dört değişmez ana maddesi (Anasır’ı Erbaç) bulunmaktadır.Dört ana maddenin karışmasından evrendeki bütün var olanlar meydana gelmektedir.Var olanlar biri Basit diğeri Bileşik olmak üzere ikiye ayrılır. Empedokles dört maddeyi sevgi birleşmekte; bu bileşikleri ise nefret ayırır.Felsefeye”Fail Sebep” kavramını kazandırmıştır.Sevgi dört ana maddeyi birleştirerek “oluşu” nefret ise bunları ayrıştırarak “Bozuluşu” meydana getirmektedir.Bir bütün olarak evrende ise sevgi ile nefretin baskın olduğu dönemler farklıdır. Empedokles İslam kaynaklarında “Bendaklis” olarak geçer.Filozof, Doktor,Mühendis,Şair ve en önemlisi Ruhani liderdir.Ruh gücüne (Tenasüh) inanmıştır. Empedokles’in “Arınmalar” manzumesinde Ruh Güçlü inancına yer verilmiştir.
38)Anaksagoros’un felsefe tarihi açısından önemi ve görüşü nasıldır?
38)Urlalı Anaksagoros, Atina’yı felsefe ile tanıştıran düşünürdür.Bilim adamı olarak Gök Taşını inceler ve onu kızgın bir taş kitlesi olarak açıklar.Güneşi Tanrı olarak gören Atina’lılar için bu bir dinsizliktir ve hakkında dava açılan ilk filozoftur.Yunan’lıların “hiçten,hiçbirşeyin çıkmayacağı” temel ilkesini izlemiştir.Var olan her şey sonsuz sayıda tohumdur (Spermata) oluşur. “Her şeyde her şeyden bir parça vardır” görüşündedir.Felsefede teknolojik ilkeyi kullanan ilk filozoftur.Evren kaostan (düzensizlikten) Kozmosa (düzene) geçemez. Anaksagoros evrenin mimarı olarak değerlendirildiği güce “Naus” (ruh ,akıl) adını verir.Naus düşünen ve bir plana göre hareket eden ruhtur.Kutsal varlık yani Tanrıdır.
39)Apdera okulu filozofları kimlerdir?
39)Leukippos ve Demokritus’dur.
40) Leukippos’un felsefe tarihindeki yeri ve önemi nedir?
40)Apdera mektebinin kurucusu olarak mekanist dünya görüşü hareketini başlatan ve Atom Teorisini ilk kez ortaya koyan filozoftur.
41) Demokritus’un felsefi görüşü nedir?
41)Evrenin sonsuz küçük parçalardan meydana geldiğini ileri sürmüştür. Demokritus atomculuğu,felsefe tarihinin ilk bilinçli meteryalizmidir.Düşünürümüz Elacalıların varlığın değişmezliği anlayışını Atomlar için kabul ederken değişimden kaynaklanan nitelikleri Atomların birleşmesi / ayrılmasına dayandırır.
42) Demokritus’un insani yönden görüşleri nelerdir.
42)İnsanı Atomculuk anlayışı bakımdan ele alır.İnsanın beden ve ruhtan oluşan bir bileşik canlı olduğunu belirten bir düşünürdür.Her iki unsurunda Atomlardan meydana geldiğini söylemektedir. Demokritus oluşu kör bir zorunlulukla açıklamış olduğundan mekanist bir dünya görüşünü savunmuştur.