rray
ehlidunya
Tue 13 August 2013, 02:34 am GMT +0200
HADÎS TARİHİ ve USÛLÜ
ÜNİTE 1
TEMEL HADÎS KAVRAMLARI
GİRİŞ
İslam dininin Kurandan sonra temel kaynağı Hz. Muhammed (Sav) söz, fiil (eylem) ve takrîrleri (onayları) olmuştur.
Hz. Peygamber hayattayken; gerek Kur’ân’ın anlaşılması, gerek ALLAH’ın emirlerinin yaşanması ve gerekse
yeni meselelerin çözümünde doğrudan ona müracaat edilmiştir.
Vefatından sonra ise, ona ait olan söz, fiil ve takrîrler nakledilmiş, incelenmiş,araştırılmış ve bu çerçevede M
müslümanlara has “Hadîs İlmi” teşekkül etmiştir.
Bilindiği üzere ilimler, kavramlar üzerine kurulur, ilim adamları o alanın kavramlarıyla düşünür, konuşur ve yazar.
Bu gerçeğe göre, bir bakıma ilim demek, kavramlaştırma demektir.
Hadîs âlimleri de başta ‘Hadîs ’ve ‘Sünnet’olmak üzere,bu çerçevede sayısız kavram üretmişlerdir.Hadîs ve sünnete dair kavramları bilmek, şüphesiz ki Hadîs İlminin temel anahtarıdır.
HADİS, SÜNNET, HABER, ESER
1.Hadîs (الحديث ): Hz. Muhammed’in söz (القول ), fiil (الفعل ) ve takrirlerine (التقرير ) hadîs denir.
Hadîsin tanımı içinde yer alan bu unsurlara bazen “Hz. Muhammed’in sıfatı’ da eklenmektedir.
a.Hz. Peygamber’in sözleri, onun dini ya da gayr-ı dini anlamda söyledikleri/ifade ettikleridir.
b. Hz. Peygamber’in Fiilleri dini ya da gayr-ı dini anlamdaki davranışları/amelleridir.
c. Hz. Peygamber’in Takrîrleri (التقرير ) ise, onun huzurunda yapılan veya söylenen bir söze onay ya da itiraz sadedinde
bir tepki vermediği, vâkıf olduğu halde sükût ile karşıladığı ve aslen başkalarına ait davranışlardır. Takrîre konu olan fiil Peygamberimizden değil sahâbîlerden sâdır olmuş (ortaya çıkmış), fakat Peygamberimiz bu davranışları menetmemiştir. Peygamberimizin dine aykırı olduğunu gördüğü davranışı menetmesi O’nun peygamberlik görevinin bir gereği olduğundan, menetmemesi söz konusu davranışın dine ters düşmediği anlamına gelecektir. Bu nedenle, bizzat Peygamberimize ait olmayan bu gibi takrirler, dolaylı açıdan, Sünnet veya Hadîs adı altında toplanmıştır.
Hz. Peygamber’in bütün ahvâlini (hallerini) O’nun fiilleri içerisinde telâkki eden ulemâ, hadîs ilmini “Hz. Peygamber’in söz, fiil ve ahvâli’dir” şeklinde
ehlidunya
Tue 13 August 2013, 03:44 am GMT +0200
tanımlamışlardır. Bu açıdan bakıldığında hadîs, Peygamberimizin Sîretini de içine alacak kadar geniş bir hüviyete bürünmektedir.
2.Sünnet (السنة ): Sünnet kavramı genellikle söz, fiil ve takrir nev’inden olmak üzere Hz. Peygamber’e izâfe (nispet) edilen şeylere denir.
Yukarıda hadîs kavramının tanımında da görüldüğü gibi, sünnet kavramı hadîs kavramı ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Bununla beraber, bazı âlimler hadîs kavramını sadece Hz. Peygamber’in sözlü açıklamalarına hasretmişlerdir. Bu açıdan bakıldığında, bu kimselere göre, sünnet kavramı hadîs kavramından daha genel bir kullanıma sahiptir.
Hadîs âlimlerinin hadîs ve sünnet kavramlarını eş anlamlı kullanmaları hadîs ilminin doğal bir tesbitidir. Fakat her iki kavramı ayırarak sünneti sadece amele tahsis etmek -tamamen yanlış sayılmasa da- ilmî çevrelerin değil, daha çok halkın tercih ettiği bir kullanım biçimidir. Halk sünnet denildiğinde Hz. Peygamber’in fiilini hatırlar. Buna karşılık hadîs ilmi çerçevesinde bu iki kavramın kesin olarak ayrılması mümkün görünmemektedir.
Hadîs ve sünnet kavramlarıyla beraber, hattâ onlar kadar sıklıkla kullanılan ‘Haber’ ve ‘Eser’ kavramlarına da rastlamaktayız.
3.Haber (الخبر ): Hadîs kavramı merkeze alındığında, ‘Haber’in üç farklı konumu ortaya çıkmaktadır:
a-Haber ile hadîs eş anlamlıdır,
b-Hadîs Peygamber’den gelenler, haber başkalarından gelenlerdir (bu manada hadîs ile haber kavramları birbirinden farklıdır),
c-Hadîs sadece Hz. Peygamber’den gelen, haber ise hem O’ndan hem de başkalarından gelenleri içine almaktadır. Bu tanımda da haber kavramı hadîs kavramından daha geniş anlama sahiptir.
Günümüzde haber kavramı hadîs kavramından oldukça geniş bir çerçevede kullanılmaktadır. Hadîs denilince “sadece Peygamber’e has olanlar” kastedilir ve anlaşılır; hattâ hadîs kaynaklarında sıklıkla geçen sahâbeye ve tâbiûna ait olanlar bile hadîs olarak düşünülmez. Bugün için haber kavramı Hz. Peygamber’den gelenleri de içine alacak kadar geniş bir kullanıma kavuşmuştur; bununla beraber haber ile kast olunan; dinî olmayan ve ekseriyetle tarihî nakillerdir.
4.Eser (الأثر ): Bu kavram; dar anlamdaki hadîs ile eş anlamlı kullanılabildiği gibi, geniş anlamda sahâbe ve tabiûnun söz ve fiilleri için de kullanılmaktadır. ‘Eser
ehlidunya
Tue 13 August 2013, 04:11 am GMT +0200
kavramı, Hz. Peygamber’den yapılan rivâyetler için kullanılmakla beraber, zamanla daha çok ikinci anlamda sahâbe ve tabiûnun söz ve fiilleri için kullanılır olmuştur.
Şimdi örnekler vermek suretiyle hadîsin bazı temel unsurlarını ve kavramlarını görmeye çalışalım:
HADÎSİN UNSURLARI
Hadîs, temelde iki kısımdan meydana gelmektedir:
1-Hadîsi kaynağından alarak bize kadar ulaştıran şahıslardan oluşan SENED (السند ),
2-O şahısların bize ulaştırdığı ve hükme kaynak olan METİN (الدتن ).
Şu örneğe bakâlim:
Şekil: 1
↓
Buhârî şöyle rivâyet etmiştir:
“Bize Abdullah b. ez-Zubeyr el-Humeydî anlattı ve dedi ki: Bize Sufyan anlattı, dedi ki: Bize Yahya b. Said el-Ensârî anlattı ve dedi ki: Muhammed b. İbrahim et-Teymî, Alkame b. Vakkas el-Leysî’den şöyle işittiğini haber verdi: Ömer b. El-Hattab’tan şöyle dediğini işittim: Rasulullah’ın şöyle dediğini duydum:
“Muhakkak ki ameller niyetlere göre değerlendirilir. Muhakkak ki, her insana niyet ettiği şey vardır. Kimin hicreti, elde etmek istediği bir dünya menfaati ya da nikâhlamak istediği bir kadın için olursa, onun hicreti, niyet ettiği şeye olur”.
Arapça metni ile beraber tercümesini verdiğimiz bu örnekte bir hadîsin iki temel unsuru açıkça görülmektedir. Buna göre; hadîsin baş kısmında yer alan ve sırasıyla el-Humeydî, Sufyân, Yahya b. Saîd, Muhammed b. İbrahim, Alkame ve Abdullah b. Ömer isimli şahısların bulunduğu bölüme İSNÂD (الإسناد ) veya SENED(السند ) adı verilir.
admin
Tue 13 August 2013, 04:48 am GMT +0200
Hadisleri resimsel şekilde ekle hadislerde hata var arapca karakterlerde...
Rukiye Çekici
Mon 30 December 2013, 05:05 pm GMT +0200
Bence bunları çok güzel yazıyorsunuz. Ellariniz dert görmesin. :) ;)
Rukiye Çekici
Wed 1 January 2014, 12:48 pm GMT +0200
Daha da fazlasını yazmayı nasip eylesin Rabbim. :)
8/A
Wed 1 January 2014, 01:13 pm GMT +0200
ellerinize sağlık :)
merve akdağ 8/b
Wed 15 January 2014, 03:34 pm GMT +0200
ALLAH razı olsun
hicırşın
Sun 2 February 2014, 09:04 pm GMT +0200
Allah razı olsun. ve bu güzel hizmette yar ve yardımcınız olsun.amin.
Hanife 8.D
Mon 24 February 2014, 02:39 pm GMT +0200
Allah razı olsun inşallah emekleriniz karşılıksız kalmaz...
Çok teşekkür ediyorum emeği geçen herkesden Allah razı olsun...
Bu bilgiler çok güzellllll
yagmur_7-c
Mon 24 February 2014, 02:52 pm GMT +0200
Allah sizlerden razı olsun. Bu güzel bilgileri yazan elleriniz dert görmesin.Ahsen hocanın da dediği gibi hocam bazı yanlışlar vardır. Ama olsun Allah ın izniyle her yanlış mutlaka doğruya dönecektir.eminim... sağ olun var olun...Varlığınız bizim bize en büyük hediye... :)
sumeyyemeryem
Tue 21 April 2015, 08:37 pm GMT +0200
Selamunaleykum. Rabbim yardımcınız olsun. Derslere çalışmıyorum çünkü en büyüğü 5 yaşında 3 çocuğum var. Konu ozetleri eksik, acaba özetler
eklenecek mi ya da başka nerden bulabiliriz? Yardiminizi rica ederim. Allaha emanet olun.