hafiza aise
Fri 2 November 2012, 02:52 pm GMT +0200
KURAN VE TEFSİR KAVRAMLARI
SORU1:‘’Kuran yedi harf üzerine indi, onlardan hangisi kolayınıza gelirse onu okuyun’’ hadisi şerifinde yedi harften kasıt nedir?
CEVAP: hadisteki ‘yedi harf ‘ ifadesi arap dilindeki 7 lehçeye, bir başka deyişle 7 kıraate delalet eder.
Not: şiaya göre kuran Allah tarafından tek bir harf üzere indirilmiştir.
SORU2: kuranda Allah’ın kendi ismi, kuran, peygamber, melekler ve bazı özel varlıklar üzerine yemin etmesini ifade eden terim nedir?
CEVAP: Aksam’ul kuran
SORU3: kuran da kaç surenin başında yemin vardır?
CEVAP: 17 surenin başında yemin bulunmaktadır.
SORU4: kurandaki yeminler üç alana aittir. Bu alanlar nelerdir?
CEVAP: tevhid,kuranın hak kitap olması, peygamberin hak olması.
SORU5: Emsalu’l kuran ne demektik?
CEVAP : kuranda geçen temsiller ve örneklere ‘emsalul kuran’ denir.
SORU 6: kuranın bütünü veya bazı surelerin faziletini konu alan ilme ne denir?
CEVAP:Fadailu’l kuran
SORU7: kuran da az kullanılan lafızlar olduğu gibi, yabancı kökenli kelimelerde vardır. Tefsir ilminde bu tür kelimeleri inceleyen ilme ne denir?
CEVAP: Garibu’l kuran.
SORU8: Kuranda bazı ayet ve surelerin dertlere deva olmasını konu alan tefsir ilmine ne denir?
CEVAP : Havassu’l kuran
SORU9: Kuranda hitaplar kaça ayrılır?
CEVAP: Üçe ayrılır; 1- peygambere hitap 2-peygamber dışındakilere yapılan hitap 3- her ikisine birden yapılan hitap.
SORU10: hurufu mukattaa kaç surenin başında yer alır?
CEVAP : 27 mekki 2 medeni toplam 29 surenin başında yer alır.
SORU11: kuranı kerimin, az sözle istenileni anlatmasını ifade eden terime ne denir?
CEVAP: îcaz denir. Cümlelerin yapısını bozmadan özlü bir şekilde ifade etmesidir.
SORU 12: nazil olan vahiylerden bazılarının hz peygamberin hafızasından silinmek suretiyle unutturulmasını ifade eden terime ne denir?
CEVAP: insâ
SORU13: kuranın levhi mahfuzdan bir bütün olarak dünya semasına indirilmesini ifade eden terim nedir?
CEVAP : inzâl
SORU14: kuranın daha sonraki nesillere hatasız ulaşması için yapılan noktalama ve harekeleme işini konu alan ilme ne denir?
CEVAP: İrabu’l kuran
SORU15: kuranda geçmiş ümmet ve peygamberlerin başından geçen olayların anlatılmasına (hikaye edilmesine) ne denir?
CEVAP: Kasas’ul kuran
SORU16: kurandaki hikayelerin anlatılış gayeleri nelerdir?
CEVAP: 1-hz peygamberin nübüvvetini ispat etmek
2- sıkıntılar karşısında hz peygamberi ve yanındakileri teselli etmek
3- muhataplarını düşündürmek
4- bütün peygamberlerin aynı sıkıntıları çektiğini göstermek. Yani kuranın evrenselliğini ortaya
Koymak.
SORU17: kuranın daha ziyade harf, kelime veya cümle bazında dil yönünü inceleye ilme ne ad verilir?
CEVAP: meani’l kuran
SORU18: ilk dönemlerdeki tefsir çalışmaları ‘ meani’l kuran’ ilmi çerçevesinde incelenir. İlk dönem tefsirleri nelerdir?
CEVAP: 1- el ferra ; meanil kuran 2-el ahfeş; meanil kuran 3- ez-zeccac meanil kuran ve irabühü.
SORU 19: kurandaki mecaz kaça ayrılır?
CEVAP: 2 ye ayrılır : -akli mecaz -lugavi mecaz
SORU 20: akli mecaz nedir?
CEVAP: herhangi bir fiili onu yapandan başkasına isnad etmektir. (örn, ‘’onlar doğruluk yerine sapıklığı adlılarda alışverişleri kar etmedi’’ bakara 2/19)
SORU21: lugavi mecaz nedir?
CEVAP: bir bütünü zikrederek onunla cüz’ü , yahut da cüz’ü zikrederek onunla bütünü kastetmektir.
SORU22: muhkem nedir?
CEVAP: açık ve tek olup başka bir anlama ihtimal vermeyen ayetleri ifade eder.
SORU 23: müphematü’l kuran nedir?
CEVAP: insan melek cin gibi varlıkların bir topluluk veya kabilenin kuranda açıkça değil de, belirsiz zaman ve mekan isimleriyle zikredilmesidir.
SORU24: müteşabih nedir?
CEVAP: birden fazla manaya ve tefsire imkan veren, açıklamaya ihtiyaç duyan ayetlerdir.
Soru25: nazair nedir?
Cevap: kuranı kerimde birden fazla kelimenin aynı manada kullanılmasına denir.
Soru26: nazmu’l kuran ne demektir?
Kurandaki ayetlerin gerek tek tek gerekse bir bütün olarak dil yönünden arzettiği bütünlük ve ahengi ifade eder.
Soru27: tehaddi nedir?
Cevap: kuran’ın cahiliye devrindeki müşriklere meydan okumasıdır.
Soru28: tekrar’ul kuran ne demektir?
Cevap: kuran’da aynı lafız veya fikrin aynı bağlamda tekrar kullanılmasıdır..örn..rahman suresinin tekrar arz ayetleri..
Soru29: tenasüp ve insicam nedir?
Cevap: ayet ve surelerin arasındaki mana ilişkisini ortaya koyan ilimdir. Kuran parça parça indirilmiş olmasına rağmen ayetlerin arasındaki mana ilişkisi gayet sağlamdır.
Soru30: tencimü’l kuran ne demektir?
Cevap: kuran ayetlerinin 23 senelik zaman zarfı içinde parça parça indirilmesini ifade eder.
Soru31: tenzil ne demektir?
Cevap: hz peygambere kuranın 23 yılda parça parça indirildiği safhaya denir.
Soru32: uslubu’l kuran ne demektir?
Cevap: kuranı kerimde mevcut bulunan cümlelerin oluşumunda , yapısında, cümleleri oluşturan kelimelerin seçilmesinde kendine mahsus anlatım tarzına uslubul kuran denir?
Soru33: vücuh nedir?
Cevap: kuranı kerimde bir lafzın birden fazla manada kullanılmasına denir.
Soru34: adabu’l müfessirin tanımını yapınız?
Cevap: kuran tefsirinin doğru ve sıhhatli yapılabilmesi maksadıyla alimler tarafından müfessirler için konular kurallar mecmuasına denir.
Soru35: Müfessirin benimsemesi gereken esaslar nelerdir?
Cevap: 1- dil ve din kurallarını öğrenmek
2- Allahın kendi zatına tahsis ettiği hususlara dalmamak
3-kuranı kendi arzusu doğrultusunda yorumlamayıp ,istihsan ile de tercihte bulunmamak.
4-kendi mezhebini desteklemek için tefsir yapmamak
5- delilsiz olarak Allahın muradı şudur diyip kesip atmamak.
Soru36: israiliyyat nedir?
Cevap: farklı din ve unsurlardan İslam kültürüne özelliklede kuran tefsirine girmiş gayri İslami bilgileri ifade eder.
Soru37: müfessir nedir?
Cevap: müfessir kuranı tefsir eden kişiye denir.
Soru38: nesh nedir?
Cevap: 1-önceki bir nassın hükmü sonraki bir nass ile değiştirmek.
2- kuran eski ve yeni ahid gibi kendinden önceki kitaplarda bildirilen hükümleri kaldırmasıdır.
Soru39: sebebi nüzul nedir?
Cevap: kuranın bir veya birkaç ayetinin yahut bir surenin inmesine yol açan olaya denir.
Soru40: tefsir ne demektir?
Cevap: kuranın manalarını keşfetmek ordaki müşkil ve garip lafızlardan kastedilen şeyi beyan etmektir.
Soru41: te’vil nedir?
Cevap: ayetin muhtemel olduğu manalardan birinin tercih edilmesidir.
Soru42: usulu’t tefsir nedir?
Cevap: kuranın anlaşılması ve yorumlanması bağlamında bir takım temel ilke ve yöntemleri ortaya koyan ve nasıl kullanılması gerektiği hakkında bilgi veren bir ilim dalıdır.
Soru43: ahkam tefsiri nedir?
Cevap: kurandaki amel , yani ibadet, muamelat ve ukubatla ilgili ayetlerin tefsirini konu alan ilim dalıdır.
Soru44: kurandaki ahkam ayetlerinin sayısı ne kadardır?
Cevap : 400 ile 1000 arasındadır.
Soru45: atomcu tefsir nedir?
Cevap: ayetleri kendi içinde cümle kelime harf gibi kısımlara ayırarak , ayrı ayrı tefsir etme tarzına denir.
Soru46: Batıni tefsir nedir?
Cevap: kuranı hz peygamberin beyanlarından nüzul dönemine ait dil sisteminden ve bu dili konuşanların bizzat müşahade ettikleri tabii bağlamdan koparmak suretiyle yorumlayarak ona her türlü anlamı yükleyen , keyfi ve yöntemsiz bir yorum tarzıdır.
Soru47: beyani tefsir nedir?
Cevap: kendisinde gizlilik olan bir şeyi açıklama anlamında kullanılan bir ifadedir.
Soru48: bidat tefsiri neyi ifade eder?
Cevap: hz peygamber ve ashabına ait tefsir yöntemi ve birikimini terk ederek yapılan tefsirdir. Daha çok ehli sünnet dışı kesimlerin tefsir anlayışını ifade eder.
Soru49: bilimsel tefsir nedir?
Cevap: kuran metnindeki bilimsel ıstılahları açıklamaya , onlardan çeşitli ilimleri ve felsefi görüşleri çıkarmaya çalışan bir tefsir türüdür.
Soru50: bütüncül tefsir nedir?
Cevap: kuran ayetlerini siyak-sibak çerçevesini ve kuranî bütünlüğü dikkate almak suretiyle yapılan tefsir türüdür.
Soru51: dirayet tefsiri neyi ifade eder?
Cevap: rivayetlerle yetinmeyip arap dili ve edebiyatı, felsefi ilimler ile çeşitli müspet ilimlere dayanılarak rey ile yapılan tefsir türüdür.(syf 23 e bakınız)
Soru52:edebi tefsir nedir?
Cevap: kuranın edebi yönünü ele alan ve onun ifade üstünlüğünü gösterecek şekilde yapılan tefsirdir.
Soru53: felsefi tefsir nedir?
Cevap: kuranın felsefi olarak tefsir edilmesine denir. Bu türün ilk örnek çalışmasını ünlü filozof kindi yapmıştır.
Soru54: harici tefsiri nedir?
İslam tarihinde hariciler olarak bilinen siyasi hareketi ve onların temel prensiplerini benimseyen müfessirlerin kuranı anlama ve yorumlama tarzıdır.
Soru55: icmali tefsir nedir?
Kuran ayetlerinin kısa bir şekilde özet olarak tefsir edilmesidir.(kuran musaf tertibine göre ayet ayet sure sure tefsir edilir.
Soru56: ilhadi tefsir nedir?
Cevap : islama açıktan muhalif olan kimselerin veya küfür olduğunda görüş birliği olan hususları savunanların, kuran ayetlerini bu tür görüşlere destek yapacak şekilde tefsir etmelerine denir.
Soru57: işâri tefsir nedir?
Kuranı yalnız tasavvuf erbabına açılan ve zahir mana ile bağdaştırılması mümkün olan bir takım gizli anlamlara ve işaretlere göre tefsir etmektir.
Soru 58: kelami tefsir nedir?
Cevap: kelam okullarının oluşumundan sonra kuranı bu ekollere bağlı müfessir tarafından kelami meseleler merkezinde tefsir edilmesine denir.
Soru59: konulu tefsir nedir?
Cevap: herhangi bir konuyu kuranın kuranın bütünlüğü içinde bu konuyu ele alıp ister aynı isterse değişik surelerde olsun konuyu uzaktan ve yakından ilgilendiren mekki medeni tüm ayetleri toplayarak , kuranın genel uslubu çerçevesinde ,çeşitli mukayeseler yapmak suretiyle istenileni ortaya çıkarmaktır.
Soru 60: mezhebi tefsir nedir?
Kuranın , hz peygamberin hadisleri sahabenin görüşleri ve arap dili kurallarına bağlı kalarak bizzat kendi bütünlüğü içinde tefsir edilmesi yerine , farklı gayelerle benimsenen itikadi ameli ve siyasi görüşler doğrultusunda tefsir edilmesine denir.
Soru61: Mu’tezile tefsiri nedir?
İslam tarihinde mu’tezile olarak bilinen fikri hareketi ve onların temel prensiplerini benimseyen müfessirlerin kuranı anlama ve yorumlama tarzıdır.(temel bilgi kaynakları akıldır)
Soru62: Rivayet tefsiri nedir?
Cevap: kuranın yine kurana hz. Peygamberin sünnetine , sahabeden tabiundan ve sonraki seleften nakledilen haberlere , arap dili ve cahilyye arap şiirine dayanan tefsirdir.
Soru63:Selef tefsiri ne demektir?
Cevap: başta hz peygamber sahabe ve tabiun olmak üzere ilk dönem müfessirlerine ait rivayete dayanan tefsir çeşitlerinden biridir.
Soru64: şia tefsiri nedir?
Cevap: İslam tarihinde şia olarak bilinen siyasi hareketi ve temel prensiplerini benimseyen müfessirlerin kuranı anlama ve yorumlama tarzıdır.
Soru65: tarihi tefsir nedir?
Kuranın 23 yıllık dönemde , ilk nazil olan alak suresinden başlayıp son nazil olan sureye kadar ayetlerin sırasıyla tefsir edilmesidir.
Soru66: tefsirul mukârin nedir?
Cevap: müfessirlerin tefsirini yapacağı ayetlerin tefsiri hakkında müfessirlerin değişik tefsir metodları ile yaptıkları farklı tefsirleri karşılaştırarak ortaya koyduğu değerlendirmedir.