sidretül münteha
Sat 28 May 2011, 07:34 pm GMT +0200
Ümmetin İcmaı İle Ma'rufu Emr Ve Münkeri Nehyetmeye Çalışmanın Farziyyeti
Gerek ilk asır gerekse son asır İslâm âlimlerinden, ma'rufu emr ve münkeri nehiy görevinin, dinin, üstünde kurulduğu bir temel ve İslam ümmetinin en büyük görevi olduğunu kabul etmeyen birine rastlamak mümkün değildir.
ed-Dahhak:
"Allah Teâlâ'nın emrettiklerini emretmek ve yasakladıklarını yasaklamak, O'nun mü'minlere farz kıldığı bir görevdir59 der.
İmam Gazâlî, Ma'rufu emr, münkeri nehiy konusunu inceden inceye tedkik ederek şu gerçeklere işaret etmiştir:
"Şeriat açısından yapılması istenen ve tatbiki farz olan (ma'ruf), yine yapılmaması ve İslâm toplumunun zıddı olan cahiliyye toplumunun tüm kirlerinin yasaklanması demek olan (münker) görevi, dinde " en büyük kutub noktasıdır." Allah Teâlâ tüm peygamberlerini bu mühim görevi icra ve îfâ etmeleri için göndermiştir. Şayet bu görevin hakkıyla ifâsı için gerekli ilmî ve amelî çalışma olmasaydı peygamberlik görevi yapılmaz, dînî hayat silinip kalkar, ihtilaflar çoğalır, sapıklıklar yayılır, cehalet kol gezer ve insanlığın her kesimi fesada uğrardı. Öyle ki insanlığın, düştüğü böyle bir kaosdan kurtulup uyanması kıyamete kadar mümkün olmayacaktı. Bozgunlukların ardı arkası kesilmeyecek, milletler kurtulamayacakları hastalıklara müptelâ olup insanlar süresiz bir korku ile başbaşa hayat sürecekti. Korkularından ne yapacaklarını bilemeyecek kadar şaşkınlaşacaklardı.
İnsanların Allah'tan gelip yine Allah'a dönecekleri apaçık bir gerçek iken, ne yazık ki günümüzde, insanlığın her zamandan daha çok muhtaç olduuğu bu kadar önemli bir görevin- aslına uygun olarak yürütülmesi için- ne ilmî ne de amelî hiçbir çalışma yapılmamıştır. (Emperyalizmin kültür yoluyla ve onun ümmetin fertlerinin harîm-i ismetine kadar uzanmış olan televizyon silahıyla istilâ ettiği) kafalarda böyle bir görevin yeniden işler hale gelme düşüncesi bile silinmiştir. Dalkavukluk gönülleri istilâ etmiş ve Allah Teâlâ'nın murakabe korkusu kalplerden silinmiştir. İnsanlar otlağa salıvermiş, hayvanlar gibi sadece mide ve şehvetinden başka bir şey düşünemez hale getirilmiştir. Yeryüzünde Allah yolunda cihadı terkettiiği için kendisine yöneltilen tehdit ve yermelere aldırış etmeyecek kadar duygusuzlaşmıştır. Cihad ilmini üstlenmek, icrasını yürüten, kaybolan bu farizayı yeniden dirilterek isbatına çalışan, aralanmış bu zamanı cihad aşkıyla dolduran açılmış gediği son gayretiyle kapatmak için gayret gösteren kimse.......Evet böyle bir kimse......Zamanın fitnelerinin ve korkunç kültürünün katlettiği bu sünneti dirilterek ortaya çıkaran kimse, tüm yükseklik ve yüceliklere nisbetle zirveye çıkmış ve kutup noktadan hizmet vermiş olur.
Sonra Gazâlî birinci bölümde söze şöyle başlar: "Birinci Bab: "Ma'rufu emredip, münkeri nehyetmenin fazileti, bu görevin ihmali ve ihmal sonucu yok olmanın kınanması."
Ma'rufu emredip münkeri nehyetmenin farzıyyeti ve faziletini sağlam düşünce ve akıl sahibi herkesin kabul ettiği gibi, İslâm ümmetinin bu görevin ehemmiyeti üzerinde icmaı da vardır. Konu ile ilgili birçok âyet hadis ve haber de mevcuttur.60 Ebu Bekir el-Cessas şöyle der:
"Allah Teâlâ, ma'rufu emr ve münkeri nehiy görevinin farziyetini Kur'an-ı Kerim'in bir çok âyetiyle te'kid etmiş ve Peygamber'den (s.a.v.) rivayet edilen mütevâtir hadisler bu görevi detaylarıyla açıklamıştır. Selef-i sâlihîn ve her devirde yaşayan ulemâ, fakih ve müctehid imamlar da bu görevin farziyyeti üzerinde ittifak etmişlerdir. 61 İbn Hazm şöyle der:
"İslâm ümmetinin, topyekün fertleriyle birlikte bu görevin farziyeti üzerindeki ittifakı, münakaşasız bir gerçektir. 62 İmam Nevevi ise:
"Ma'rufu emr ve münkeri nehiy çalışmasının farziyeti üzerinde kitap, sünnet ve icma-ı ümmet mutabakat halindedir. "Din Nasihattir," hadisinin de sahasıdır," der. 63
Eş-Şevkânî bu konuyu şöyle noktalar:
"Ma'rufu emr, münkeri nehiy" farziyeyti kitap ve sünnetle sabit bir gerçektir. Dinin, üzerinde kurulduğu ve gaye edindiği bir temeldir ve en kuvvetli direğidir. Bu temel esasla "Islami düzen" asıl anlamını kazanır ve zirveye ulaşır. 64
Şeriatça yapılmasını istenen ve uygulanması farz olan her emri yerine getirmek ve bunları kurumlaştırmak, buna aykırı her türlü İslam dışı cahilliye tortulanyla savaşarak, Allah'a ulaştıran yolu ve vasıtaları hazırlama görevi islâm ümmetine tevdi olunmuştur. Farz bir görevdir. İslâm'a göre siyaset bunun için vardır. Devlet bu maksatla kurulur. Kur'an-ı Kerim'in emir ve yasakları ancak bu yolla korunur, himaye görür ve yeryüzünün en ücra köşelerine ulaştırma imkânı bu yolla ortaya çıkar, ihmal kabul etmez. Her müslüman buna da'vetle mükelleftir. İmam İbn-i Teymiyye, bu görevi ve Allah yolunda yapılan cihadı, mütevâtir şeriat yasalarının en kuvvetlilerinden kabul eder. "İslam ümmetinin en ufak bir cemaatı dahi bu görevi ihmal ederse, ümmetin tümünün hakka dönünceye kadar bu cemaatle savaşması farzdır." der ve açıklamasını şöyle sürdürür:
"Herhangi bir cemaat, tevatürle sabit İslâmî ilkelerin birinden ayrılırsa, müslüman müctehidlerin ittifakı ile onlarla savaşmak farz olur. Velev ki kelime-i şahadeti ve kelime-i tevhidi tasdik de etseler. Bu iki şehâdeti kabul ve tasdik edip namaz kılmıyorlarsa, namaz kılın caya kadar savaş devam eder. Aynı şekilde dinin emir ve yasaklarına uymayıp cihadı engelleyen kâfirlerle savaşma da İslâm devletine düşen bir farzdır. Bu farziyet; müslüman olmaları veya zillet ve teslimiyetlerini kabul ederek islâm devletine cizyelerini vermelerine kadar devam eder. 65
59 Fethü'l-Kadîr: 2/363
60 İhyau Ulûmi'd-Dîn: 2/269
61 Ahkâmu'l-Kur'ân: 2/592
62 el-Faslu fi'l-Milel ve'l Ehvâi ve'n-Nihal: 4/171
63 Şerh-u Müslim (Hindistan baskısı): 1/51.
64 Feth-ul Kadir: 1/337.
65 Mecmû-u Fetâvâyı İbni Teymiyye: 4/181.