Eslemnur
Tue 12 April 2011, 02:57 pm GMT +0200
Toprakla Teyemmüm,
Gusül Ve Abdest Yerine Geçer
Gusül Ve Abdest Yerine Geçer
Mâide ve Nisa sûresinde Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
Şayet hasta {yani, yaralı} olur {yani, sizden yaralı -ki çiçek ve irinli yaralar da diğer yaralar gibidir[64] olduğu halde cünüb olan kişi, su bulunmasına rağmen gusletmekten ötürü telef olacağından korkarsa, toprakla teyemmüm etsin} veya yolculukta bulunur (yani, sağlıklı olmakla birlikte yolculukta bulunuyorsanız} yahut ayak yolundan gelir, ya da kadınlara dokunur da su bulamazsanız, o vakit tayyib bir sa'îdi kasdedinItemiz-helâl bir toprağa yönelin. Onunla [o tayyib satd ile]yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin! (Mâide/6)
Bu buyruk ile -su bulabilseler bile- hastaları ve su bulamayan sağlıklı kimseleri kasdetmektedir. Bunlara diyor ki: Onunla [o tayyib satd ile]yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin!
Tayyib bir sa'îdi kasd edinltayyib bir satde yönelin iba-resindeki sa'îd'ten kasıt yer,29 tayyib'ten kasıt ise helâl'dir.
Teyemmümün yapılış şekli de [toprağa yönelip yüzün ve ellerin meshedilmesi de] şöyledir: Birinci defa yere vurulan avuçlarla yüz iki defa meshedilir, ikinci defa yere vurulup silkelenen avuçlarla da dirseklere kadar kollar meshedilir.
Abdest yerine de, gusül yerine de alman teyemmüm böyle yapılır.
Devamla Yüce Allah buyuruyor ki:
Allah size güçlük çıkarmayı irâde etmez {yani, dinde işi aleyhinize daraltmak istemez. O, teyem-;
Bir önceki nottan daha az önemli olmayan bir husus da şudur: . Mukâtil'in kendisinden önceki âlimlerin yorumlarını çok güzel bir şekilde sunup özetlemesi, onun kaynaklarını gölgede bırakmaktadır. Onun sa'îdi, yer ile tefsir etmesi, söylediklerimize .S. bir örnek teşkil eder. Bkz. Taberî'nin, Câmi'u'l-Beyân, V/69-70'de zikrettiği açıklamalar.
müme ruhsat vermekle dinde bir genişlik kılmıştır}. Aksine sizi temizlemeyi {yani, hadesten ve cü-nüblükten temizlemeyi} ve üzerinizdeki nimetini tamamlamayı irâde eder. {Böylelikle bu ruhsat, O'nun nimetlerinden birisi olmaktadır}. Ta ki şük-redesiniz.[65] (Mâide/6)
Mukâtil Bişr b. Teym'den, o da Ebû Zerr'den şöyle rivayet etti: Rabî'a'ya mensub bir adam Rasûlullah'a (s.a) gelerek dedi ki:
— Ey Allah'ın Rasûlü! Bizler bir ay dışında su bulamıyoruz. Beraberimizde de aile halkımız bulunuyor. Bunun üzerine Nebî (s.a) şöyle buyurdu
— Teiniz toprak... isterse iki sene kadar sürsün...
Mukâtil dedi: Bir kimsenin hanımı ile cima ettikten sonra teyemmüm edip namaz kılmasında bir sakınca yoktur.
Yine Mukâtil dedi: Abdestle yapılan ibâdetler, teyemmüm ile de yapılır. Fakat su kullanma imkânı bulunduğu takdirde abdest alınması gerekir. Eğer kişi cünüb ise gusletmesi gerekir, ama teyemmüm ile kılmış olduğu namazlar tamamdır. [66]
[64] Taberî'nin, Câmi'u'l-Beyân adlı eserinde kaydettiği tefsir se-nedlerinin tetkik edilmesi neticesinde şunu görürüz: Eski âlimlerin çoğunluğu hicrî birinci asırda yaşamışlardır. Dahhak b. Müzâhim, Sa'îd b. Cubeyr, Mücâhid b. Cebr gibi. Kasdettiği-miz, Mukâtil'in yaşadığı çağdan önceki tabakadır. Bunlar "hasta" ifadesini açıklarken bu tabirleri kullanırlar. Bu durum ise Mukâtil'in kaynaklarını araştırmanın ek bir fayda getirmeyeceği sonucunu doğurur. Bkz. Câmi'u'l-Beyân, Beyrut, 1972, V/64-65.
[65] I/93a. Şayet hasta iseniz... âyeti 'Abdu'r-Rahmân b. Avf (r.a) hakkında inmiştir. Yahut size bir yara, çiçek hastalığı isabet eder ya da kapanmamış yaralarınız olup aileniz arasında mukim iken zarar görmekten ve ölümden korkacak olursanız, biri yüz için, diğeri de eller için olmak üzere temiz toprakla teyemmüm edin.
Veya yolcu olur yahut ayak yolundan gelir... âyeti ise, Aişe (r.a) hakkında inmiştir. Nebî (s.a) ile birlikte Benî-Enmar gazvesin-deyken gerdanlığını düşürmüştü. Benî-Enmar Kays-ı Aylan'ın bir koludur. Yahut (yolculukta iken} ayak yolundan gelir ya da kadınlara dokunur {yani, yolculukta iken kadınlarla cima eder} da su bulamazsanız, o vakit temiz toprağa yönelin; onunla yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin!
Bununla, temiz toprağa iki defa vurmayı kasdetmektedir. Bu vu-ruşların birisi yüz, diğeri de dirseklere kadar eller-kollar içindir. Teyemmümde başların ve ayakların meshedilmesi emredilme-miştir. (Burada bazı ifadelerin düştüğüne dair Özel işaret bulunmakla birlikte sahife kenarında herhangi bir fazlalık yoktur). Allah size güçlük çıkarmayı irade etmez {yani, dîninizle ilgili hususlarda size darlık vermek istemez. Çünkü size teyemmüm etme ruhsatını vermiş bulunmaktadır}. Aksine sizi temizlemeyi {yani, dîniniz hususunda hadesten ve cünüblükten arındırmak) ' ve üzerinizdeki nimetini tamamlamayı irade eder {yani, yolcu- lukta ve ikamet halinde iken yaralı olmanız durumunda size teyemmüm etme ruhsatı vermiş bulunmaktadır). Ta ki şükre-'; deşiniz iyani, size bu nimetleri veren Rabbinize şükredesiniz ve böylece O'nu tevhîd edesiniz/birleyesiniz}.
[66] Mukatil B. Süleyman, Ahkam Ayetleri Tefsiri, İşaret yayınları: 49-52.