neslinur
Fri 30 April 2010, 04:51 am GMT +0200
TEMSİLİ OKUMA
Mânâ harflerini rollerine; kelimeleri, cümle ve ayet-i kerimeleri
delâlet ve ifade ettikleri manalarına yakışır bir tarzda okumaya “Temsil”
diyoruz ki, tecvid müessesesini meydana getiren unsurlardan biridir.
Temsili okumanın kısımları şunlardır:
1- Vakf ve İbtidaya riayet etmek: Yani, daha önce izah edildiği
gibi durulacak ve başlanacak yer ve şekilleri iyi bilmek ve tatbik etmek.
2- Ref’u savt: Kur’an-ı Kerim okunurken bazı harflerde,
kelimelerde veya ayet-i kerimelerde sesi münasib bir şekilde yükseltmek,
belirtili ve farklı bir şekilde sese perde veya ton vererek daha canlı bir
şekilde okumaktır. Bu da harflerde, kelimelerde, cümle veya ayetlerde
olur.
a- Harfler üzerinde :
1- Kelimelerin baş harflerinde vurgu yapılır.
اَلْحَمْدُ للهِ) ) ve ( اِيَّاكَ نَعْبُدُ ) gibi. Maalesef bu hususa dikkat edilmediğinden çok
yanlış okumalar olmaktadır. ( اِيَّاآَنَعْبُدُ ) gibi. Bu okuyuşta nun harfine
yapılması lazım gelen vurgu kef harfine yapılmış olup, hatadır.
Kelimenin orta veya son harflerine vurgu yapılmaz.
2- Nida harflerine vurgu yapılır. ( يَا اَيُّهَا النَّاسُ ) gibi.
3- Nefy için olan ( مَا ) ve ( لاَ) ya vurgu yapılır,
وَلاَ اَناَعَابِدٌ) ,(..مَا اَنَا) ) gibi. Mevsûle olan ma’lara vurgu yapılmaz. Çünkü o
zaman nafiye olmuş olur ve mana bozulur. Binaenaleyh,
لاَ اَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ) ) daki ma’ya vurgu yapılmaz.
4- Nefy-i cins için olan ( لاَ) ya vurgu yapılır. ( (لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ) (لاَ رَيْبَ
5- Te’kid lamlarına vurgu yapılır. ( لَقَدْ) , (لَيُنْبَذَنَّ ) gibi.
6- Harf-i cerlere vurgu yapılır. ( اَعُوذُ بِِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِمِ ) gibi.
7- İstisna için olan ( اِلاَّ ) nın hemzesîne vurgu yapılır. لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ
8- İstifham edatlarına da vurgu yapılır.
اَلَمْ يَجْعَلْ آَيْدَهُمْ) , (مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ) ) gibi.
9- Bir cinsten iki müteharrik harf yanyana gelince, ikincisine
mutlaka vurgu yapılır. Bu suretle birincisinden ayrılmış olur.
فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ) , (أَلَمْ تَرَ آَيْفَ فَعَلَ ) , (رَبَّكَ آَثِيرًا) ) gibi.
10- Tahkîk edatlarına vurgu yapılır. ( (....اِنَّ اللهَ
b- Kelimeler üzerinde:
c- Ayetler üzerinde:
Tahsis, hasr ifade eden kelime ve ayetler, HAKK’a ait sözler, emir
sığaları, medh, müjde ve rahmet ifade eden kelime ve ayetlerinde, İslam
ve HAKK’ın üstünlüğünü tebliğ eden ayetlerde oldukça sesi yükseltmek,
üstün bir eda ve yüksek bir seda ile okumak lazımdır. Müşriklere,
kafirlere verilen cevabları muhtevi ayetler de böyledir.
3- Hafd-u Savt: Sesi alçaltarak, sesin perde ve tonunu indirerek,
edayı ve tavrı değiştirerek ve sedayı hüzünlü bir şekle sokarak
okumaktan ibarettir.
Müşriklerin, kafirlerin, münafıkların ve islam düşmanlarının
batıla mensub sözlerin, ALLAH kelamı içinde nakl ve hikaye olunan
yerlerinde sesi alçaltarak, peygamberler dahil bütün mü’min kulların
ALLAH’a dua ve niyaz ifade eden kelime ve ayetleri tam bir yalvarış ve
tevazu içinde sesi hafifleterek, tehdid ve ibret ifade eden ayetlere gelince
korku ve saygıdan dolayı az hafif bir sesle okumak lazımdır. Bütün bu
hallere aykırı hareket etmek, Kur’an Kerim’in belagatına ters düşer. Bu
temsili okumanın adabını bir fem-i mühsin’den iyice ta’lim etmek
gerekir. Bu hususun tam başarılabilmesi için arapçayı iyi bilmenin
gerekli olduğunu bir defa daha hatırlatmak isteriz.
Mânâ harflerini rollerine; kelimeleri, cümle ve ayet-i kerimeleri
delâlet ve ifade ettikleri manalarına yakışır bir tarzda okumaya “Temsil”
diyoruz ki, tecvid müessesesini meydana getiren unsurlardan biridir.
Temsili okumanın kısımları şunlardır:
1- Vakf ve İbtidaya riayet etmek: Yani, daha önce izah edildiği
gibi durulacak ve başlanacak yer ve şekilleri iyi bilmek ve tatbik etmek.
2- Ref’u savt: Kur’an-ı Kerim okunurken bazı harflerde,
kelimelerde veya ayet-i kerimelerde sesi münasib bir şekilde yükseltmek,
belirtili ve farklı bir şekilde sese perde veya ton vererek daha canlı bir
şekilde okumaktır. Bu da harflerde, kelimelerde, cümle veya ayetlerde
olur.
a- Harfler üzerinde :
1- Kelimelerin baş harflerinde vurgu yapılır.
اَلْحَمْدُ للهِ) ) ve ( اِيَّاكَ نَعْبُدُ ) gibi. Maalesef bu hususa dikkat edilmediğinden çok
yanlış okumalar olmaktadır. ( اِيَّاآَنَعْبُدُ ) gibi. Bu okuyuşta nun harfine
yapılması lazım gelen vurgu kef harfine yapılmış olup, hatadır.
Kelimenin orta veya son harflerine vurgu yapılmaz.
2- Nida harflerine vurgu yapılır. ( يَا اَيُّهَا النَّاسُ ) gibi.
3- Nefy için olan ( مَا ) ve ( لاَ) ya vurgu yapılır,
وَلاَ اَناَعَابِدٌ) ,(..مَا اَنَا) ) gibi. Mevsûle olan ma’lara vurgu yapılmaz. Çünkü o
zaman nafiye olmuş olur ve mana bozulur. Binaenaleyh,
لاَ اَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ) ) daki ma’ya vurgu yapılmaz.
4- Nefy-i cins için olan ( لاَ) ya vurgu yapılır. ( (لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ) (لاَ رَيْبَ
5- Te’kid lamlarına vurgu yapılır. ( لَقَدْ) , (لَيُنْبَذَنَّ ) gibi.
6- Harf-i cerlere vurgu yapılır. ( اَعُوذُ بِِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِمِ ) gibi.
7- İstisna için olan ( اِلاَّ ) nın hemzesîne vurgu yapılır. لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ
8- İstifham edatlarına da vurgu yapılır.
اَلَمْ يَجْعَلْ آَيْدَهُمْ) , (مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ) ) gibi.
9- Bir cinsten iki müteharrik harf yanyana gelince, ikincisine
mutlaka vurgu yapılır. Bu suretle birincisinden ayrılmış olur.
فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ) , (أَلَمْ تَرَ آَيْفَ فَعَلَ ) , (رَبَّكَ آَثِيرًا) ) gibi.
10- Tahkîk edatlarına vurgu yapılır. ( (....اِنَّ اللهَ
b- Kelimeler üzerinde:
c- Ayetler üzerinde:
Tahsis, hasr ifade eden kelime ve ayetler, HAKK’a ait sözler, emir
sığaları, medh, müjde ve rahmet ifade eden kelime ve ayetlerinde, İslam
ve HAKK’ın üstünlüğünü tebliğ eden ayetlerde oldukça sesi yükseltmek,
üstün bir eda ve yüksek bir seda ile okumak lazımdır. Müşriklere,
kafirlere verilen cevabları muhtevi ayetler de böyledir.
3- Hafd-u Savt: Sesi alçaltarak, sesin perde ve tonunu indirerek,
edayı ve tavrı değiştirerek ve sedayı hüzünlü bir şekle sokarak
okumaktan ibarettir.
Müşriklerin, kafirlerin, münafıkların ve islam düşmanlarının
batıla mensub sözlerin, ALLAH kelamı içinde nakl ve hikaye olunan
yerlerinde sesi alçaltarak, peygamberler dahil bütün mü’min kulların
ALLAH’a dua ve niyaz ifade eden kelime ve ayetleri tam bir yalvarış ve
tevazu içinde sesi hafifleterek, tehdid ve ibret ifade eden ayetlere gelince
korku ve saygıdan dolayı az hafif bir sesle okumak lazımdır. Bütün bu
hallere aykırı hareket etmek, Kur’an Kerim’in belagatına ters düşer. Bu
temsili okumanın adabını bir fem-i mühsin’den iyice ta’lim etmek
gerekir. Bu hususun tam başarılabilmesi için arapçayı iyi bilmenin
gerekli olduğunu bir defa daha hatırlatmak isteriz.