hafiza aise
Tue 31 July 2012, 09:14 am GMT +0200
Bir deha, bir kabadayı: Steve Jobs
Mustafa Fuat ER • 82. Sayı / KİTAPApple’ın CEO’su Steve Jobs’un ölümünün ardından sosyal medya kanallarında Jobs hakkında övgüler, önemli sözlerinden alıntılar ve bir de Jobs’un Stanford’da yaptığı meşhur konuşmanın videosu paylaşıldı. Jobs, burada yaptığı duygu yüklü konuşmasında veciz bir şekilde hayatı ve ölümü anlatıyordu. Böylelikle kurucusu olduğu Apple markasıyla koşutluk içinde minimalist ve “cool” bir sahneyle Apple müptelalarının müşahhas bir idolü, kapitalizmin hakiki bir kahramanı olabiliyor, ölümüyle “efsane Steve”e evriliyordu.
Oysa biraz araştırılsa hem Jobs’un hem de Apple’ın o hoş liberal sedaya rağmen gayet katı bir mekanizmanın ürünü oldukları görülebilir. Jobs’a ve onun yine bir pazarlama dehasıyla piyasaya sunulan biyografisine gelmeden önce Jobs’un, dolayısıyla Apple’ın aslında ne demek olduğunu hatırlatmak adına Wired’ın aylar önce kapağına taşıdığı haberin başlığını verelim: “1 milyon işçi. 90 milyon iPhone. 17 intihar. Suç kimin?” Joel Johnson imzalı makale 2007’den bu yana Çin’in önemli fabrikalarından Foxconn’da (ortaklarından biri tabii ki Apple) peş peşe gerçekleşen intiharlara eğiliyor ve sebeplerden biri olarak “düşük maliyetli elektronik ürünlere olan lanet olası küresel açlığımız”ın altını çiziyordu.
Tüketime, markaya, Apple’a olan küresel açlığımız, itiraf edelim, bizi Jobs’un Walter Isaacson imzalı biyografisini okumaya da yöneltiyor. Isaacson’ın Jobs’la iki yıldan uzun süre boyunca yaptığı kırktan fazla röportajın, ayrıca yüzden fazla akrabasıyla, arkadaşıyla, hasmıyla, rakibiyle ve iş arkadaşıyla yapılan görüşmelerin temel alındığı kitap kusursuzluk tutkusu ve azmiyle altı endüstride (kişisel bilgisayarlar, animasyon filmler, müzik, telefonlar, tablet bilgisayarlar ve dijital yayıncılık) çığır açmış bir girişimcinin inişli çıkışlı hayatını ve kişiliğini anlatıyor.
Detaylara düşkün ve inanılmaz şekilde takıntılı olan Jobs kitapta “mükemmel” bir şekilde değil, kendi isteğine uygun olarak, olduğu gibi aktarılıyor. Yani karşımızda sinir bozucu bir adam var. Bunu anlamak için şu örnek yeterli olur sanırım: 1991’de evlendikten sonra Jobs, karısıyla Palo Alto’da 1930’ların tarzına sahip bir eve taşınır. Yaşadığı yerin tasarımı hakkında abartılı derecede titiz olan Jobs için evlenmiş olması da çok şeyi değiştirmez. Kusursuz bir yerleştirme bulması bu kez de çok zaman alır. Lafın gelişi değil gerçekten de uzun bir zaman. Karısı Laurene Powell, Isaacson’a tam sekiz yıl boyunca mobilyalar hakkında konuştuklarını söylüyor. Üstelik bu sadece teorik bir konuşma.
Buna benzer daha birçok örnek hayatı bir mite dönüştürülme aşamasında olan Steve Jobs efsanesinin altını oyuyor ve ayakları yere basan, gerçekçi bir “deha” anlatısı sunuyor. Kitabın tanıtımında söylendiği gibi: “Jobs çevresindeki insanları çileden çıkarabiliyor ve umutsuzluğa sürükleyebiliyordu. Ama kişiliği ve ürünleri birbiriyle bağlantılıydı; tıpkı Apple’ın donanımlarıyla yazılımlarının genellikle olduğu gibi, entegre bir sistemin parçalarıydı. Onun öyküsü karakterle, liderlikle ve değerlerle ilgili, hem eğitici hem de uyarıcı bir öykü.”
Walter Isaacson
Steve Jobs
Çeviri: Dost Körpe
Domingo, 2011, 540 s.