rray
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:55 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar :ünite:1
* bilim = bir bilgi edinme yöntemidir.
- bu yöntemle kazanılan bilgi bilimsel bilgi diye adlandırılır.
* sosyal bilimler = toplum bilimleri .
* bilgi ve bilme eylmi; insanın çevresiyle kurduğu bir ilişki biçimidir.
* bilgi ; duyular yoluyla algılanan konunun düşünce süzgecinden geçirildikten sonra insan bilincine yansıyan görüntüsüdür.
* bilgi; algılama ve düşünme yoluyla insanın iç dünyasına ( bilinç düzlemine ) aktarılandır.
* bilginin önemli iki özelliği ;
1- bilgilenme edilgin ( pasif ) değil fakat etkin ( aktif ) bir süreçtir.
2- bilimsel bilginin ilke olarak görecelikten uzak oluşunun nedeni bilimsel yöntemin kesinliği amaçlamasıdır.
** bilgi çeşitleri **
1- gündelik bilgi:
2- dinsel bilgi:
3- teknik bilgi :
4- sanat yoluyla edinilen bilgi
5- bilimsel bilgi :
....................................
* gündelik bilgi = insanın günlük yaşamında yalnızca gözlemlerine ve önceki yada anlık deneyimlerine dayanarak elde ettiği bilgi çeşididir.
- gündelik bilgi; araştırmalardan değil fakat doğrudan gözlemlerden ve deneyimlerden kaynaklanan araştırmalar sonucu kurulmuş neden- sonuç ilişkilerinden yoksun bu nedenle de doğruluğu her an tartışma konusu olabilecek bilgi çeşididir.
* dinsel bilgi= özne ile nesne arasında inanç yoluyla kurulan ilişkiyi temel alır. Bu bilginin özünü tanrının peygamberin ve kutsal kitapmarın buyrukları oluşturur.
* teknik bilgi = teknik ; insanoğlunun ( hangi kaynaktan gelirse gelsin ) bilgilerini uygulaması için gerekli kuralların bütününü dile getirir.
- antik çağ filozofu aristotales e göre teknik ; insanoğlunun alet ve kullanım eşyaları yapabilme becerisidir.
- teknik bilginin en önemli ayırıcı özelliği; doğrudan uygulamaya ve somut bir sonuç alma amacına yönelik oluşudur.
*sanat yoluyla edinilen bilgi= sanat ; kendine özgü bir dünyayı yorumlama biçimidir.
- sanat yoluyla edinilen bilgi; her zaman dolaylı yoldan edinilmiş bir bilgidir.
* bilimsel bilgi = bilimsel yöntemlerin uygulanmasıyla lde ettiğimiz bilgidir.
- akılcılık ve kesinlik ilkelerini temel alan bilimsel yöntem; bize gözleme ve deneye dayanan doğruluğu sınanabilir nesnel bilgiler kazandırır.
*** bilimsel bilginin özellikleri ***
1- bilimsel bilgi kesindir.
2- bilimsel bilgi gözleme ve deneye dayanan bilgidir.
3- bilimsel bilgi; doğruluğu sınanabilen başka bir deyişle kanıtlanabilir bilgidir.
4- bilimsel bilgi nesnel dir ( objektif dir ).
** yöntem = metot = belli bir hedefe ulaşma amcıyla ve belli çıkış noktalarına göre gerçekleştirilen planlı bir eylemdir.
- alman filozofu ımmanuel kant a göre ; bilim ilkelere göre düzenlenmiş bilgi bütünüdür.
**** bilimsel araştırmanın ilkeleri ****
1- bilim gerçeği hedefler
2- bilimsel araştırmanın amacı kendi kendisiyle sınırlı olamaz.
3- bilimsel araştırma nesnel olmalıdır.
4- bilimsel araştırma doğruyu ve kesinliği amaçlamalıdır.
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:56 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar : ünite:2
* bilimlerin sınıflandırılması *
1- doğa bilimleri
2- toplum bilimleri.
* doğa bilimleri = canlı ve cansız doğa ile insanın doğayla ilişkilerini araştıran bilim dallarının tümüne verilen addır.
-doğa bilimlerinin ana alanları ;
1- madde; ( fizik. Kimya fizimsel kimya)
2- yaşam ; ( biyoloji botanik zooloji)
3- insan ; ( anatomi fizyoloji tıp gelişim kuramı kalıtım kuramı )
4- dünya ; ( jeoloji mineoroloji paleantoloji mateoroloji coğrafya)
5 - uzay ; ( astronomi astrofizik asrtrakimya)
* natürizm = doğalcılık = bu akımın özü insanı ve toplumu gerçekçi bir biçimde tesvir edebilmek için doğa bilimlerinin yöntemlerini sanata uygulamaktır.
- doğalcılık akımı : “ insanın karakterini oluşturan temel etkenler hangileridir ?” sorusuna: “ kalıtımsal özellikler ve insanın içinde yetiştiği çevrenin koşulları “ yanıtını vermiştir.
* toplum bilimleri = toplumları oluşum ve gelişim süreçleri ile insanların toplumsal yaşamlarını ve toplumsal yaşamdan kaynaklanan olguları çeşitli yönleriyle araştınma konusu yapan bilimlerin tümünü içerir
- toplum bilimlerinin ana alanları :
1-tarih
2- toplumbilim
3- siyaset bilim
4- sanat bilim
5- estetik
6- edebiyat bilim
7- dilbilim
8- hukuk
9-ekonomi
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:56 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar:ünite :3
* zaman; kendi yaşamımızı bütünüyle kapsayan bir akış tır.
* zaman çeşitleri ;
1- geçmiş zaman
2- şimdiki zaman
3- gelecek zaman
* tarih ; doğrudan geçmiş zamanı konu alır.
- tarihin amacı; kendi kendisiyle sınırlı değildir.
* tarih kavramının içeriğini tek başına geçmişte olup bitenler değil fakat bunlara ilişkin yorumlar oluşturur.
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:57 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar :ünite :4
*toplum = birden çok insanı bir insan kümesini çağrıştırır.
- toplum= topluluk = küme = kalabalık.
* toplum = yerleşik düzene sahip bütünlükleri zaman içerisinde oluşmuş ortak bir kültürle sağlanan birlikte yaşam iradesini taşıyan bireylerden meydana gelen insan kümelerine toplum denir.
* toplumu oluşturan unsurlar :
1- ortak kültür
2- yerleşik düzen
3- ortak irade
** ortak kültür = kültür; zaman içerisinde birlikte yaşama sonucu oluşmuş ortak yaşam anlayışı dır.
- ortak yaşam anlayışı; üretim biçimlerinden hukuk ve ahlak kurallarına çeşitli toplumsal kurumlara yönetim biçimlerine ve yine zaman içerisinde oluşmuş amaç birliğidir.
* yerleşik düzen = yerleşik düzen; belli bir toprak parçasında yaşamaktır.
- yerleşik düzen ; belli bir yöreye uyum sağlama süreci sonucu o yöre ile topluluk arasında kurulan ilişkiden kaynaklanan düzendir.
* ortak irade = bir toplumda bireylerin o toplumda yaşamaya yönelik ortak iradeleri ortak bir kültürden kaynaklanan birlikte yaşama isteği dir.
** toplumsallaşma = insanların toplumsal kurallara uyum sağlama sürecidir.
- toplumsallaşma; her toplumun varlığı ve birlikte yaşama açısından gerekli olan kuralların bireylerce benimsenmesidir.
- toplumsallaşma ; bireylerin kişisel kimlikleri ile toplumsal kimlikleri arasında belli bir denge kurmalarını böylece de toplum içerisinde öteki bireylerle karşılıklı iletişimi olanaklı kılmalarını sağlayan bir süreç tir.
** toplumsallaşma ;
1- aile içinde
2- okulda
3- okul sonrası yaşamda gerçekleşir
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:57 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar : ünite :5
* insanbilim = antropoloji
* latincedeki “ colo “ ( ekin ekmek tarım yapmak ) sözcüğünden gelen kültür; toprağı işlemek toprağı ürün verir hale getirmek anlamlarında kullanılır.
- kültür = ekin
- kültür ; düşüncenin zevklerin ve davranışların geliştirilmesi ve daha yüksek bir düzeye çıkartılmasıdır.
+ kültür = toplumla bağıntılı olarak edinilmiş davranış örneklerinin becerilerin inançların kurumların ve insanın maddi çabalarıyla düşüncesinden kaynaklanma öteki ürünlerin bütünüdür.
- nermi uygur a göre ; “kuşbakışı bir yaklaşımla kültür; insanın ortaya koyduğu içinde insanın varolduğu tüm gerçeklik" demektir.
- kültür; doğanın insanlaştırılma biçimi bu insanlaştırmaya özgü süreç ve evrimdir.
** kültür yapısına ilişkin temel nitelikler :**
1- kültür insanın bir niteliğidir.
2- insanla kültür arasındaki ilişki karşılıklı bir
ilişkidir.
3- kültürsüz insan yoktur.
4- kültür kavramı her zaman toplum kavramıyla bağıntılıdır.
- 18. Yüzyılda avrupada gerçekleşen aydınlanma haraketi .
* uygarlık = bir toplumun bilim ve teknik aracılığıyla yaşama koşullarında gerçekleştirdiği aşaması olarak tanımlanır.
* uygarlık ; bir toplumun kültürel yaşamında bilim ve teknikte belli bir aşamaya varılmış her alanda kurumlaşmaya gidilmiş politik yaşamda demokrasi ilkesinin benimsenmiş temel hakların ve özgürlüklerin sağlam güvenceler altına alınmış olmasını ifade eder.
- uygarlık olması gereken kültürdür.
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:58 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar: ünite :6
* din kurumu toplumun kurucu ; kültür ise taşıyıcı öğeleri arasındadır.
* ruhbilim = psikoloji.
Toplumbilim = sosyoloji.
* din kavramını oluşturan öğeler: *
1- tanrı : ( yüce varlık )
2- inanç
** dinin hangi ihtiyaçları karşılamış olduğu **
( dinleren ortaya çıkış sebepleri )
1- bir “bilinmeyen”i açıklama yolu olarak din.
2- yaşamı düzenleyen bir kurallar bütünü olarak din
3- insanoğlunun yaşamını anlamlandırmasının bir yolu olarak din.
* kültür; ait olduğu toplumun kimlik kartıdır.
* din ve siyasal iktidar ilişkisi :
1- siyasal gücü elinde bulunduranın tanrı sayılması.
2- siyasal gücün kaynağının tanrı olduğuna inanılması
3-iktidarda bulunan kişi yada gurubun- partinin halka karşı bir dinin sözcüsüymüş gibi davranması.
* islam dininin farklılığı; *
1- hristiyanlıktan farklı olarak islam dininde kimseye tanrı adına herhangi bir iktidarı kullanma yetkisi verilmemiştir.
2- islam dininde hristiyanlıktaki ruhban sınıfına benzer bir sınıf yada zümre hiç bir zaman görülmemiştir.
3- islam dininde kimse dinin gereklerini ve buyruklarını yalnızca kendisinin ve yandaşlarının bildikleri gibi bir iddia ileri süremeyceği gibi yine kimse kimin daha fazla dinine bağlı olduğunu değerlendirmek hakkınna da sahip değildir.
4- müslümanlık başta siyasal iktidar olmak üzere kendi amacının dışında bir amaç için kötüye kullanılmasına yol açabilecek hiç bir yan içermemektedir.
* 18. Yüzyıldaki aydınlanma haraketi ile kökleşen laiklik ilkesi.
* laiklik ilkesi ; yalnızca doğası gereği değişime açık alanlara inancın girmesini önlemekle kalmaz fakat inanç sistemlerinin kötüye kullanılmasını engelleyerek dini de korumuş olur. .
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:58 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar :ünite :7
* aileye verilen önemi *
1- hemen her toplumda ailenin kurulması ( evlilik ) ve aileye o kandan olmayan birinin alınması ( evlat edinme ) özel kurallarla düzenlenmiştir.
2- hemen her toplumda kurulan ailenin sürekliliği ve koırunması için de bazı kurallar öngörülmüştür.
3- bütün hukuk düzenlerinde ailenin kuruluşu gibi aile birliğiniin tarafların isteğiyle son bulması yani boşanma da ayrıntılı biçimide bazı kurallarla düzenlenmiş böylece aile birliğinin gelişi güzel bozulmasının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
* ailenin önemi *
1- doğan her insanın bir ailesi vardır.
2- okul öncesi eğitim diye adlandırılan eğitim sürecinin gerçekleşeceği ortam da doğal olarak her yerden önce bireyin içinde doğduğu aile çevresidir.
3- birey; gerek ahlaki değerleri gerekse ilerdeki toplumsallaşma süreci için gerekli davranış biçimlerini yine ilk olarak kendi aile çevresinde edinir.
4- kişinin ileride içinde yaşayacağı toplumun sağlıklı bir üyesi olabilmesi çok geniş ölçüde onun çocukluğunda nasıl bir aile çevresinde yetiştiğinden bağımlıdır.
* eğitimbilim = pedagöji
* aile ;evlilik kan yada evlat edinme bağıyla birbirine bağlı ve belli bir yaşam ( ev ) ortaklığı içerisinde yer alan kişilerden oluşma bir birimdir.
* ailenin özellikleri .:
1- her yaşam ortaklığı aile anlamına gelmez.
2- aralarında evlilik bağı bulunmayan çiftler aile kavramının kapsamına girmezler.
3- aynı kandan gelenlerin hepsi her zaman buradaki anlamda bir aile oluşturmazlar.
4- soy kavramı aynı kandan gelen herkesi içine alır.
** evlilik kurumu ** ailenin kaynağını bir erkek ile bir kadının evlilik ( nikah ) bağıyla birleşmeleri oluşturur.
Evlilik; bir kadın ile bir erkeğin bundan böyle sürekli bir birliktelik içerisinde yaşama iradelerini belli usüllere uyarak açıklamalarıdır.
* evlilik kurumunun amaçları *
1- hemen her toplumda evliliğin yasal bir zemine oturtulmasının temel nedeni kadın ile erkeğin birleşmesinden doğacak çocuğa yasal bir konum kasandırmaktır.
2- hemen her toplumda. Yasal evliliğin temel nedenlerinden biri de varolan yada sorradan edinilen mal varlıklarının aynı aile içerisinde kalmasını ve miras yoluyla yakınlara geçmesini sağlamaktır.
3- diğer neden ise ahlaki olarak ele alınmasıdır.
** 1924 yılında türk medeni kanunu nun yürürlüğe girmesiyle ;
1- tek eşlilik ilkesi kabul edilmiştir.
2- eskiden geçerli ve yeterli olan dini nikahın yerini resmi nikah almıştır.
3- boşanma bakımından kadın ile erkek arasında eşitlik sağlanmıştır.
4- boşanma nedenleri tek tek sayılmış bunların dışında herhangi bir nedenle boşanma hakkı kabul edilmemiştir.
5- miras hukuku yeniden düzenlenmiş bu arada paylar daha adalete ulgun biçimde saptanmış yine miras hukukunda erkek ve kız çocuklar arasında eşitlik sağlanmıştır.
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:59 pm GMT +0200
Sosyal bilimlerde temel kavramlar :ünite :8
* devlet = toplumun politik bakımdan örgütlenmiş ve yönetim biçimini kurumlaştırmış olan biçimidir.
* devlet; toplumun politik bakımdan örgütlenmiş ve yönetim biçimini kurumlaştırmış bireylerinin esenliğini çağdaş bir hukuk düzeniyle güvence altına almış olan biçimidir.
** devletin öğeleri **
1- politik örgütlenme
2- yönetim biçiminin kurumsallaşması
3- bireylerin esenliğini çağdaş bir hukuk düzeniyle güvence altına almış olma.
4- birlikte yaşama iradesi ve vatan denilebilecek bir toprağa yerleşmiş olma.
* politik örgütlenme ; devletin kimlerce hangi kural ve ilkelere före yönetileceğinin belirlenmiş olması anlamına gelir.
* yönetim biçiminin kurumsallaşması ; demokrasiyle yönetilen bütün devletlerde geçerli olan kuvvetler ayrılığı ilkesi; yasamyürütme ve yargı organlarının karşılıklı hak ve yetkilerinin çok iyi belirlenmiş olması dır.
*constitution = kuruluş = anayasa
- anayasa = politik olarak örgütlenmiş olan bir devletin temel örgütlenme ilkesini oluşturan öğelerin ve uygulamasının bütünüdür.
- bütün anayasaların ortak noktası devletin kuruluşunu ve işleyişini temel ilkelere bağlamaktır.
* anayasaların içeriği *
1- devletin yönetim biçimi : Bütün anayasaların ağırlık noktası devletin yönetim biçimi üzerindetoplanır.
2- devletin amacı ve görevleri: Devlet; toplum ve vatandaşları için vardır.
3- temel haklar ve özgürlükler :
4- kuvvetler ayrılığı ilkesi:
5- bunların dışında her ülkenin anayasası o ülkenin özgül koşulları doğrultusunda gereklisayılmış düzenlemelere de yer verir.
selsebil
Sat 19 September 2009, 09:59 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar : ünite:9
* hukukun egemenliği ; hukuk düzenince gerçek ve tüzel kişilere tanınmış olan hakların doğrudan yine hukuk düzenince güvence altına alınmış olması dır.
* haklar ; gerçek ve tüzel kişilere hukuk düzeni tarafından tanınmış yetkilerdir.
* insan hakları; insana sırf insan olarak doğduğu için tanınmıştır. O halde hiç bir insan farklı ırk renk din ulusve sınıf gerekçe gösterilerek buf haklardan yoksun sayılamaz.
* insan hakları diye adlandırılan hakların varlığı için bunların herhangi bir hukuk düzenince açıkça tanınmış olması gerekli değildir.
* insan haklarının her yerde ve her toplumda tanınması doğrudan insanın insan olmasından kaynaklanan bir zorunluluktur.
* insana yalnızca insan olmasından ötürü tanınan bu haklar genelde insan olmanın onurunun varlığını gerekli kıldığı haklardır.
*** insan hakları **** birleşmiş milletler tarafından 1948 yılında kabul edilen insan hakları evrensel bildirisi esasları
1- ırk renk cinsiyet dil ulus veya doğum temeline dayanan farklara bakılmaksızın herkes özgür olma hakkına sahiptir.
2- herkes işkence görmeme aşağılayıcı bir cezaya çarptırılmama hakkına sahiptir.
3- herkes herhangi bir ülkeden ayrılma bir vatandaşlığa sahip olma yada vatandaşlığını değiştirme hakkına sahiptir.
4- aile toplum yada devlet tarafından korunmak hakkına sahiptir.
5- herkesin sanatlara ve kültürel yaşama katılma hakkı vardır.
6- herkesin temel hakları ihlal eden eylemlere karşı hukuken etkin bir biçimde korunmasını istemehakkı vardır.
7- herkes suçluluğu kanıtlanana kadar masum sayılma hakkına sahiptir.
8- herkesin kendisinin ve ailesinin esenliğini sağlamaya yeterli bir yaşam düzeyi talep etme hakkı vardır.
9- herkesin eğitim görme hakkı vardır.
**romalı hukukçu ulpianus a göre ; doğal hukuk devletin değil fakat doğanın roma vatandaşı olsun yada olmasın bütün insanlar için öngördüğü bir hukuk tur.
* bazı filozoflarca temellendirilen insan hakları anlayışı *
1- bazı haklar bireylere doğal olarak aittir. çünkü bunlar birey sivil toplum düzeni içerisinde yaşamaya başlamazdan önce de vardır.
2- bu hakların başlıcaları ; yaşama özgürlük ve mülkiyet haklarıdır.
3- insanın bir toplumsal sözleşme aracılığıyla sivil topluma girmesinin anlamı devletten bu hakların kendisini değil fakat yalnızcakorunmasını talep etme hakkını doğurur. Hakların kendisi zaten var olduğundan bu konuda devletten ayrıca bir talepte bulunulmasına ğerek yoktur.
4- devletin bu doğal hakları yeterince kruyamaması yada tanımaması bireylere yasal bir direnme hakkı verir.
selsebil
Sat 19 September 2009, 10:00 pm GMT +0200
sosyal bilimlerde temel kavramlar : ünite :10
* politik bilimler ; devletin ve iktidarın işleyişini bilimsel yöntemlerle çözümlemeyi ve açıklamayı amaçlayan bilimlerdir.
* politika ; yönetenler ile yönetilenler arasındaki ilişkiler demektir.
* politik düşüncenin babasıantik çağ yunan felsefesinin büyük düşünürü aristotales dir.
* devlet ile devletin işlemesini sağlayan organların ve kurumların incelenmesi politik bilimlerin temel konusudur.
ReYhN
Fri 28 May 2010, 06:31 pm GMT +0200
Allah razı oLsun ...
ahmetemr
Thu 29 July 2010, 11:37 am GMT +0200
TEŞEKKÜR EDERİZ ALLAH RAZI OLSUN
neslinur
Thu 29 July 2010, 11:42 am GMT +0200
Amin ecmain inş değerli kardeşimiz sitemize hoşgeldiniz..
arifbaba
Thu 1 December 2011, 09:58 pm GMT +0200
Bu dersin kitabı lazım bana. Tamamı pdf formatında olan bir link verebilir misiniz?
reyyan
Thu 1 December 2011, 11:19 pm GMT +0200
Bu ders önlisans ilahiyatta kaldırıldı bunun yerine din sosyolojisi veya din psikolojisi derslerinden biri okutuluyor sanırım...
gülenn
Sun 23 December 2012, 01:03 pm GMT +0200
neden ben acamıyorum
reyyan
Sun 23 December 2012, 10:37 pm GMT +0200
Neyi açamıyorsunuz kardeşim?