hafiza aise
Fri 10 August 2012, 12:47 am GMT +0200
Kadim Gelenekte Bir Danışman: Siyasetnameler
İbrahim BARAN • 87. Sayı / EDİTÖRÜN NOTUAdalet kavramının mücessemleştiği örnek şahsiyet Hz. Ömer (r.a), merhum üstad Mehmet Akif’in dizelerinden şöyle sesleniyor bizlere: “Kenar-ı Dicle’de bir kurt aşırsa bir koyunu, gelir de adl-i ilahide sorar Ömer’den onu.” Hz. Peygamber de (s.a.v) hadis-i şeriflerinde adaletin önemini şöyle vurguluyorlar: “Bir saatlik adalet seksen yıllık ibadetten hayırlıdır.” Yönetici olmak zor, adil yönetici olmak çok daha zor. Tarihin en eski çağlarından bugünlere yöneticilerin hep imtihan içerisinde olduklarını söylememiz gerekiyor. Müslüman olsun ya da olmasın her idarecinin danışmana ihtiyacı olduğu hakikatini de göz ardı edemeyiz tabii ki. Zira “hafıza-i beşer nisyan ile malüldür.” Yönetim gibi külfetli bir vazife icra edilirken bu vazifeyi icra eden kişiye her zaman bazı şeyleri hatırlatacak bilge kişilere duyulan ihtiyaç kaçınılmaz oluyor. Bugün bu vazife danışmanlar aracılığıyla görülüyor olsa da sözünü ettiğimiz eski dönemlerde danışmanlık, siyasetnameler aracılığıyla gerçekleştiriliyordu.
Mayıs sayımızda siyasetnameler konusunu işlememizin nedeni geçmişte yöneticilerin bilge adamlara ve onlar tarafından yürütülen danışmanlık hizmetine verdikleri ehemmiyeti ortaya koymaktı. İslam tarihinde işlerini meşveretle yürüten liderlerin ne kadar başarılı olduğunu başta Peygamberimiz ve Hulafa-i Raşidin, sonrasında İstanbul’un fatihi Sultan Mehmed, Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim ve cihan hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman olmak üzere birçok hükümdarda görürüz. Başına buyruk hareket eden, âkil adamlara danışmayan zorba idarecilerin sonlarının ne olduğunu ise tarih açıkça gösteriyor bizlere.
“Âkil adamlardan hükümdarlara: Siyasetnameler” başlığını verdiğimiz dosyada yine önemli isimlerin yazılarını okuyacaksınız. Süleyman Özbek, siyasetnamelerin ne olduğu sorusuna cevaplar arıyor yazısında. Kadir Canatan, Siyasetname isimli eseriyle bugüne yüzyıllar öncesinden seslenen Nizam’ül-mülk ve Siyasetname’sinin önemini vurguluyor. Hüseyin Okur, Nizam’ül-mülk’ün talebeliğini yapmış büyük İslam âlimi İmam-ı Gazali’nin Nasihatil-mülûk eseri üzerinden anlatıyor siyasetnameleri. Mükerrem Mete, İslam devletinin beşinci başkanı Hz. Ali’nin (k.v) Mısır’a vali tayin ettiği Malik bin Eşter’e (r.a) yazdığı mektuba yer veriyor yazısında. Çok ilginç bir nokta var bu mektupta. Malik bin Eşter, isyan eden topluluğa vali tayin edilmişti. Buna rağmen mektup adaleti, barışı ve merhameti tavsiye ediyor. Bu da Hz. Ali’nin isyankâr gruba karşı bile merhametli davrandığını gösteriyor. Siyasetnameler ile ilgili önemli çalışmaya imza atan Çankaya Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. H. Bahadır Türk ise birbirinden ilginç tespitlerde bulunuyor konuya ilişkin. Yalnızca İslam tarihinde kaleme alınmış birkaç önemli örneğini aktardığımız siyasetnamelerin, tarihin ilk dönemlerinde çeşitli kültürlerde de varolduğunun altını çiziyor ve ekliyor: “Siyasetnameler bugünün yöneticilerine de çok şeyler söylüyor.”
Mostar bu ay Afganistan konusunu gündemine aldı. ABD uzun süre önce başlattığı Afganistan Operasyonu’nu resmî olarak bitirdiğini iddia etse de ülkedeki iç karışıklığın temelinde ABD olduğu herkesçe malum. Ali Şahin, Taha Kılınç ve Nur Özkan Erbay konuyu farklı perspektiflerden değerlendiriyorlar.
Bu ay dergimizin düşünce sayfalarını daha dikkatli okumanızı tavsiye ederim. Yusuf Kaplan ve Hasan Hüseyin Öz, yine medeniyetimizle alâkalı düşünmeye davet ediyorlar bizleri.
Önümüzdeki sayıda görüşmek dileğiyle…