Şefaat

ŞEFAAT'İN MAHİYETİ
 
Günümüz insanı günlük meşguliyetleri ile öy­lesine yoğrulmuştur ki ölüm ve ölüm ötesi ile ilgili gerçekleri ciddi bir şekilde düşünmek için hemen hemen hiç vakit bulamamaktadır. Buna rağmen sadece, arada bir, bir yakının cenazesine gitmek durumunda kaldığında ölümün kaçınılmaz olduğunu, er veya geç her insanın koşuşturma ve boş gururla dolu bu dünyadan ayrılmak zorunda kalacağını hatır­lama ve anlama fırsatına sahip olabilir. O, en azından bu dünyanın sonu geldiğinde, ahiret gününde Ölünün dirileceğinin ve herkesin yaptıklarından hesaba çekileceğinin bilincin­dedir. Müsbet yada menfî her hâl ve hareketin karşılığının bu dünyada ceza veya mükâfa­tının verilememesi de Nihaî yargılamanın ya­pılacağı Hesap Günü'nün varlığım gerekli kıl­maktadır. Bunun neticesinde insanlarda ahire-te ait gerçeklere ait sonu gelmeyen bir düşünceler zinciri oluşmaktadır. Bazı anlarda bu meşgul insan, kaçması mümkün olmayan ecelden korkmaktadır. Kaderinin ne olacağmı ve ne yapması gerektiğini çok iyi bilememek­te veya bazen endişe dolu düşünceler arasında kaybolmaktadır. Bazen kendini bataklığa sap­lanmış hisseden kimse bu hâlde yardım iste­mek için feryat edebilir. Yeis içinde ona ümit ışığı veren herşeye sarılabilir. İnsandaki bu kurtuluş ümidi ancak ilâhî mağfiret ve şefaat ile mümkündür.

Sânı yüce Allah şefaatinden dolayı hesaba çe­kilemez. O, dilediğini bağışlar, dilediğine azâb eder.

Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyrulur:

"(Ey Muhammedi) De ki: 'Bütün şefaat Al­lah'ındır. Göklerin ve yerin mülkü O'nundur. Sonra (hepiniz) O'na döndürüleceksiniz." (39: 44). Bir başka âyette ise şöyle denmektedir: '^Göklerin ve yerin mülkü Allah'ındır. O, dile­ndiğini bağışlar, dilediğine azâb eder. Allah, Gafur'dur, Rahîm'dir (çok bağışlayan, çok merhamet edendir)." (48: 14).

Allahu Teâlâ Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyu­rur: "Göklerdekilerin ve yerdekilerin hepsi Allah'ındır. İçinizde olanı açıklasamz da gizleseniz de onunla Allah sizi hesaba çeker; di­lediğini bağışlar, dilediğine azâbeder. Allah her şeye kadirdir." (2: 284). "Göklerde ve yerde olanların hepsi Allah'ındır. O, dilediği­ni bağışlar, dilediğine azâb eder. Allah çok bağışlayan, çok esirgeyendir." (3: 129). "Göklerin ve yerin mülkünün Allah'a ait ol­duğunu bilmedin mi? (O), dilediğine azâb eder, dilediğini bağışlar. Allah her şeye kadirdir." (5: 40).

Bu kural cinler için de geçerlidir. "Bir zaman­lar, cinlerden bir grubu Kur'an dinlemek üze­re sana yöneltmiştik. O'na geldiklerinde (bir­birlerine): 'Susun, (dinleyin)' dediler. (Oku­ma) bitirilince de uyarıcılar olarak kavimleri­ne döndüler: 'Ey kavmimiz', dediler. 'Biz, Musa'dan sonra indirilen, kendinden öncekini doğrulayan, Hakka ve doğru yola götüren bir Kitâb dinledik. Ey kavmimiz! Allah'ın davet-çisine uyun. O'na inanın ki (Allah) günahları­nızdan bir kısmım bağışlasın ve sizi, acı azâbdan korusun." (46: 29-31).

Allah her şeye kaadir ve her şeyden müstağ­nidir. Göklerin ve yerin hükümranlığı yalnız ona aittir. O birdir ve Alîmdir. O kullarının bütün ihtiyaçlarından ve yaptıklarından ha­berdardır. Onun kulları kendileri ile Allah arasında bir aracıya ihtiyaç duymazlar. Nite­kim Kur'an her şeye kadir olan Allah ile kul­ları arasında her hangi bîr aracıyı kabul etme­miştir. Adaletin gereği olarak her günahkâr acı bir şekilde cezalandırılacaktır. Fakat Allah dilediği insanları ya kendi bağışlayabilir, ve­ya ilâhî rahmetiyle muttaki insanlara bu izni verebilir. Fakat bu şefaat de kabul edilebilir veya edilmeyebilir. Bunun İçin gerçek mü'minler daima tedbirli olmalı ve gafletten uzak durarak doğru yoldan ayrılmamalıdırlar. Çünkü Kur'an'da beyan edildiği üzere şefaat­çilerin bütün şefaatlerinin kabul edileceğin­den kimse emin olamaz:

"Yoksa Allah'tan başka şefaatçiler mi edindi­ler? De ki: 'Onlar, hiç bir şeye güçleri yetme­yen, düşünmeyen şeyler olsalar da mı (onları şefaatçi edineceksiniz?)" (39: 43).

"(Onlar da) derler ki: 'Biz namaz kılanlardan olmadık. Yoksula da yedirmezdik. (Boş şey­lere) dalanlarla birlikte dalardık. Hesap günü­nü inkâr ederdik. Sonunda bu hâlde iken ölüm bize gelip çattı.' Artık onlara şefaatçile­rin şefaati fayda vermez." (74: 43-48).

"O (Allah) ki gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunanları altı günde yarattı; sonra arşa istiva etti. Sizin, O'ndan başka bir dostunuz, şefaatçiniz yoktur. Düşünüp öğüt almıyor musunuz?" (32: 4).

Aşağıda meali verilen âyetten de anlaşılacağı üzere Allah müsaade etmedikçe şefaat yok­tur:

"...O'nun izni olmadan hiç kimse şefaat ede­mez..." (10: 3).

Sebe' sûresinde şöyle buyrulur: "O'nun huzu­runda, O'nun izin verdiği kimselerden başka­sının şefaati fayda vermez..." (34: 23).

Tahâ sûresinde yine şöyle buyrulur: "O gün Rahmân'ın izin verip sözünden hoşlandığı kimseden başkasının şefaati fayda vermez." (20: 109).

Yine, Ahiret gününde sadece dünyada iken Allah'ın birliğinin ve kudretinin daima farkın­da olan insanların Allah katmda şefaat etme hakkına sahip olacakları Kur'an'da belirtil­miştir.

"Yalnız Rahmân'ın huzurunda söz almış olan­lardan başkaları şefaat edemezler." (19: 87).

"O'ndan başka (tanrı diye) yalvardıklan şey­ler şefaat(gücüne ve yetkisi)ne sahip değiller­dir. Ancak bilerek hakka şahitlik edenler bu­nun dışındadır." (43: 86).

Bununla beraber İslam'da tevbe kavramı, ka­palı bir şekilde afv ve mağfiret ile benzerlik arzeder.

"O'dur ki kullarından tevbeyi kabul eder, kö­tülüklerden geçer ve yaptıklarınızı bilir." (42: 25).

Kur'an'da beyan edildiği üzere kim tevbe ederek Allah'a dönerse Allah da tevbe edene affedici olarak döner. Çünkü Allah çok merhametli ve.şefkatlidir. "Bilmediler mi ki, kullarından tevbeyi kabul eden, sadakaları alan Allah'tır ve Allah, tevbeyi çok kabul eden, çok esirgeyendir." (9: 104).

Nisa sûresinde yer alan âyette şöyle buyrulur. "Kim bir kötülük yapar yahut nefsine zulmeder de sonra Allah'tan mağfiret dilerse, Al­lah'ı bağışlayıcı ve esirgeyici bulur." (4: 110).

En'âm sûresinde ise şöyle tekrar edilir.

"...Rabbiniz, rahmeti kendi üzerine yazdı Sizden kim, bilmeyerek bir kötülük yapar da sonra ardından tevbe eder, uslanırsa muhak­kak ki O, bağışlayan ve esirgeyendir." (6: 54).

Kur'an'da, insanlara çirkin fiil ve günahlarından dolayı istiğfar etmeleri ve sakınmaları emredilir . Böylece Allah onları affedeceğiı, ve tevbe,,edip yollarını düzeltenlere müsamahakâr davranacağını bildirir.

Hz. Aişe'den gelen bir rivayete göre, kendisi­ne atılan bir iftirayı yayanlar arasında bulu­nan Mıstah b. Üsase'ye, babası Ebu Bekir bir daha yardım etmemeye dair yemin etmişti. Nur sûresinin şu âyeti tevbe etmeye ve sakın­maya yönelik bir çağrıydı. Kur'an'ın kötülüğe karşı iyilikle mukabele etme prensibi bu âyetle büyük bir uygunluk arzeder.

"...Allah'ın sizi bağışlamasını istemez misi­niz...." (24: 22). Hz. Ebu Bekir, bu âyet inzal olduğunda derhal: "Vallahi, biz Allah'ın bizi bağışlamasını arzu ederiz" dedi ve ardın­dan, Misbah'a öncekinden daha cömertçe yar­dımlara başladı.

Gerçekten evrensel kanunlarla tam bir uygun­luk arz eden bu hakikatin mahiyeti şudur:

"...Çünkü iyilikler, kötülükleri giderir..." (11: 114).

Affedilmeyecek olan tek günah şirktir. Al­lah'a herhangi bir şeyi ortak koşmak veya her hangi bir şeyi onunla denk tutmak mânasına gelen şirk hâli Kur'an'da şöyle beyan edilir:

"Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışla­maz, bundan başka her şeyi dilediğine bağış­lar..." (4: 116).

Bu husus Kur'an'ın bir başka yerinde değişik olarak şöyle ifade edilir:

"(Ey Muhammed!) De ki: 'Bütün şefaat

Allah'ındır. Göklerin ve yerin mülkü O'nundur.

Sonra (hepiniz) O'na döndürüleceksiniz."

Zümer Sûresi (39): 44.

".'..Kim Allah'a ortak koşarsa muhakkak ki Allah ona cenneti haram etmiştir ve onun va­racağı yer ateştir, zâlimlerin yardımcıları yok­tur." (5: 72). "...Kim Allah'a .ortak koşarsa o, sanki gökten düşmüş de kendisini kuş kapıyor veya rüzgâr onu, uzak bir yere sürüklüyor gi­bidir." (22: 31).

Çünkü putperesliğe duçar olan kimse gerçek­te imanın yüce mertebesinden küfrün en aşağı mertebesine yuvarlanır,'şehvet düşkünlüğü aklını başından alır ve şeytan ona işlediği fe­nalıkları süslü gösterir.

Allah onlardan hoşnut olmayacak ve onları bağışlamayacaktır:

"Sadakalar hususunda gönülden veren mü'minleri çekiştiren ve güçlerinin yettiğin­den başkasını bulamayanlarla alay edenler yok mu, Allah onları maskaraya çevirmiştir. Onlar için acı bir azâb vardır. Onlar için ister af dile, ister dileme; onlar için yetmiş defa af dilesen, yine Allah onları affetmez. Böyledir, çünkü onlar Allah'ı ve Elçisini tanımadılar. Allah, yoldan çıkan kavmi doğru yola ilet­mez." (9: 79-80).

Aşağıdaki ayette de belirtildiği gibi Allah putperest kâfirleri bağışlamayacaktır.

"Küfre sapanlar ve diğer insanları Allah yo­lundan alıkoyanlar, sonra da kâfir olarak ölenler var ya, Allah işte onları asla affetme­yecektir." (47: 34).

Ve yine Kur'an'da şöyle beyan edilir:

"İnkâr edip Allah yolundan men edenler, ha­kikaten uzak bir sapıklık içine düşmüşlerdir. O inkâr edip zulmedenler var ya, Allah onları ne bağışlayacak, ne de bir yola iletecektir. Sa­dece cehennemin yoluna iletecek ve orada ebedî olarak kalacaklardır. Bu Allah için çok kolaydır." (4: 167-169).

Aşağıdaki âyetlerde görüleceği üzere Kur'an yeri geldikçe bu noktayı şöyle vurgulamıştır.

"...Onlar inandılar, sonra inkâr ettiler, bu yüz­den kalblerinin üzeri mühürlendi, artık onlar anlamazlar. Onları gördüğün zaman cisimleri hoşuna gider (çünkü gösterişli kimselerdir), söz söyleseler, sözlerini dinlersin (sözlerini allayıp pullayarak konuşurlar, dinletirler ama) onlar sanki elbise giydirilmiş (veya duvara dayatılmış) kütüklerdir. Her bağırtıyı kendi aleyhlerine sanırlar. Onlar düşmandır, onlar­dan sakının. Allah onları kahretsin, nasıl da (Hak'tan) döndürülüyorlar? Onlara: 'Gelin Allah'ın Rasûlü sizin için mağfiret dilesin' dendiği zaman başlarını çevirirler ve onların, büyüklük taslayarak yüz çevirdiklerini görür­sün. (Ey Muhammedi) Onlara (Allah'tan) mağfiret dilesen de, dilemesen de onlar için birdir. Allah onları bağışlamayacaktır. Çünkü Allah, yoldan çıkan bir topluluğu yola ilet­mez." (63: 3-6).

Şimdi Allah katında şefaati geçersiz olan biri­nin ne gibi yararı olacağmı veya Allah ile kul arasındaki şefaatçi olma durumunu ele alalım. Bu meseleye dikkatlice bakarsak bunun Al­lah'ı ve sıfatlarını inkâr İle denk bir inanç olduğunu görürüz. Bazı insanlar geçerli olma­yan şefaat hakkında bir takım yanlış kanaatle­re sahiptirler. Allah'ın günahkârların durumu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığını, ahiret gününde bazı aracılann açıklamalanna ihtiyaç duyduğunu zannederler. Bu inanç Al­lah'ın ezelî bilgi sıfatıyla uyuşmaz. Allah âlimdir, her şeyi bilir.

"...Göklerde ve yerde zerre ağırlığınca bir şey, O'ndan gizli kalmaz. Ne bundan küçük, ne de bundan büyük hiçbir şey yoktur ki apa­çık bir kitapta olmasın. (Her şeyi apaçık bir Kitâb'ta tesbit etmiştir) ki, iman edip salih amel işleyenleri mükâfatlandırsın. Onlar için mağfiret ve güzel bir rızık vardır." (34: 3-4).

Allah her şeyden haberdardır. Günahkârların durumunu bilir ve kendi izniyle birisinin on­lara şefaat edeceğini de bilir. Bu şefaati de kabul eder veya etmez. Bu mevzuda Kur'an'da şöyle buyrulur:

"...De ki: 'Allah'ın göklerde ve yerde bilme­diği bir şeyi mi Allah'a haber veriyorsunuz?

O, onların koştukları ortaklardan uzak ve yü­cedir." (10: 18).

Ve Kur'an'da tekrar şöyle buyrulur: "Allah onların önlerinde ve arkalarında ne varsa bi­lir. Allah'ın razı olduğundan başkasına şefaat edemezler ve onlar O'nun korkusundan titrer­ler." (21: 28).

Allah'ın peygamberlerine ahiret gününde ken­di katında şefaat etme hakkını ihsan ettiğini biliyoruz. Bu şefaat Özellikle pişmanlık ve fıtrî faziletleri sebebiyle Allah'ın rızâsını (ba­ğışlamasını) kazananlar içindir. Şefaat hakkı peygamberlere verilecek, fakat bu durum Al­lah'ın izni ile olacaktır. Şefaatin geçersiz ola­bilme ihtimalini inkâr etme, valnızca Allah'ın her şeyi bildiğini inkâr etme olmayıp, aynı za­manda O'nun takdirinin değişmezliğini inkâr

etme gibidir. Bu durum Sebe1 sûresinin bir âyetinde şöyle ifade edilmiştir. "O'nun huzu­runda, O'nun izin verdiği kimselerden başka­sının şefaati fayda vermez..." (34: 23).

Sonuç olarak, Fahreddin Razi'nin de tefsirin­de işaret ettiği gibi, büyük günah sahipleri bi­le Allah'tan mağfiret umabilirler. Ahiret gü­nünde peygamberlere ihsan edilecek olan şe­faat hakkının sebebi onların hayattayken Al­lah'tan gafil kalmamaları ve onun birliğine kesin bir şekilde inanmalarıdır. Kur'an'da zikredildiği üzere ahiret gününde peygamberler mutlaka şefaatçi olacaklardır:

"Ve yine Allah demişti ki: 'Ey Meryem oğlu İsa, sen mi insanlara; "beni ve annemi, Al­lah'tan başka iki tanrı edinin" dedin?' 'Hâşâ', dedi, 'sen yücesin, benim için gerçek olma­yan bir şeyi söylemek bana yakışmaz. Eğer demiş olsam, sen bunu bilirsin, sen benim nefsimde olanı bilirsin, ben senin nefsinde olanı bilmem, çünkü gayblan bilen yalnız sensin, sen! Ben onlara: "Benim ve sizin Rab-biniz olan Allah'a kulluk edin", diye senin ba­na emretmiş olduğundan başka bir şey söy­lemedim. Ben onların içinde olduğum sürece onları kolladim. Fakat sen beni vefat ettirince onları gözetleyen (yalnız) sen oldun. Sen her şeyi görensin! Eğer onlara azâbedersen, onlar senin kullarındır (dilediğini yaparsın); eğer onları bağışlarsan, şüphesiz sen daima Üstün­sün, hikmet sahibisin!" (5: 116-118).

A'râf süresindeki bir âyette de şöyle buyrulur:

"İlle onun te'vilini mi gözetiyorlar? O'nun te'vili geldiği (haber verdiği şeyler ortaya Çıktığı) gün, önceden onu unutmuş olanlar derler ki: 'Doğrusu Rabb'imizin elçileri ger­çeği getirmiş. Şimdi bizim şefaatçilerimiz var mı ki bize şefaat etsinler, yahut tekrar geri döndürül(üp dünyaya gönderilmemiz müm­kün mü ki (orada eski) yaptıklarımızdan baş­kasını yapalım?' Onlar, kendilerini ziyana soktular ve uydurdukları şeyler kendilerinden saptı, kaybolup gitti." (7: 53).

Son peygamber ve rasûl Hz. Muhammed'e gelince, Allah ona ümmeti için şefaat etme hususunda Özel bir imtiyaz verecektir. Kur'an'da zikredildiği gibi

" (Ey Muhammed) Elbette senin sonun, ilkin­den iyidir. Rabb'in sana verecek, ve sen razı olacaksın." (93: 5).

Açık işaretler taşıyan aşağıdaki ayette de gö­rüldüğü üzere:

"...Umulur ki Rabb'in seni, övülmüş bir makama ulaştırır." (17: 79). Hz. Peygamber'in kıyamet gününde şefaat etme makamına yükseltilmesi de Makâm-ı Mahmûd "övülmüş makam"m bir bölümüdür. Ebu Hu-reyre'den nakledilen bir hadise göre de bu "övülmüş makam"dan mürad edilen şeyin, O'nun, insanların büyük bir kısmına ve özelde kendi ümmetine şefaatçi olacağıdır. Bu görüş aşağıdaki ayetle tam bir uyum sağlamaktadır.

"(Tarafımdan onlara) de ki: 'Ey nefislerine karşı aşın giden kullarım, Allah'ın.rahmetin­den ümit kesmeyin. Allah bütün günahları ba­ğışlar. Çünkü O, çok bağışlayan, çok esir­geyendir." (17: 53).

Allah içtenlikle tevbe eden ve kendisini birle­yen herkesin günahlarını affedecek, müşrikle­ri ise asla bağışlamayacaktır. Kur'an'da bu hususta şöyle buyurulur:

"O nankörler benden ayrı olarak kullarımı kendilerine veliler yapacaklarını mı sandılar? Biz kâfirlere cehennemi konak olarak hazırla­dık." (18: 102).

Bu âyette yalnızca yaratılan şeylere ve tabiat güçlerine tapınma îma edilmeyip aynı zaman­da halk arasmda yaygın olan bir başka hura­feye gönderme yapılmaktadır. Şöyle ki, ölü veya diri olsun veli kulların Allah'ın izin ver­mediği kişiye şefaat edeceği kabul edilir. Yu­karıdaki âyette ise Bir olan Allah'ın vereceği hükme, yaratıklarından hiçbir şeyin her hangi bir etkide bulunamayacağı kastedilmektedir.

Diğer peygamberlerden ayrı olarak Hz. Mu­hammed'e tanınan şefaat yetkisinin özel bir konuma sahip oluşu hakkındaki genel ka­bul gören hadis aşağıda geçen iki âyet tarafın­dan desteklenmektedir.

"...Rabb'inin seni, oturanların Allah'a ham-dettiği âlî bir makama (Makâm-t Mahmâda) gönder(ip orada oturt)ması muhakkaktır." (17: 79) ve "...Rabb'in sana verecek, ve sen razı olacaksın." (93: 5).

Abdullah b. Ömer'in rivayetine göre, "kıya­met günü insanlar küme küme olup, her ümmet peygamberinin peşinde ileri geri dönü­şürler ve büyük peygamberlere: 'Ey falan, şe­faat et; ey falan, şefaat et; ey falan şefaat et.'derler. En sonunda şefaat dileği Nebiye erişip nihayet bulur. Bu şefaat olayı Allahu Teâlâ'nm peygamberi Muhammed'i Makâm-ı Mahmûd'a gönderdiği gün vuku bulur." Buharî buna, Abdullah b. Salih'in şu ziyade rivayetini de ilave etmektedir: Hz. Muhammed, mahşerde bunalan halk arasında he­men hüküm ve kazaya başlamasına şefaat ve delâlet etmek için tlâhî dîvâna gider. İşte o gün Allahu Teâlâ Peygamber'e Makâm-ı Mahmûd'ü ihsan eder. Bu şefaat ve delâletten dolayı mahşer halkının hepsi Son Peygam­ber'e hamdederek minnettarlıklarını arzederler (Buharî).

Câbir b. Abdullah'ın bu husustaki rivayetinde Rasûlullah şöyle buyurmaktadır: "Her kim ezan okunurken tamamını işitip dinlediği za­man; Allahümme Rabbe hâzihi'd-dâ'veti't-tâmme, ve's-salâti'l-kâime. Ât-i Muhammeden, el-vesîlete ve'l-fadile, veb'ashü mekâmen Mahmuden. Ellezî veadtehû. (Al­lah'ım! Ezanın ve kılınacak namazın Rabb'İ! Muhammed'e cennette âlî menzile ve fazilet mertebesi ver ve O'nu vaadettiğin Makâm-ı Mahmûd'a gönder -de şefaatçi kıl!) diye dua ederse o kişiye kıyamet gününde şefaat etmek bana düşer." (Buharî).

İbni Esîr, Nihaye isimli eserinde Makâm-ı Mahmûd'ü şöyle tarif eder: O bir yüce ma­kamdır ki, orada her ümmet ve bütün insanlık peygamberler servetinin şefaat ve delaletiyle acele hesaplan görülüp çok uzun ve üzücü bir vukuf ve intizardan kurtulup ebedî rahata ka­vuştuklarından, bu günün yegane şefaatçisi olan Peygamber @'e hamdederek minnettar­lıklarını arzederler. Bazıları da Makâm-ı Mahmûd'u kısaca 'şefaat makamıdır' diye tefsir etmişlerdir.

Enes b. Mâlik'in bir rivayetinde Rasûlullah şöyle buyurmuştur: "Her peygamberin Allahu Teâlâ'dan bir dileği vardı, onu diledi ve Allah indinde icabet ve kabul olundu. Fakat ben duamı Kıyamet gününde ümmetime şefaate tah­sis ve tehir ettim." (Buharî).

Yine Buharî ve Müslim'in şefaat bahsinde Ebu Hureyre'den uzunca bir rivayet yer al­maktadır: Bir keresinde Rasûlullah'in etra­fında otururken bize şunları anlattı: "Ben kı­yamet gününde bütün insanların ulusuyum. Bu neden, bilir misiniz?" diyerek şöyle izah eyledi: Dünyada önce ve sonra gelmiş, geç­miş ne kadar insan varsa bunların hepsini Al­lahu Teâlâ kıyamet gününde düz ve geniş bir sahada toplayacaktır. Öyle düz ve geniş mey­dan ki, orada bir çağına seslenince sesini herkese duyurabilecek ve bakan kişinin gözü mahşer halkını bir bakışta görebilecek. Bir de güneş bütün hararetiyle yaklaşacak. Artık in­sanların gamı, meşakkati dayanılmaz ve ta­hammül olunmaz bir dereceye varacak. Bu sı­rada insanlar birbirlerine: 'Size erişen şu faci­ayı görüyor musunuz? Rabb'inize delâlet ede­cek bir şefaatçi bulmak çaresine niye bakmı­yorsunuz?' diyecekler. Bunun üzerine mahşer halkının bazısı bazısına: 'Haydi Âdem'e gidi­niz', deyip mahşer halkı Âdem aleyhisselâma gelerek: 'Ey İnsan nevinin babası! Allah seni kudret eliyle yarattı ve sana kendi ruhundan hayat verdi. Sonra meleklere emredip onlar da sana secde ettiler. Rabb'ine hakkımızda şe­faat dile. Ey atamız, içinde bulunduğumuz şu müşkül vaziyeti görmüyor musun? Başımıza gelen şu musibeti bilmiyor musun?' diyerek Âdem'e; sonra: 'Ey Nuh, sen yeryüzünde Al­lah'tan başka şeye tapan insanlara risalet vazi­fesiyle gönderilen peygamberlerin hiç şüphe­siz ilkisin. Allah sana "çok şükreden kul" (17: 3) adını verdi. Lütfen hakkımızda Rabb'ine şefaat eyle.' diyerek Nuh'a; sonra: 'Ey İbra­him, sen yeryüzündeki insanlardan Allah'ın peygamberi ve Allah'ın dostu bir zâtsın. Rabb'in Teâlâ'ya hakkımızda şefaat etsen. Şu acıklı hâlimizi görüyorsun.' diyerek İbra­him'e; sonra: 'Ey Musa, sen Allah'ın peygam­berisin. Allah, risaleti ile ve kelâmı ile seni insanlar üzerine faziletli kıldı. Rabb'in Teâlâ'ya hakkımızda şefaat et.' diyerek Mu­sa'ya; sonra: 4Ey İsa! Sen Allah'ın Rasûlüsün ve Allah tarafından Meryem'e konulan bir mucize ve kerim kılınan bir ruhsun (4: 171) ki, sen beşikte bir sabî iken insanlarla konuş­tun (19: 30-33). Rabb'ine hakkımızda şefaat et.' diyerek İsa'ya gelecekler. (Bu peygam­berlerin herbiri buna ehil olmadıklarını söyle­yerek bir sonrakine gönderecekler). En so­nunda bana başvurarak şöyle diyecekler: 'Ey Muhammed, sen Allah'ın elçisi ve peygam­berlerinin sonuncususun (33: 40). Allah senin geçmişte ve gelecekte vukuu farzolunan bü­tün günahlarını mağfiret etmiştir (48: 2). Rabb'in Teâlâ'ya hakkımızda şefaat et, görü­yorsun ki ne elem ve ızdırab içindeyiz,' diye­cekler. Bunun üzerine ben de Rabb'imin hu­zurunda secdeye kapanacağım. Sonra sec­demde Allah bana kendisine olunacak en gü­zel hamd ü senadan Öyle bir mefhum feth ve ilham edecektir ki, şimdiye kadar onu benden önce hiç bir peygambere feth ve ilham etme­miştir. Ben mülhem olduğum surette Allah'a hamd ü senadan sonra Allah tarafından: 'Ey Muhammed, başını kaldır, iste. Dileğin veri­lecektir, şefaat eyle. Şefaatin kabul edilecektir,' buyurulur. Ben secdeden başımı kaldırıp: 'Yâ Rab, ümmetim! Yâ Rab, ümmetim! Yâ Rab, ümmetim!' diye ümmetim hakkında şe­faat edeceğim. Bunun üzerine: 'Ey Muham­med, ümmetinden hesap ve suale lüzumu olmayanları cennet kapılarından sağ kapıdan cennete koy. Onlar cennetin bundan başka öbür kapılarından da nâs ile ortaktırlar,' buyurulacaktır." Sonra Rasûlullah: "Hayatım kudret elinde olan Allahu Teâlâ'ya yemin ederim ki; cennetin kapı kanatlarından iki ka­nadın arası Mekke ile Himyer, yahut Mekke ile Busrâ arası kadar geniştir." buyurmuştur (Buhari ve Müslim). Bu hadîs, küçük değişik­liklerle Buhari'nin değişik bölümlerinde ge­çer.

Enes b. Mâlik, Peygamber'in şöyle buyur­duğunu rivayet eder: "Kıyamet günü hulul et­tiğinde (umûmî surette) ben şefaat ederim. 'Yâ Rabbî! Gönlünde hardal tanesi kadar imanı olanları cennete koy,' diye niyaz ede­rim, bunlar cennete girerler. Sonra ben: 'Yâ Rabbî! Hardal tanesinden az imanı olanları da koy,' diye şefaat ederim." Enes der ki: "Az bir imanı dediği sırada ben Rasûlullah'ın par­maklarına bakar idim. O parmaklarını birbiri­ne zam ederek işaret ediyordu." (Buhari).

Enes b. Mâlik'den gelen bir başka rivayette Rasûlullah, Allah'a; "Yâ Rab! Bana müsa­ade buyur da Lâ ilahe illallah, diyen bütün tevhid ehli hakkında şefaat edeyim," diye yal­varacak, bunun üzerine Cenab-ı Hak: "İzze­tim ve celâlim, kibriyâ ve azametim hakkı için Lâ ilahe illallah diyen tevhid ehlinin hep­sini muhakkak surette cehennemden çıkaraca­ğım," buyuracaktır. (Buharî).

Kur'an'a göre cennete dahil edilen kimseler orada ebedî olarak kalacaklardır. Gerçekte şe­faat Allah'a ortak koşmayan 'büyük günah sa­hipleri' içindir. Çünkü Hz. Muhammed şöyle buyurmuştur: "Benim şefaatim ümmeti­min büyük günah (kebair) işleyenleri içindir." (Buhari, Ebu Davut, Tirmizî).

Hz. Muhammed'in ahiret günündeki şefaati icma ile sabittir. Allahu Teâlâ'nın Hz. Muhamitıed'e bir tercih olarak şefaat imtiyazı verdiği ve ümmetinin yarısının cennete gire­ceğini vaadettiği rivayet edilir. Son hastalı­ğından kısa bir süre önce, Ebu Müveyhibe adında azâd olunmuş bir köle Hz. Peygamber ile birlikte Baki el-Garkad diye bilinen kabristana dua etmek için gittiler. Dönüşte Peygamber Ebu Müveyhibe'ye şöyle dedi: "Bana dünyanın hazineleri ve uzun bir ömür ile cennet ve cennette Rabb'imle buluşmak arasında dileğim soruldu. Ben ikincisini seç­tim."

Hz. Aişe, Rasûlullah hakkında şöyle dedi: "Allah, Peygamberini hiç bir zaman tercihsiz bırakmaz." Hz. Aişe devamla şöyle dedi: "Vefatından önce Peygamber'in şöyle de­diğini işittim: 'Hayır, cennette yüksek merte­beye vâsıl olmuş dostu tercih ederim." Hz. Aişe şunları da ilave etti: "Allah nezdinde O, bizi seçmiyordu. Çünkü bize şöyle demişti: 'Bir peygamber kendisine arzusu sorulmadan ölmez." (İbni Hişam).

Her peygambere taraf-ı ilâhîden bir meziyet ve fazilet bahşedilmiştir ki, Bakara sûresinin bu husustaki ayeti şu mealdedir: "İşte biz, o elçilerden kimini kiminden üstün kıldık. Al­lah onlardan kimiyle konuştu, kimini de dere­celerle yükseltti..." (2: 253). Şefaat konusun­da Hz. Muhammed'in diğer peygamberlere göre mümtaz bir mertebesi olduğu kabul edil­mektedir. Câbir b. Abdullah'ın rivayetine gö­re Peygamber şöyle buyurmuştur: "Benden evvel hiçbir kimseye verilmedik beş şey hep birden bana verilmiştir... Bunlardan birisi şe­faattir." (Buharî).

Şefaat izni muhakkak ki, Allahu Teâlâ'dandır: "...O'nun izni olmadan hiç kimse şefaat ede­mez..." (10: 3). "O'nun huzurunda, O'nun izin verdiği kimselerden başkasının şefaati fayda vermez..." (34: 23). "De ki: 'Bütün şe­faat Allah'ındır. Göklerin ve yerin mülkü O'nundur. Sonra (hepiniz) O'na döndürüle­ceksiniz." (39: 44).

Şefaat ile yakından alâkalı bir diğer konu da mağfirettir. Yüz kişilik bir müslüman cemaa­tin, ölen bir müslüman için cenaze namazı kılmaları ve onun günahlarının affı için dua ettiklerinde bu duaların Rabb katında kabul edileceğine dair genel bir hüsnü zan vardır (Müslim). Ahmed b. Hanbel'in Müsned'inde, cemaatin adediyle ilgili bir rakam verilme­mekle beraber, ölen kişi için, üç saflık bir ce­maatin duada bulunması nakledilmiştir.

Gerçekte, her namazda müslüman kişi kendi­sinin, ana babasının ve bütün mü'minlerin Hesap gününde bağışlanmasını diler. Bu dua Kur'an-ı, Kerîm'de yer almaktadır: "Rabb'-imiz, hesabın görüleceği gün, beni, anaraı-ba-bamı ve mü'minleri bağışla!" (14: 41).

Aşağı yukarı benzer bir dua Nuh sûresinde yer almaktadır: "Rabb'im, beni, anamı-babamı, mü'rain olarak evime gireni, iman eden erkekleri ve iman eden kadınları bağışla.

Zâlimlerin de helakini artır." (71: 28).

Ebu Hureyre'den, ashabının Peygamber'e şöyle sorduğu rivayet edilir: "Ey Allah'ın rasûlü, senin şefaatine ahİret gününde en ya­kın kişiler kimlerdir." Peygamber şöyle ce­vap verdi: "Şefaatime en lâyık kişiler tam bir samimiyetle Allah'tan başka tapınılacak kim­se olmadığına şehadet edenlerdir." (Buharî).

Hadîsler, cehennem ehlinin korkulu durum­dan nasıl kurtarılacağını açık bir şekilde anla­tır. Onlardan bazılarının diğerlerine nazaran biraz daha alevler içinde kalacağı, bazılarının ise kısmen küle dönecekleri bildirilir. Daha sonra onlar hayat çeşmesinden yıkanacaklar ve daha sıhhatli bir hâle döndürüleceklerdir. (Müslim).

Diğer bir hadiste her peygamberin bir niyazı olduğu belirtilerek Hz. Peygamber'in bu niyazını, Allah katında, ümmetinin büyük günahkârlarının affı için Ahiret gününe sakla­dığı rivayet edilir. (Müslim ve Müsned-i Ah-med).

Allah'm izniyle diğer rasûller, peygamberler, bazı melekler, şehidler ve veli kulların ahiret günü şefaat hakkına sahip olacakları hadîste geçmektedir. (Buhari ve Müsned-i Ahmed). Ümmetin bir üyesinin başkaları adına niya­zıyla yetnıişbin günahkârın cennete gireceği rivayet edilir. (Buhari, Darimi, Tirmizî). Hat­ta orucun ve Kur'an okumanın ahiret günün­de amel sahibi için şefaatçi olduğu belirtil­mektedir (Müsned-i Ahmed). Bu durum Kur'an'ın şu âyetiyle de sabittir:

"Gündüzün iki tarafında (sabah, akşam) ve gecenin (gündüze) yakın saatlerinde namaz kıl; çünkü iyilikler, kötülükleri giderir. Bu, ibret alanlara bir Öğüttür." (11:114),

Hz. Muhammed'in Üstünlüğü onu ümmeti için ilk şefaat edici kılmaktadır. Bu durum hadislerde geçmektedir (Müslim, Ebu Davud).

Peygamberlerin büyük günah işleyenlere şe­faat edeceği İslâmî bir realite olarak kitaptan, sünnetten ve icmadan kesin delillerle sabittir. Bu durum akaid kitaplarında geniş bahislerle açıklanmıştır (Bkz.: Nesefî, eh Akaid, Tefta-zânî, Şerhu'l-Akaid; er-Râzî, el-Muhassal; eş-Şehristânî, Nihâyetıı'l-İkdâm; İbni Hazm, el-Fasl; ve el-Eş'arî, el-Makâlâî). Hz. Pey­gamber'in şöyle dediği rivayet edilir: "Be­nim şefaatim ümmetimden büyük günah işle­yenler içindir." (Ebu Davud, Tirmizî).

îmam Gazali, Allah'ın fazlu keremiyle ahiret gününde peygamberlere, sâdıklara, ulemaya, sâlihlere ve muttakîlere kendi ailelerine, ya­kınlarına, dostlarına ve âşinâ oldukları kimse­lere şefaat izni verileceğini söyler. {İhya c. IV, sh. 447-450). Gazali, bir hadisi naklettik­ten sonra şöyle bir sonuca varır: Mü'minlerin genel olarak Hz. Peygamber'in şefaatıyla büyük ve küçük günahlan affedilecek. Çünkü Allah, Gafur (çok bağışlayıcı)dur, Gafûru'r-Rahîm (bağışlayıcı ve merhametledir ve Afuvv (affedici)dir. Ve Allah müşkülpesent değildir. Onun sonsuz rahmeti diğer Özellikle­rini geçmiştir. Bu sebeple müslümanlar Hz. Muhammed'in şefaati sayesinde daima kurtulma ümidinde olmalıdır. Çünkü Allah Peygamberine şöyle hitab eder: "Rabb'in sana verecek, ve sen razı olacaksın." (93: 5).

Bu sebeple Müslümanlar ümitsiz olmamalı ve Hz. Peygamber'in Ahiret gününde kendile­ri için yapacağı şefaat konusunda iyimser ol­maları gerekir, Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyu-rulur: "(Ey Muhammed! Tarafımdan onlara) De ki: 'Ey nefislerine karşı aşırı giden kulla­rım, Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Al­lah bütün günahlan bağışlar. Çünkü O, çok bağışlayan, çok esirgeyendir." (39: 53).

"Sana gerçeği müjdeledik, ümit kesenlerden olma!' dediler. 'Sapıklardan başka kim Rabb'inin rahmetinden ümit keser?' dedi." (15:55-56).

Şurası açık bir gerçektir ki afv (affetme), mağfiret (bağışlama) ve şefaat üç farklı şey­dir. Genel olarak afv bu dünyadaki olaylar ile ilgilidir. Bir kişi bir başkasının yaptığı kötü bir davranışı affedebilir. Allah da insanla­rın günahlarını affedebilir. Allah, Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyurur: "Sizden fazilet ve servet sahibi kimseler, yakınlığı bulunanlara, yoksullara, Allah yolunda göç edenlere (bir şey) vermemeğe yemin etmesinler, affetsin­ler, geçsinler. Allah'ın sizi bağışlamasını sev­mez misiniz? Allah bağışlayan, esirgeyendir." (24: 22). Fakat mağfiret (bağışlama) öte dün­yada suçların affedilmesiyle ilgilidir. Ancak Allah kullarının günahlarını bağışlar (yağfirû). Çünkü O Gafûr'dur, Rahîm'dir. Ba­ğışlayan ve merhamet edendir. Kur'an'daki ifadesiyle: "Bil ki Allah'tan başka ibadet edi­lecek kimse yoktur. Kendi günahın, mü'min erkeklerin ve mü'min kadınların günahı için (Allah'tan) mağfiret dile..." (47:19).

Hz. Peygamber, müslümanlara namazlarda secdede okunmak üzere bir dua öğretti: "Ey Rabb'imiz! Dünyada bize iyi (hayırlı) olanı ver. Ahirette de iyi olanı ver. Ey merhamet edenlerin en merhametlisi, rahmetinle bizi ateşin azasından koru! Ey Rabbimiz! Rahmet edenlerin en merhametlisi! Beni, anamı, ba­bamı, mü'min erkek ve kadınları bağışla." İbrahim sûresinde' de bu mahiyette bir âyet yer almaktadır: "Rabbimiz, hesabın görülece­ği gün beni, anamı, babamı ve mü'minleri bağışla!" (14:41).

Bu sebeple şunu müşahade ediyoruz ki afv ve mağfiret şefaat olmaksızın müsaade edilebilir iki unsurdur. İbadetlerimizde, gece ve gündüz her vesileyle ölülerimiz için mağfiret dileriz. İslâm'da bu konuda herhangi bir sınırlama yoktur.

Fakat Ahiret gününde, Allah bazı peygamber­lerine, elçilerine, meleklerine ve bazı muttaki kullarına, katında, günahkâr müslümanlar için şefaat etmelerine müsaade edecektir. Bu pey­gamberler, melekler ve muttaki kişiler ancak Allah'ın bağışlamasına izin verdiği kişilere şefaat edebileceklerdir. Ve Allah'ın müsaade etmediği kişiler için niyazda bulunamayacak­lardır.

Bu durum ilâhî kanun ile tam bir uyum için­dedir. Gerçek şudur ki, Allah herşeyi bilir, her şeye gücü yeter ve şefaat amelinin yaratı­cısıdır. Çünkü "Allah her şeyin yaratıcısıdır ve O, her şeyin vekilidir." (39: 62).

"Oysa sizi de, yaptığınızı (bu şeyler)i de Al­lah yaratmıştır." (37: 96).

Ebû'1-A'lâ Mevdûdî'nin konu Üzerindeki dü­şüncelerini aktarırken, bu konuda ifrata veya tefrite kaçan görüşlerden sakınmanın lüzumu­nu görüyoruz. Mevdûdî'ye göre şefaat kapısı insanların çoğuna açıktır. Fakat ahiret günün­de aşağıda sıralanan özellikteki insanlar ba­ğışlanmayı ümit edemeyeceklerdir, ve hiç kimse onlara şefaat edebilecek veya yardım edebilecek bir durumda olamayacaktır.

Bunların ilki müşrikler ve kâfirlerdir. Mev­dûdî'nin teshillerine göre Kur'an'da nerede şefaatten bahsedilse, öncelikle çok tanrıcılık­tan bahsedilmiştir. Kur'an, müşriklerin temel düşüncelerini değişmez bir kararlılıkla daima reddeder. Onlar, melekler gibi asîl yaratıkla­rın, peygamberlerin, bazı veli kulların, hatta putların ve uydurma tanrıların kendi imdatla­rına koşacaklarına, şefaat ederek Allah katın­da kendilerinin bağışlanmaları için uğraşacaklarına inanırlar. Böyle insanları Allah, yanlış inanışlarından dolayı peygamberleri vasıtasıyla uyarmıştır. Çünkü putlara, melek­lere veya başka herhangi bir şeye tapmak ve ibadet etmek ıslahı mümkün olmayan büyük bir günahtır. Belki, onlar boş bir umudla Ahi-ret gününde putlarının ya da uydurdukları tanrılarının fırsattan istifade ederek kendileri için şefaatte bulunabileceklerini zannediyor­lar. Kur'an'da şöyle buyurulmaktadır.

"Allah'ı bırakıp kendilerine ne zarar, ne de yarar veremeyen şeylere tapıyorlar ve: 'Bun­lar Allah katında bizim şefaatçİlerimizdir!' diyorlar. De ki: 'Allah'ın, göklerde ve yerde bilmediği bir şeyi mi Allah'a haber veriyorsu­nuz?' O, onların koştukları ortaklardan uzak ve yücedir." (10:18).

"İyi bil ki, hâlis din yalnız Allah'ındır. O'ndan başka veliler edinerek: 'Biz bunlara sırf bizi Allah'a yaklaştırsınlar diye tapıyoruz.' diyen­ler..." (39: 3).

"Yoksa Allah'tan başka şefaatçiler mi edindi­ler? De ki: 'Onlar, hiç bir şeye güçleri yetme­yen, düşünmeyen şeyler olsalar da mı (onları şefaatçi edineceksiniz?)" (39: 43).

"Göklerde nice melekler var ki onların şefaati hiç bir işe yaramaz. Meğer Allah'ın dilediği ve razı olduğu kimseye İzin verdikten sonra olsun." (53: 26).

Putperestler gerçekten uzak bir zanla putlan-nm, meleklerin veya peygamberlerin ahiret gününde Allah katında kendileri için şefaat edeceklerini hayal ediyorlar. Fakat onlar ken­dilerini tamamen yardımsız bulacaklar ve hiç bir şey onlara fayda veremeyecektir. Bu hu­sus Kur'an-ı Kerîm'de şöyle belirtilir:

"Andolsun, sizi ilk kez yarattığımız gibi, yine tek olarak bize geldiniz ve (dünyada) size verip hayaline daldırdığımız şeyleri arkanızda bıraktınız. Hani, (bizim) ortaklar(ımız) sandı­ğınız aracılarınızı da yanınızda görmüyoruz! (Bakın işte) aranızdaki bağlar kesilmiş ve (tanrı) sandığınız şeyler sizden kaybolup git­miştir!"^: 94).

Kur'an'ın bazı âyetlerinde Hz. Peygamber'e bu tür insanları uyarması öğütlenir: "Rab'lerin(in huzuru)na toplanacaklarıma inanıp bu durum)dan korkanları onunla uyar ki; kendilerinin, O'ndan başka ne dostları, ne de aracıları (şefaatçileri) yoktur. (Böyle uyar), belki korunurlar." (6: 51).

İkinci olarak- bahsedilecek insanlar gelecekte ceza ya da mükâfat görüleceği inancını inkâr eden kâfirlerdir. Onlar cahillikleri ve sapık­lıkları sebebiyle, Allah'ın ilâhî takdirini ve O'nun ulûhiyetini inkâr ederler. Kur'an'da şöyle buyruluyor: "...Allah'ın nimetini mi inkâr ediyorlar? Allah size kendi nefisleriniz­den eşler yarattı ve eşlerinizden de size oğul­lar ve torunlar yarattı ve sizi güzel (ve helâl) nzıklarla besledi. Böyle iken onlar, bâtıla mı inanıyorlar ve Allah'ın nimetini inkâr mı edi­yorlar?" (16: 71-72).

"Hem Allah'ın nîmetini bilirler (bu nimetleri Allah'ın yarattığını kabul ederler), hem de (bunları kendilerine verenden başkasına tapa­rak) bu nimetleri inkâr ederler, çokları da kâfirdirler." (16: 83).

Onlar, hoşlandıkları bütün nimetlerin yaratı­cısının Allah olduğunu itiraf etmekle birlikte, ibadetlerini ve şükürlerini kendi putlarına ve uydurma tanrılarına yaparlar ki onların şefaatleriyle duaları kabul edilsin. Bunlar gerçek­ten kâfirdirler. Mekke müşrikleri aslında ha­yatın bütün nimetlerim ve güzelliklerini ken­dilerine Allah'ın ihsan ettiğini biliyorlardı. Ancak bâtıl bir inancın gereği olarak putların ve diğer ilâhların cansız birer obje olmalarına rağmen Allah katmda şefaat edebileceklerine inanarak Allah'ın himayesini inkâr ediyorlar­dı. Onlar böylece çeşitli putlara, ilahlara, pa­pazlara ve kişilere minnettarlıklarını ifade ettiler. Bunları minnettar olmaları gereken nes­neler olarak gördüler.

Üçüncü sefil grup, münafıklar grubudur. Müslümanlara bu zümre için mağfiret dile­mek yasaklanmıştır. Allah Peygamber @'den bahsederken şöyle der: "(Sen) onlar için ister af dile, ister dileme. Onlar için yetmiş defa af dilesen, yine Allah onları affetmez. Böyledir, çünkü onlar Allah'ı ve Rasûlünü tanımadılar; Allah, yoldan çıkan topluluğu (doğru) yola iletmez." (9: 80).

Münafıklar düşmandırlar ve Allah, rasûlü Muhammed'i onlar hakkında dikkatli ol­ması için uyarır. Gerçeklerden yüz çevirerek döndükleri için Allah onları lânetlemiştir. On­lara ne zaman "Peygamber'e dönün ki si­zin için mağfiret dilesin" dense onlar kendi önderlerine uyarlar ve büyüklenerek topluluk­larına dönerler. Bu durum için Allah, Rasûlü'ne şöyle öğüt verir:

"Onlara (Allah'tan) mağfiret dilesen de, dile-mesen de onlar için birdir. Allah onları bağış-lamayacaktır. Çünkü Allah, yoldan çıkmış bir toplumu yola iletmez." (63: 6).

Mevdûdî bir başka ince noktayı da tafsilatlı olarak şöyle dile getirmiştir: O, Allah'ın her şeyi bilen ve herşeye gücü yeten gerçeğini vurgulayarak anlatır. Allah açık ve gizli, şim­di veya gelecekte olan herşeyi bilir. İster pey­gamber olsun, ister melek Allah'tan başka hiç kimse olaylar hakkında mükemmel bir bilgi­ye sahip olamaz. Ve hiç kimse ahiret gününde Allah katında şefaat etme hakkına kesin ve mutlak bir şekilde sahip olamaz. O, bir kişiyi bağışlamak istemezse, hiç kimse bağışlaması için onu ikna edemez.

Gerçek şudur ki hiç bir şey ilâhî bilgiden ka­çamaz. Melekler ve peygamberler de dahil ol­mak üzere yaratılmış olanlar Allah bildirme­dikçe hiçbir şey bilemezler. Bu sebeple yara­tılmış olanlar şefaat haklarım desteklemek için hiçbir yeni delil bulamazlar ki -hâşâ- Al­lah'ı buna mecbur etsinler.

Hz. Nuh olayı bu noktayı izah edebilir. O, tu­fandan sonra oğlunun içinde bulunduğu top­luluğun boğulması üzerine Rabb'ine yalvara-rak şöyle demişti:

"...Rabb'im, dedi, oğlum benim ailemdendir. Senin sözün elbette haktır ve sen hâkimlerin hâkimisin." (11: 45).

Allah şöyle cevap verdi: "Ey Nûh, o senin ai­lenden değildir. O(nun yaptığı), yaramaz iştir. Bilmediğin bir şeyi benden isteme. Sana ca­hillerden olmamanı öğütlerim!" (11: 46).

Mevdûdî bu hâdiseye uygun yorumlar getire­rek, okuyuculara kabul edilmeyen şefaatlere ait örnekler veriyor. Hz. Nuh'un oğlu için olan şefaati geçersiz olmuş, aynı zamanda sert bir şekilde uyarılmıştır. Benzer bir şekil­de Hz. İbrahim'den de yanlış duadan kaçın­ması istenmişti: "İbrahim'den korku gidip kendisine müjde gelince, Lût kavmi hakkında bizimle mücadele etmeye başladı (elçilerimi­ze onlardan azabı kaldırmalarını veya hafif­letmelerini rica ediyordu). Çünkü İbrahim gerçekten halimdir, içlidir, (Allah'a) yüz tutup yalvarandır. (Melekler): 'Ey İbrahim' dediler, 'bundan vazgeç (boşuna uğraşma). Zira Rabb'inin emri gelmiştir. Onlara, mutlaka ge­ri çevrilmez azâb gelecektir!" (11: 74-76).

Burada yine Hz. İbrahim'in Lût kavmi hak­kında mağfiret dilememesi istenmiştir.

Mevdûdî, sonuç olarak şöyle demektedir: Al­lah'ın izni olmadan kimse kimse çin şefaatte bulunamayacaktır. Buna göre gayet tabii ki, Allah'ın en sevdiği peygamberi Hz. Muhammed ahiret günü ümmeti ve ümmetinin ba­zı fertleri için şefaatte bulunmak için teşebbüs edecektir. Fakat bu şefaat Allah'ın müsaadesi­ne bağlı olacaktır ve sadece, hayatları boyun­ca ellerinden geldiğince iyi birer nıüslüman olmaya çalışan ve Allah'a itaatle salih ameller işleyen, bununla beraber bazı günahları olan gerçek mü'minleredir. Bile bile günah işlemiş ve ellerindeki imkânları kötüye kullanarak cürümler işleyenler kurtulamayacaklardır. Rasûlullah bu hususu açık bir şekilde be­lirtmiştir.

Ebu Hureyre'den nakledildiğine göre bir gün Hz. Peygamber, ashabının arasında bulun­duğu sırada, emanete riayet (ganimette hıya­net) konusuna işaret etti ve şöyle dedi: "Sakın sizden birinizi kıyamet gününde ensesinde meleyen bir koyun, ensesinde kişneyen bir at olduğu halde: 'Yâ Rasûlullah beni kurtar!' derken bulmayayım. Ben de: 'Senin için hiç bir şeye mâlik değilim, ben sana tebliğ ettim,' demeyeyim." (Buhari, Müslim, Müsned-i Ahmed, Mişkatü'l-Mesabih). Nisa sûresinde "Her kim ganimet hainliği yaparsa kıyamet gününde aşırdığı şeyle gelecektir." Duyurul­muştur (4: 161). Bu ve benzeri suçlar için şe­faatin dahi kabul edilemeyeceği hadîste ge-çen; "Senin için hiç bir şeye mâlik değilim." ifadesinden anlaşılmaktadır.

Bizler şeffati çok önemsemeliyiz. Her kim olursa olsun şeffat etmelidir.

Aleykümselam.Rabbim razı olsun paylaşımdan kardeşim.Rabbim bağışlayıcı ,af edici,şefaat edicidir.Bizler hem Rabbimizin hem de Peygamber efendimizin şefaatine nail oluruz inşallah.