seymanur K
Tue 5 July 2011, 09:09 am GMT +0200
Sahih Veya Zayıf Hadis
Muhâsibî; "Allah'ın yarattığı ilk varlık akıldır", "Akıl sayesinde beğenip akıl sayesinde terkettiler" ve "İnsanlar akılları sebebi ile hesaba çekilirler" hadislerini sık sık delil olarak kullanmaktadır. Muhâsibî'nin, bu konuyu işlerken serdettiği hadislerin -sıhhat itibarı ile- birtakım söylentilere konu olduğu açık bir gerçektir. Ama, hiç şüphesiz bunların en sakıncalısı: "Aklın öne alınması ve geriye bırakılması” hadisidir. Hadisin zahirindeki çelişki nedeni ile Muhâsibî biraz iltimas geçerek: "Allah'ın ilk yarattığı" ifadesi yerine 'aklı yaratınca' ya da 'aklı yarattığında' ifadesini kullanmıştır. Muhâsibî yabancı unsurları ayıklamaya ve düzeltmeye gayret etmiş olsa da hadisteki materyalist Stoa ve Gnostizm etkileri son derece açıktır.[374]
[374] es-Suyutî, ed-Dureru'l-Müntesira fi Ehadisi'l-Müştehira, Mısır baskısı, tarihsiz; el-Heysemi, Ala Hamişi'l-Feteva el-Hadisiyye, s. 297.
Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 145.