seymanur K
Sat 9 July 2011, 01:34 pm GMT +0200
Risaletu'l-Müsterşidin
Bu esere de Adabu'n-Nüfus'daki psikoloji hakimdir. Eser, salikin daha yoğun bir biçimde sufî tevekkül anlayışına yönelmesi sorununu ele almakta, bu konu ile iç içe, hatta ayrılmaz bir biçimde akla saygı konusunu ele almaktadır:
Her olayda nefsini hesaba çekmeli, aldığın her nefeste Allah'ın emrini gözetmeli, geleceğe ilişkin tedbiri bırakarak aklını Allah (c) için kullanmalı ve kaderin başına açabileceği bütün felaketlerden Allah'a sığınmalısın. [183]
Bu eserde; Hâris'in 'Akıl Allah'tandır' ifadesi ile daha sonraki bütün eserlerinde görülebilecek olan önemli bir üslup özelliği ilk kez ortaya çıkmaktadır. Aslı el-Vasaya'da bulunan bu ifadeyi Muhâsibî ilk kez Adabu'n-Nüfus isimli eserinde kullanmaya başlamıştır. Nerede ise Muhâsibî'nin yaşadığı psikolojik krizin son aşaması olan bu ifade Risaletu't-Müsterşidin'de tam anlamı ile netlik kazanmıştır. Hâris'teki düşünce boyutu ve nefis muhasebesi anlayışının istikrar kazandığını ortaya koyan bir başka delil de Fehm'u'l-Kur'ân ve el-Aki isimli eserlerinde ortaya çıkan sufî kelam anlayışıdır. [184]
[183] Risaletu'l-Müsterşidin, s. 35-36.
[184] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 71-72.