Paranın Tarihi Gelişimi

 
Eşyanın değerini ölçmeye ve serveti biriktirmeye ya­rayan ödeme vasıtasına «para» denir. Ödeme vasıtaları nakit para olabileceği gibi, arpa, buğday, tuz, bakır ve demir gibi misli mallar da olabilir [9] Ancak bu sonun­cular para sayılmaz.

Tarihin eski çağlarında alış - veriş, yalnız mal müba­delesi tarzında olmuş, kârdan çok ihtiyaç duyulan mad­deleri elde etmek ön plâna alınmıştır. Ancak giderek trampanın alış verişlerde yeterli olmadığı görülmüş ve bazı kıymetli madenlerin satış bedeli olarak kullanılması yo­luna gidilmiştir [10] Bunlar demir, bakır, bronz, gümüş veya altından yapılmış madenî paralar olup, önceleri kül­çe, halka veya çubuk şeklinde tedavül etmiştir. Bunlar­dan altın ve gümüşün değeri ağırlıklarına göre belirlen­miş, külçeler şekil bakımından standart hâle getirilerek, üzerlerine ağırlık ve ayar durumlarını belirten işaretler konulmaya başlanmıştır  [11].

Altın, gümüş veya bakırdan yapılmış ve devletin özel damgası ile damgalanmış madenî ödeme vâsıtasına «sik­ke» denir. Sikke, M.Ö. 7. yüzyılda Anadolu'da Lidyahlar tarafından icat edilmiştir [12].

İslâm'dan önce Arabistan'da, İran, Roma, Bizans ve Cenubî Arabistan sikkeleri kullanılıyordu [13] Altının para birimi «mıskal», gümüşün «dirhem», bakır vb. ma­denlerden basılan paranın ise «feis»dir. [14]

[9] es-Serahsi, a.g.e, c. XIV, s. 2. 16

[10] Ergin, a.g.e, s. 533-535.

[11] a. esr., s. 535, 536.

[12] İbrahim Artuk, «Sikke», İ. A., c. X, s. 621 vd.

[13] el-Mâverdî, Ahkâmü's-Şultâniyye, Kâhira 1298, s. 148.

[14] Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 16-17.

Paranın tarihinde insanoğlunun üretici zekasını da görmek mümkün, Rabbim insana ne güzel bir nimet vermiş, akıl...