aysegul999
Sun 2 August 2015, 05:13 pm GMT +0200
ORUÇ İLE NEYİ TUTARIZ?
Hüseyin OKUR
Haziran 2015 117.SAYI
Ramazan “kızgın taş” anlamına gelir, “yanmak” demektir. Bu ayda oruç tutanlar; açlık ve susuzluktan yandıkları, oruçlar da günahları yakıp yok ettiği için bu aya “Ramazan” adı verilmiştir. Sözlük anlamı olarak oruç (savm); kişinin kendini, nefsin arzu ettiği şeylerden korumasıdır. Buna göre oruç; önünde el uzatıp alma imkanı varken acizlik hissi taşıyarak, arzu ettiği şeylerden kendini geri çekebilmek, beri durmak demek olur. Fıkıhta ise oruç; niyet ederek tan yerinin ağarmaya başlamasından (yani imsak vaktinden) itibaren güneş batıncaya kadar yememek, içmemek ve cinsi ilişkiden uzak durmak suretiyle yerine getirilen bir ibadettir.
Oruç ibadeti dinimizin beş temel şartından biridir. Müminlere farz olduğu bildirilen ayette, “Ey, iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz” (Bakara, 183) buyrulmak suretiyle orucun koruyuculuğundan söz edilmiştir. Peki, oruç tutarken nelerden korunmalıyız? Ya da orucu nelerden korumalıyız? Bu ikisi de orucu oruç yapan şeyleri zımnında tutar. Allah Teala ayet-i kerimesinde, “...Muhakkak ki namaz, hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar” (Ankebut, 45) buyurmuştur. Kişiyi hayasızlıktan ve kötülüklerden uzak tutan namaz; elbette hakkı verilerek kılınan, abdestten itibaren namazın bitimine kadar ruhen ve bedenen huşu içinde eda edilen namazdır.
O halde mümini kurtaracak oruç da sadece kişinin kendisini yemeden, içmeden uzak tutması ve iftar vakti gelene kadar bu hal üzere beklemesi değildir! Nasıl ki namaz, sırf harekat ve sekenattan mürekkep, rüku ve secdeden oluşan birtakım ritüellerden ibaret değilse ve nasıl ki zekat ve sadaka, zenginin fakir üzerindeki zenginlik borcunu teslimden ibaret değilse ve nasıl ki hac ibadeti mahşeri yaşamanın mekansal toplantısı değilse ve yine aynı şekilde kurban ibadeti sadece kan akıtmak değilse öylece oruç ibadeti de sadece aç ve susuz kalmak, bedeni fiziksel olarak nehyedilen şeylerden uzaklaştırmak değildir.
BU AY SABIR AYIDIR
Sevgili Peygamberimiz “Bu ay sabır ayıdır. Sabrın karşılığı cennettir” (Beyhaki, Şuabü’l-İman, nr. 3608) buyurmuştur. Bir başka hadislerinde de “Kim yalan söylemeyi ve yalanla iş görmeyi terk etmezse Allah onun yemesini, içmesini bırakmasına (oruç tutmasına) değer vermez” (Buhari, Savm, 2) demiştir. Öyleyse oruç; içinde sabrı, hüsnü muameleyi, halim ve selim olmayı barındıran bir ibadettir.
Oruç sadece azaları aç ve susuz bırakmak değildir. Bu sebeple Sevgili Peygamberimiz, “Nice oruç tutanlar vardır ki onların bundan nasipleri sadece aç ve susuz kalmaktır. Yine nice gece kalkıp da ibadet edenler vardır ki onların bundan nasipleri de sadece uykusuzluk ve meşakkattir” (İbn Mace, Sıyam, 21) buyurmuştur.
Dolayısıyla oruç ne uykuya ne sabırsızlığa ne de öfkeye tutturulmalıdır. Eskiden büyükler; oruçlu iken bırakın kötü söz söylemeyi, insanları kırmayı ve incitmeyi, öfkelenmeyi; oruçluyken sevabı azalmasın diye öyle gündüz vakti çok uyumazlarmış. Sünnet miktarı kadar kaylule edip kalkarlar ve beden oruçtan nasibini alsın diyerek çalışırlarmış. İftarın keyfinin ancak böyle olacağını söylerlermiş. O halde oruç tutmaktan maksat, sadece aç kalmak değil bütün organlarımıza oruç tutturmaktır. Organlarımızın oruç tutması, öncelikle kendi ahlakımızın güzelleşmesine katkı sağlaması demektir.
ORUCUN SEVABINI AZALTACAK İŞLERDEN SAKINMALI
Oruç günahlardan korunmanın bir vesilesi olduğu gibi; orucun sevabını azaltacak kin, öfke, haset ve düşmanlık gibi kalbi hastalıkların dizginlendiği bir ibadet olmalıdır. Yoksa açlık, susuzluk ve yorgunlukla birlikte kötü hasletleri de artıran bir fiil olmamalıdır. Ancak günümüzde ne yazık ki oruç denilince öfke, stres, huzursuzluk, tek başına kalıp insanlardan tecrit olmak, kimseyle konuşmamak akla gelmektedir. Bunlar orucun ibadet ruhuna, künhüne yakışmayan işlerdir. Ancak ne tuhaftır ki oruçlu olunduğu zaman öfkelenmenin, ani kızabilmenin, stresin doğal olduğunun düşünüldüğü bir zamandayız.
ORUÇ KALKANDIR
Evet, oruç ibadeti; bedenin, nefsin yorulduğu ve hikmetlerin arttığı bir ibadettir. Ancak oruç, insanoğlunun şeytan ile giriştiği mücadelesinde kendini koruyabileceği bir kalkandır. Mümin de dünyada günah işlemekten, ahirette ise cehennem ateşinden oruç sayesinde korunmuş olur. Nitekim Peygamberimiz (s.a.v) orucun bu koruyucu özelliğini “Oruç kalkandır” (Buhari, Savm, 2) sözleriyle anlatır. Ve esasında oruç ibadeti, midenin terbiyesi için değil ruhun terbiyesi için emrolunmuş bir ibadettir. Aç ve susuz kalmaktan murat, bedenin fizyolojik terbiyesi değil ruhun manevi eğitimidir. Hayırlı Ramazanlar…