saniyenur
Sun 22 January 2012, 12:20 pm GMT +0200
5- Ölüm Sezgisi
Eski çağlardan günümüze değin ölecek insanların yaklaşan sonlarını ölmeden önce hissettikleri ve bunu müteakip öldüklerini gösteren pekçok gözlem bulunmaktadır. Mesela ciddi bir hastalığa yakalanan M. Pouget'in annesi dördüncü günün sonunda rahip çağrılmasını istemiş ve isteği üzerine gelen rahip, son ayinleri yapmak istemiştir. Bunun üzerine:
“Daha değil peder, zamanı gelince size haber vereceğim” demiş ve iki gün sonra da:
“Rahibi çağırın da bana son ayini yapsın” demiş ve bu son ayini müteakiben ölmüştür [379]. Yine alman filozof Scheler'e göre herkesin farklı şekillerde de olsa öyle ya da böyle, kendi ölümüyle ilgili olarak bir nevi sezgisel bir bilgiye sahip olduğunu belirtmektedir. Psikologlar da, bazı daha yüksek hayvan türlerinin yaklaşan ölümleriyle ilgili olarak, birtakım sezgilere sahip olduklarını göstermeye çalışmaktadırlar. Mesela onlar, kedi ve köpeklerin, özel bir şekilde ölmek için kendilerini sakladıklarını, diğer bazı hayvanların da, ölümün olası olduğu zaman kaçtıklarını bildirmektedirler. Kayıtlarda ölümcül bir şekilde yaralanan bir köpeğin, sanki ona elveda der gibi sahibinin elini etkileyici bir şekilde yaladığı bildirilmektedir. Scheler ayrıca sığır ve diğer eti yenen hayvanların, mezbahanede ölümlerini sezinlediklerini ve korkularını ifade eden sesler çıkararak kendilerini korumaya çalıştıklarını belirtmektedir. [380] Yine Eftatun'un Phaidon'da anlattığına göre öleceğini hisseden kuğular, ölümlerinin yaklaştığını sezdiklerinde, şarkılarını o günlerde sık sık ve her zamankinden daha ahenkli söylerler [381].
Toplumumuzda da hasta insanların zaman zaman kendi ölümlerini sezinledikleri, durumun kendilerine malum olduğu ve “ben gidiciyim” gibi ifadelerde bulunduklarını görülmektedir [382]. Hatta bazı durumlarda hiçbir fiziki belirti bulunmamasına rağmen bazı insanların öleceklerini hissettikleri durumlar da olabilmektedir. Mesela burada konuyla ilgili ilginç olduğuna inandığımız ve bizim de şahit olduğumuz bir hadiseye değinmek istiyoruz. Şöyleki yakın komşumuz ve yaklaşık olarak 80 yaşlarında olan yaşlı bir kadın, hiçbir fiziki rahatsızlığı olmadığı ve akşama kadar bahçede çalıştığı halde, akşam vakti eve döndüğünde çocuklarına, kendisinin çok yakın bir zamanda öleceğini söylemiş ve ölüm olayıyla birlikte oluşacak kargaşa ortamında, ailenin sahip olduğu ineklerin aç kalacağına, bunun için onların karınlarının doyurulmasında acele edilmesine dikkat çekmişti. Kendisini ciddiye almayan aile bireyleri, yine de büyük olduğu için sözünü dinlemişler ve ineklerle uğraşmaya koyulmuşlar, ineklerin doyurulması işi bittikten sonra yaşlı kadının yanına geldiklerinde ise onu ölü bulmuşlardır [383].
[379] Krş. Aries, Batılının Ölüm Karşısında Tavırları, s. 4-7.
[380] Bk. Lepp, Death and Its Mysteries, s, 29-30.
[381] Bk. Eflatun, Phaidon, s. 68
[382] Krş. Vehbi Başer, Ölümle İlgili Dini Sosyal Davranış Örüntülerinin Değişmesi, Basılmamış Doktora Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1993, s. 229.
[383] Hadise Trabzon'un Tonya İlçesine bağlı Kadıralak yaylasında cereyan etmiştir. Vefat eden bayanın ismini kimliğinin teşhir edilmemesi için zikretmiyoruz. Yrd. Doç. Dr. Faruk Karaca, Ölüm Psikolojisi, Beyan Yayınları: 121-123.