Eslemnur
Thu 4 November 2010, 10:36 pm GMT +0200
G. Öğrenci Ailelerin Sosyo-Ekonomik Yapıları
Sosyo-ekonomik yapının eğitim-öğretim aktivitelerinde önemli rol oynadığı ve sosyo-ekonomik açıdan orta ve yüksek düzeydeki ailelerin çocuklarının eğitimleriyle daha yeterli seviyede ilgilendikleri belirtilmektedir.[389]
Ailenin sosyo-ekonomik düzeyini belirlemede genellikle birkaç kriter kullanılmaktadır. Sözgelimi anne babanın mesleği; ailenin aylık geliri; ailede toplam çalışan kişi sayısı ve bunların aile bütçesine katkısı kalınan evin kira ya da kendi mülkleri oluşu, kaç odasının olduğu...[390] gibi. Araştırmamızın varsayımlarından biri de sosyo-ekonomik yapının çocuğa verilen din eğitimi-öğretimini çeşitli yönlerden etkileyebileceği yönündeydi. Bunu test amacıyla iki soru oluşturularak deneme anketinde öğrencilere sorulmuştu. Sorulardan biri, "Ailenizin aylık geliri ne kadardır?" şeklinde olup, diğeri ise, anne babanın mesleği ile ilgiliydi.Ancak öğrencilerin büyük bir kısmı, gerekçe yazarak ("Bilmiyorum/Gelirimiz aylık değil yıllıktır"gibi) veya yazmayarak, bu soruyu cevapsız bırakmışlardı. Birçoğu ise "gereksiz" bularak çıkarılmasını istemişlerdi. Özellikle kız öğrencilerin tamamına yakınının bu soruyu cevaplamadıkları görülmüştü. Sosyal psikolojik bir bakış açısıyla bakıldığında, genellikle orta, ortanın altı ve fakir durumda bulunan ailelerin çocuklarından oluşan [391] bu öğrencilerin ilgili soruyu cevaplamak istememeleri yadırganmayacaktır. Özellikle bulundukları ergenlik çağı ve genç kızlık psikolojisinin de bu konuda etkin rol oynadığı düşünülebilir. Sonuçta öğrencilerin bu isteklerine uyularak ailenin aylık gelirini belirleyen soru, anket metninden çıkarılmış ve açık uçlu soruyla sorulan "anne babanın mesleği" sorusuna yazılanlardan kapalı uçlu bir soru oluşturularak öğrencilere yöneltilmiş, böylece ailenin sosyo-ekonomik düzeyi hakkında bilgi sahibi olunmaya çalışılmıştır [392]Oluşturulan seçenekler, deneme anketinden faydalanılarak hazırlandığı için genellikle öğrencilerin durumunu yansıtmış, küçük bir bölümü ise "Başka" seçeneğini işaretleyerek "Emekli öğretmen / Taşeron /Sanayici / Şoför / Fahri İmam / Muhtar / Mobilyacı" gibi meslekler yazmışlardır. Annenin işi veya mesleğine ait dağılım aşağıda sunulmuştur.
Tablo- 8: Annenin İşi Veya Mesleği
SEÇENEKLER
SAYI
%
1. Ev hanımı
2. Memur
3. İşçi
4.Serbest M. 5. Başka
966
5
7
6
5
97.7
0.5
0.7
0.6
0.5
Katılan
989
100.0
Cevapsız
11
Toplam
1000
Tabloda görüldüğü üzere, annelerin % 97.7'si ev hanımı olup gelir getirici herhangi bir işte çalışmamaktadır.[393] Memur, işçi veya serbest meslek sahibi olanlar ise oldukça düşük düzeydedir. Bu işlerde çalışanlar ise Bursa ve Balıkesir illerinde bulunmaktadır. Nitekim Erzurum ve Van illerindeki "Ev hanımı" seçeneği ortalaması %99.2 düzeyindedir.
Babanın işi veya mesleği konusundaki seçenekler ve oranları ise Tablo 9'da verilmiştir.
Tablo- 9: Babanın işi veya Mesleği
SEÇENEKLER
SAYI
%
1. Çiftçi
241
25.2
2. Memur
221
23.0
3. İşçi
152
15.9
4. Esnaf/Tüccar
129
13.5
5.Serbest Meslek
143
14.9
6. Başka
72
7.5
Katılan
958
100.0
Cevapsız
42
TOPLAM
1000
Buna göre ankete katılan öğrencilerden %25.2'sinin babası çiftçi; %23'ünün memur; %15.9'unun ise işçi olduğu ortaya çıkmıştır. Bunları serbest meslek sahipleri ve esnaf/ tüccar olanlar izlemektedir.
Gerek öğrenci annelerinin çalışmayan ev hanımları oluşu, gerekse babalarının genellikle çiftçi, memur, işçi gibi sosyoekonomik bakımdan orta ve ortanın altı kesimlerden oluşması, öğrencilerin büyük oranda dar gelirli ya da sosyo-ekonomik açıdan orta halli ailelerden geldikleri sonucunu ortaya koymaktadır. Daha önceki araştırmaların da desteklediği bu bulgu [394] bir başka faktörle de desteklenebilir. Bu ise öğrencilerin % 34.6'sının, bir başka ifadeyle, 1/3'ünün okullara bağlı yurt ve pansiyonlarda kaldıkları gerçeğidir.[395] Bu faktörlerin yanı sıra şahsî gözlemlerimiz de, İmam-Hatip Lisesi öğrencilerinin büyük bir kesiminin sosyo-ekonomik yönden orta, ortanın altı ve dar gelirli fakir ailelerin çocuklarından oluştukları yönündedir [396]
IV. Anketlerden Elde Edilen Bulgular ve Yorumları
Sosyal bilimlerde yapılan alan araştırmalarında bulgular hiç yorum yapmadan ayn bir bölüm halinde verilebildiği gibi,[397] bulguların hemen ardından yorumunun yapıldığı çalışmalar da vardır. Şu kadar var ki, bulguların yorumlarıyla birlikte ele alınması, konunun daha kolay kavranması ve değerlendirilmesine imkan tanıyabilir. Daha önce yapılan birçok çalışma gibi, [398] araştırmamızda da, bulguların yorumlarıyla birlikte değerlendirilmesi yolu tercih edilmiştir.
Konular, açık uçlu sorulara verilen cevaplar yardımıyla hem analitik yönden ele alınacak, hem de istatistiki sonuçlar çerçevesinde çeşitli yorumlar yapılacaktır. [399] Bu amaçla her bölüm için oluşturulan bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkilere ve bu ilişkinin anlamlılık derecesine değinilecektir. Bu araştırmada her bölüm için değişmeyen standart bağımsız değişkenler, çevre, (şehir) sınıf, cinsiyet ve sosyal çevre değişkenleridir. Bunun yanında her bölüm için ilgili konunun gerektirdiği farklı değişkenler de gözönüne alınarak bağımlı değişkenlerle olan ilişkileri teste tâbi tutulacaktır.
Bu bölümde, ilk olarak öğrencinin çocukluk yıllarının geçtiği aile ortamındaki eğitim-öğretimin çeşitli boyutları ele alınacak, ardından yaygın ve örgün din eğitimi-öğretimine değinilecektir. Her üç bölümde de araştırmanın asıl konusu olan mükâfat ve ceza, ayrı başlıklar halinde ele alınarak, geniş bir bakış açısıyla incelenmeye çalışılacaktır.