sidretül münteha
Sat 11 June 2011, 03:43 pm GMT +0200
3. Mudal Hadîs.
Senedinden biribiri peşine iki veya daha fazla râvînin düştüğü hadîstir; [589] munkatı hadîsten daha kapalı ve mübhemdir. Mu'dal adı da bu yüzden verilmiştir. [590] Mu'dal, husûsî bir surette olmak üzere, munkatıın bir kısmı sayılmaktadır; zîrâ her mtdal, munkatı'; fakat her munkatı mu'dal değildi. Mürsel ve munkatı hadîslerde söylediğimiz gibi, bunun zayıf sayılmasının sebebi de senedinde ittisalin bulunmamasıdır, Tebe-i tâbi'înin irsal ettiği hadîs de mu'dal'dır. Bunun misâli A'meş'in Şa'bî'den livâyet ettiği: [591]
Kıyamet günü insana falan falan işi yaptın denecek; fakat o inkâr edecek; bunun üzerine ağzı mühürlenecek" hadîsidir. Zîrâ Şa'bî bunu Enes'den, Enes de Rasûl-i Ekrem (s.a.v.)'-den rivayet etmiştir. Fakat A(meş hadîsin isnadından Enes'i ve Rasûlullah (s.a.v.)'ı düşürmek suretiyle hadîsi Mu'dal yapmıştır. [592]
Mu'dal munkatı'dan, tnunkatı da mürselden daha değersizdir. Mürselle ihticâc olunmaz. Eğer senedde inkıta bir yerde ise bu takdirde mu'dal munkatı'dan daha değersiz olur. Şayet inkıta iki veya daha fazla yerde olursa, bu durumda munkatı' ile mu'dal'ın değersizliği müsavi olur. [593]
[589] Tedrîbu'r-râvî. s. 73. Birbiri peşine değilse, Çeddâd b. Evs'ten rivayet eden mübhem iki kişide gördüğümüz gibi hadis mıınkatı'dir; krş, Şerbu'n-nuhbe, s, 18.
[590] İştikakı hayli müşkildiı. Tavzîhu'l-etkâr, c. I, s. 327.
[591] Tavzîhu'î-efkâr, c. I, s. 324.
[592] îhtisâru 'ulûrr.i'I-hadîsj s. 55.
[593] Tavzîhu'l-efkâr; c. I s. 350.
Dr. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadîs Istılahları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 142.