aysegul999
Sun 26 July 2015, 02:56 pm GMT +0200
MUCİZEVİ BİR SEBZE: SEMİZOTU
Kübra Vildan YAMAN
Nisan 2015 115.SAYI
Mart ayı, sonlarına doğru ufaktan baharı müjdelemeye başlamıştı esasında. Marullar, biberiyeler, naneler, maydanoz ve tereler yeniden boy gösterdi tezgahlarda. Fakat asıl nisan ayı tam manasıyla yeşile kavuşma vaktidir. Zira daha nice taptaze yeşilliklere merhaba diyeceğiz önümüzdeki günlerde: taze soğanlar, taze sarımsaklar, taze kekikler, taze baklalar, ısırganlar, radikalar, deniz börülceleri… Sadece sebzeler mi? Gelsin çağlalar, yeşil erikler…
Hele bunların içerisinde bir yeşil var ki tam bir sağlık deposu. Öyle zor bulunan bir şey de değil. Oldukça yaygın, hemen her yerde kolaylıkla yetişen bir sebze. Fakat yaygın ve çok bilindik olmasına rağmen henüz sofralarda, hak ettiği yeri bulamadı. Semizotundan bahsediyoruz. Minik minik açan çiçekleriyle süs bitkisini andıran o güzelim bitkiden.
VİTAMİN VE MİNERAL DEPOSU
Semizotu; semizotugiller ailesinden küçük, yuvarlak, etli yaprakları ve sapı sebze olarak yenen otsu bir bitkidir. Kendisi küçüktür, çiçekleri ve yaprakları küçüktür. Başta E ve C vitamini olmak üzere B1, B2, B6 vitaminlerini; A vitamininin öncül maddesi olan betakaroteni ve demir, fosfor, kalsiyum, magnezyum, potasyum gibi oldukça önemli mineralleri içermektedir.
Semizotunun kalsiyum içeriği neredeyse sütteki kalsiyum miktarının yarısı kadardır. Bu da demek oluyor ki: Semizotu kemik sağlığımızı destekleyen önemli bir sebzedir. Ayrıca bu güzel sebzemizin içermiş olduğu demir miktarı aşağı yukarı ıspanaktaki demir miktarıyla eş değerde! O halde değerli okurlar, demir denince aklımıza sebzelerden sadece ıspanak gelmesin artık. Bundan böyle bilelim ki semizotu tükettiğimizde de vücudumuzun demir depolarına güzel bir katkı sağlamış oluruz.
SEMİZOTU ISPANAKTAN DAHA “SÜPER”
Bugüne değin ıspanağı hep “süper sebze” olarak nitelendirdik. Lakin semizotu ıspanaktan daha önemli bir sebze, desek yeridir. Muhtemelen Temel Reis’in karşısına semizotu ile beslenen bir kahraman çıksaydı, onu çok daha kolay alt ederdi. Çünkü en basitinden antioksidan içeriklerini karşılaştırdığımız vakit semizotunun antioksidan gücünün ıspanaktan yüksek olduğunu görürüz. Şöyle ki: E, C vitaminleri ve betakaroten içeriğiyle halihazırda antioksidan etkiye sahip olan semizotu ayrıca çok önemli bir diğer antioksidan olan “glutatyon” maddesini de bünyesinde barındırır. Bu da semizotunun antioksidan etkisini son derece yükseltmektedir!
OMEGA-3 YÖNÜNDEN ÇOK ZENGİN
Bunun yanında semizotu, zengin yağ asidi içeriği ile de öne çıkmaktadır. Zira sağlığımız için çok kıymetli bir yağ asidi olan “alfa linoleik asit” (ALA) bakımından en zengin sebzedir! Öyle ki 100 gramında 300-400 mg ALA vardır. ALA; Omega-3 yağ asitlerindendir ve vücuda alındığında EPA (eicosapentaenoic acid) gibi uzun zincirli ve daha kıymetli olan hayvansal Omega-3 yağ asitlerine dönüşebilmektedir. EPA’nın kaynağı balık ve balık yağı olduğundan semizotu bu özelliği sayesinde düşük düzeyde de olsa balığın bir nevi alternatifidir. En azından balığı fazla tüketemiyorsanız bol bol semizotu tüketerek vücudunuza Omega-3 katkısında bulunabilirsiniz.
Anlayacağınız semizotu tam bir bitkisel Omega-3 deposudur ki bu da önemini katbekat artıran bir durum! Bilindiği üzere Omega-3 yağ asitleri kalp-damar ve beyin sağlığımızın korunmasında muhakkak gereklidir. Üstelik vücudumuzda sentezlenemediklerinden, Omega-3 yağ asitlerini besinler aracılığıyla vücuda almak tek yoldur ve bu, sağlıklı bir yaşam için zorunluluk teşkil etmektedir.
KANSERLE DE SAVAŞIYOR
Semizotunu mucizevi kılan bir diğer özellik, çok yüksek miktarlarda “melatonin” içermesidir. Öyle ki bu miktar tatlı mısırdakinden 15 kat, havuçtakinden ise tam 345 kat daha fazladır. Peki, nedir bu melatonin ve ne işe yarar? Melatonin, vücutta uyku sırasında salgılanan; vücudun biyoritmini diğer bir deyişle biyolojik saatini düzenleyen; yorgunluğu gidermek, yaşlanmayı geciktirmek gibi önemli pek çok etkiye sahip hücre yenileyici bir hormondur. Genellikle uyku hormonu olarak da bilinen melatonin, kaliteli bir uykunun olmazsa olmazıdır. Dolayısıyla melatonin eksikliği aşırı yorgunluklara hatta depresyonlara sebebiyet vermektedir.
İlaveten bu hormonun bilinen en güçlü antioksidanlardan olması, semizotunun antioksidan kalitesini daha da yükseltmektedir. Melatonin, bahsini ettiğimiz antioksidan gücü sayesinde serbest radikallere karşı savaşır ve böylelikle vücutta kanser oluşumunun önüne geçer. Üstelik semizotunda melatonin ve ALA’nın beraber bulunması semizotunun kanser önleyici etkisini daha çok artırır.
Bir müjde daha verelim: Bunca faydasına ve özellikle de yüksek yağ asidi içeriğine karşın semizotunun kalori değeri nerdeyse sıfır! Rakamlarla ifade etmek gerekirse 100 g semizotu sadece ve sadece 16 kcal içerir. O yüzden diyebiliriz ki: Semizotu kilo problemi yaşayan veya kilosunu koruma çabası içerisinde olanlar için can kurtarıcı bir sebze!
ÇİĞ OLARAK DA TÜKETELİM
Son olarak mucizevi sebzemizin iyi geldiği hastalık ve sağlık sorunlarını şöyle bir özetleyelim: Semizotu; kalp-damar hastalıklarından ve romatizmal hastalıklardan koruyor, artriti geriletiyor, kabızlığa iyi geliyor, kanı temizliyor, idrar söktürüyor, böbrekteki kum ve taşı döküyor, zayıflatıyor, kanserle savaşıyor, ağrı ve spazmlara iyi geliyor, yorgunluk ve depresyon ile savaşıyor.
Üstelik sevindiricidir ki semizotunun içindeki -sayılan tüm faydalı etkilerin oluşumunu sağlayan- etkin maddelerin çoğu ısıya dayanıklı! Yani pişirmekle meydana gelen kayıp çok yüksek değil. Ama siz yine de semizotunu salatalarınızda veya yoğurt eşliğinde çiğ olarak bol bol tüketmeye gayret edin. Pişirdiğiniz zaman da fazla pişirmemeye özen gösterin.
Belki yaşadığınız bölge itibarı ile siz semizotunu farklı bir isimle tanıyor olabilirsiniz. Mesela pürpürüm, pipirim, temizlik otu, soğukluk, zolaita, can otu, bostan güzeli; semizotunun bilinen yöresel isimleridir.