hafız_32
Fri 12 November 2010, 12:58 pm GMT +0200
XIII. MİRAS
Tanımı: Miraslar, "ferâiz" olarak da isimlendirilir. Vefat edenin malını hak edenlere, her birinin hissesinin miktarını bildiren şer'î hesap kaideleridir.
Mirâs/fcrâiz ilmi: Her hak sahibine terikedeki [818] hissesini bildiren kaidelerdir. Şeriat ilimleri arasında en kıymetli ilim dalıdır. Birçok farklı meseleleri"ve karmaşık konuları içermesi dolayısıyla aynı zamanda en zor olanıdır. Bu ilim dalında tecrübe ve deneyim sahibi olmayanlar, gerektirdiği farklı hesaplamalar nedeniyle sonuç elde etmekte zorlanırlar. Bu nedenie biz, bu ilmin bazı temel'esaslarını ve hanımların mirastaki durumlarını belirterek yetineceğiz. Konularını detaylandırmayacak, bu ilmin alt dallarını zikretmeyeceğiz. Çünkü bundan ilim talebeleri dışında kimse büyük bir fayda elde etmez.
Mirasçı Olunan Mallar
Vefat eden bir kişinin geride bıraktığı mallarda/terikede dört hak oluşur. Bunlar;
1. Vefat edenin yıkanması, kefenlenmesi ve defin masrafları terikeden karşılanır.
2. Vefat edenin borçları terikeden ödenir.
3. Vefat edenin vasiyeti -terikenin üçte birini aşmayacak terikeden karşılanır.
4. Yukarıda sayılan üç hak yerine getirildikten sonra geriye kalan miktar 'miras' olur. Bu miktar, Allah'ın kitabı ve Rasulünün sünnetine göre mirasçılar arasında pay edilir. Nitekim Yüce Allah; '... (Mirasçılara dağıtılacak bütün paylar, vefat edenin) vasiyetinden ve borçtan sonradır [819] buyurmuştur.
Mirasçı Olma Nedenleri
1. Akrabalık (nesep) [820] Yüce Allah şöyle buyurmuştur; 'Akraba olanlar, Allah'ın kitabına göre (mirasçıhk bakımından) birbirlerine daha yakındırlar... [821]
2. Nikâh: Yüce Allah şöyle buyurmuştur; 'Eşlerinizin geriye bıraktığının yarısı -eğer çocukları yoksa sizindir...
3. Köle Azat Etmeden Doğan Velâ:[822] Köle azat eden kimse, azat ettiği köienin vefat etmesi durumunda onun geride bıraktığı malına mirasçı olur. Çünkü Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem); Velâ, kan bağıdır; Nesepten gelen kan bağı gibidir' buyurmuştur. [823]
[818] Vefat edenin geride bıraktığı mal ve hakların tamamına 'terike' denir. (Çev.)
[819] Nİsâ, 11.
[820] Mirasçı olma şartlarına haiz, oğul, ve oğlun oğlu ilk varistir. Bunlar yoksa, miras babaya, sonra dedeye intikal eder. Bunlar da yoksa, kardeş veya çocukları, amca veya çocukları gibi erkek akrabalara intikal eder. (Çev.)
[821] Ahzâb, 6.
[822] Velâ kelimesinin sözlük anlamı dostluk ve yardımdır. Miras hukukunda, köle azat etmeden doğan velâ ve akitleşmeden doğan velâ olmak üzere iki tür velâ söz konusudur. (Çev.)
[823] Hâkim, 4/341; Beyhakî, 10/292; Albânî, Sahûhu'1-Câmi, 7157.