Hadice
Fri 12 November 2010, 09:45 am GMT +0200
"Manyak" Kime Denir? "Delilik" Ne Demektir?
Toplumda birçok insan, birisine kızdığında: "Manyak mısın, deli misin!" diye söylenir ve öfkesini/tepkisini bu şekilde yansıtır.
Peki nedir "manyaklık," nedir "delilik?..."
Genelde toplumun tayin ettiği düşünceleri, değer yargılarını, davranış özelliklerini göstermeyen ve "topluma aykırı" olan insanlara "manyak, deli" denir. Akılla/mantıkla bağdaşmayan düşünce/duygu/davranışlar sergilendiğinde, dikkat çeker... Herkes bir değişik bakar. Kimisi acıyarak, kimisi ne olduğunu anlamaya çalışarak bakar; kimi de alay eder, gülüp geçer... Ve "Her mahallenin bir delisi olur" lafı neredeyse bir özdeyiş olmuştur.
Psikoloji ve psikiyatrinin bazı ekolleri deliliği "hastalık" olarak kabul etmekte, "farklı bir boyutta yaşama" olarak kabul etmektedir.
Delilik, düşünce/duygu/davranış alanında sapmalar/bozukluklarla karakterizedir. Örneğin şizofreninin paranoid formunda kişi, kendisinin takip edildiğini, yemeklerine zehir konduğunu düşünebilir.
Perdelerini sıkı sıkı kapatıp, evin içinde divan altlarını arayıp, radyo-TV içinde gizli cihaz araştıra-bilir. Radyodaki ve TVdeki bazı konuşma ve dizileri kendine yorumlayabilir. Hezeyanların doğrultusunda çıkarabilir. Örneğin çok büyük bir insan olduğu, dikkatli olması gerektiği sonucunu çıkarabilir. Kendisine görev verileceği, haber beklemesi gerektiği yargısına varabilir.
Kimi hasta "mehdi" olduğunu, "Hz. İsa" olduğunu, dünyayı kurtaracağını söyler. Allah'la konuşan, O'ndan vahiy alan, kendini "peygamber" ilan eden hastalar çıkmaktadır.
Bazı hastalar düşüncelerinin okunduğunu, çalındığını, kendisine büyü yapıldığını, birtakım güçlerin kendisini yönettiğini/hasta ettiğini söyler ve bunlara inanır. Kimisi de başkalarının düşüncelerini okur ve olaylara gün verir. Yağmur yağdırır, savaşları önler, liderleri tayin eder...
Bazıları da Çankaya'ya, başbakanlığa gidip "görevi" devralmaya çalışır.
Bazen hasta kendisine düşman kabul ettiği insanlardan korunmak için şehir değiştirebilir. Silah edinebilir. Düşmanını öldürebilir...
Eşinin kendisini komşusuyla, hatta yakınlarıyla aldattığına inanan insanlar dahi olmaktadır ki bunlar muhakeme kusurlarıdır... Mantıklı düşünceler değildir. Ve tartışmayla bu insanları ikna edemezsiniz.
Hezeyanlar sarsılmaz boyuttadır.
Bu insanları doktora götürmek de çok zordur. Çünkü hastalıklarını kabul etmezler. Doktordan da şüphelenebilirler!
Bazı hastalar hezeyanlar doğrultusunda içinden sesler işitirler, (halisünasyon) bazıları hayaller görürler.
Hastaya yapılacak en büyük yardım, bir psikiyatristle ilişkiye geçip, hasta hakkında bilgi verip yardım almak olmalıdır...
Dr.Nihat Kaya