- Mâhiyet İtibâriyle Sünnet

Adsense kodları


Mâhiyet İtibâriyle Sünnet

Smf Seo Versiyon , -- Seo entegre sistem.

Array
saniyenur
Thu 29 December 2011, 07:34 pm GMT +0200
1. Mâhiyet İtibâriyle Sünnet


a. Kavil Sünnet: Hz. Peygamber'in değişik münâsebetlerle ve değişik amaçlarla söylemiş olduğu sözlerine kavlî sünnet denir. Genel olarak "hadis" ifadesiyle kasdedilen kavlî sünnettir. Bu itibarla hadis kelimesiyle kavlî sünnet kelimesi birbirinin müteradifidir. Yalnız kavlî sünnet, sünnet terimine göre daha hususî mânâ taşımaktadır. Kavlî sünnet, kendisiyle ahkâmın beyanı ve teşriî kasdedildiği zaman teşrî kaynağıdır. Vahye mebnî olmayan, teşrî ile alakası bulunmayan sırf dünyevî işlerde teşrî kaynağı değildir.[188] Sünnetin çoğunluğunu kavlî hadisler temsil eder.

Yönlendirme ve yasama onlarla ifade edilir. Nebevi beyan onlarla ortaya konur.[189]

b. Fiilî Sünnet: Hz. Peygamber'in özel ve tüzel, dinî ve dünyevî hayatındaki pratik uygulamalarıdır.[190] Hz. Peygamber'in terkettigi şeyleri O'nun fiilleri cümlesinden sayan­lar bulunmakla beraber, usûlcülerin çoğuna göre, Rasûlüllah'ın terkleri, fiil kabilinden değildir. (Burada anlatılan husus fiil veya terkin lügavî manasından ziyade gerektirdiği hüküm açısındandır). O'nun fiilleri, aksi durumu gerektiren yani fi­ilinin vücub, nedb ya da ibâhaya husûsî olarak delâlet etmesi gibi belli bir söz, hal karînesi ya da başka bir delil olmadıkça mutlak izin ifâde eder. Mutlak izin ise, vacip, mendup ve mubahı içine alır.[191] Rasûlullah (s.a.)'in fiilleri konusunda çok farklı değerlendirmeler yapılmış, îtibâra göre taksimler yapılmıştır. Süleyman Aşkar'ın yapmış olduğu taksim en detaylı olanıdır. Ona göre Hz. Peygamber'in fiilleri (:fiilî sün­neti) şöyledir:

1. Cibillî fiil (insan olarak kendisinden sâdır olan fiiller),

2. Adî fiiller (Bir gelenek olarak yaptıkları),

3. Dünyevî işlerle ilgili fiiller,

4. Harikulade fiiller ( Mucizeler gibi),

5. Hasâis türünden olan fiiller (Sadece Hz.Peygamber'e ait olan fiiller),

6. Kur'an'daki hükümleri beyan sadedinde olan fiiller,

7. İmtisâlî fiiller,

8. Fiil-i müteaddî (Hz. Peygamber'in başkalarını ilgi­lendiren konularda yapmış olduğu tasarruflarına denir. Muamelât, ukûbât gibi).

9. Vahiy bekleme anında yaptığı fiilleri,

10. Fiil-i mücerred (Bize nisbetle, hükmü açıklayan bir karine bulunmayan ve önceki sayılan tasarruflardan hiç birine girmeyen fiiller)[192]

c. Takriri Sünnet: Rasûlüllah (s.a.)'in sahabeden bazı­larından sadır olan bir fiili, gördüğü zaman sükut etmesi yahut o fiilin iyi-güzel olduğunu izhar buyurmasına takriri sünnet denir.[193] Takrîrî sünnet birkaç şekilde tezahür edebilir.

1. Hz. Peygamber'in bir fiile karşı susması, karşı çık­maması şeklinde olabilir.

2. Bazen yapılan fiil karşısında tebessüm ve sevinç göstermesi şeklinde olur.

3. Bazen de Habeşlilerin mescidde mızraklarıyla oyna­malarını takrir buyurması ve onlara "Ey Efride oğulları" de­mesi ve Hz. Aişe (r.a.)'ya bakması için izin vermesi şeklinde olur. Yani ikrarı ile ef'âli birbirine uygun düşer. Bazen de ik­rar ettiği halde kendisinin o şeyden uzak durduğu da olabi­lir.[194]


[188] Abdülkerîm Zeydan, el-Vecîz fî Usûli’l-Fıkıh, 133-134.

[189] Kardâvî, Y., Sünneti Anlamada Yöntem, s.42.

[190] Kardâvî, Y., a.g.e., s.43.

[191] Şâtıbî, el-Muvâfakât, IV, 58-59; ayrıca bkz. Erdoğan, M., a.g.e., s.92.

[192] Aşkar, S., Efâlü'r-Rasûl, 1, 185 vd.; ayrıca bkz. Sakallı, T., a.g.m.

[193] Sıbâî, M., a.g.e., s.48.

[194] Kardâvî, a.g.e., s.52-53; Erdoğan, M., a.g.e., s.110-112. Ali Çelik, Kavram ve Mahiyet Olarak Sünnet ve Bid’at, Beyan Yayınları, İstanbul, 1997: 74-76.