sumeyye
Tue 26 April 2011, 12:40 pm GMT +0200
Kitabın Bazı Rumuzları:
Üzerinde rumuz olan kütüb'ü sittede yada onlardan bir kısmında demektir. Çünkü ben şeyhimiz Hafız Haccac Yusuf el-Mezzî'nin "TehzibU'l Kemal"[65] adlı eserinin müsveddesini mütala etmiştim,
sonrada beyaza çekildikten sonra hepsini okudum. Adı üzerinde ayın harfi bulunan hadisi Kütüb-U Sittede dört rakamı bulunan Sünen'i Erbaada, "hi" harfi olan Buharide "Mim" bulunan Müslimde "dal" harfi olan sünen'i Ebî Dâvûd'da, "te" harfi olan Tirmizî'de "nûn" harfi olan Sünen'i Nesaî'de "kaf" olan da İbini Macede, demektir. Eğer ravi kitapların hepsinde varda birinde yok ise onun Üzerinde "te hariç" veya "dal hariç" işareti vardır.
Yine bu eseri yazarken kısaltmış bulunduğum şu eserleride gözden geçirdim.
21- Ebû Abdillah Hakimin Tarihi
22- Ebû Said b. Yunus'un Tarihi.
23- Ebû Bekir el-Hatibin Tarihi"[66]
24- Ebû Kasım el-Hafız'ın (îbni Asakir) Tarih'i Dımışk'ını"[67]
25- Ebû Said b. Sam'ânî'nin Tarih'i ve onun El-Ensâ'bı[68]
26- Kadı Şemseddin İbni Hallika'nın Tarih'i[69]
27- Allâme Şihâbüddin Ebû Şâmme'nin Tarih’i.[70]
beye varamadı. Onun Tuhfetü 1 Eşrafı da eşi olmayan güzellikte ve ter-tipde Kütüb'ü Sitte'nin cemidir. Mezzî, İbni Teymiye ve Hafız Zehebî nin emsalidir. (654-742) İbni Kesir'in kayınpederi ve hocasıdır.
28- Şeyh Kutbuddin b. el-Yûnûnî'nin Tarih'i[71]
29- Yine Yunûnî'nin "Mir atüzzemân" adlı Şemseddin Yusuf Sıbt İbnü'l Cevzî'inin tarih kitabı üzerine yazdığı zeylini. Bu son iki kitap olaylara ve yıllara göre yazılmıştır
Yine bu esnada Taberi Tarihi'nin,[72] Ibni Esir tarihinin (El-Ka-mil)," İbnü'l Ferazi Tarihi (Tarih-i Ulemâi Endülüs)nin[73], İbni Beş kevâlin bunun üzerine yazdığı "Sıla" sının ve yine onun tekmilesi olarak Ibni Ebbarın yazdığı Tekmilenin Ibni Adiy'nin "Kârnil'inin"[74] büyük bir kısımını mütalâ ettiğim gibi Mirâtaezzamanm[75] çoğuyla bir çok kitab ile tarih konusunda yazılmış bir sürü parça eserleride gözden geçirdim.
Eski tarihçiler büyüklerin vefat tarihlerini layık olduğu şekilde iyi zabtedememiş sadece hafızalarına güvenmişlerdir. Bu yüzden Şa-fî'nin zamanına yakın bir devreye kadar sahabe ve tabiin ile ondan sonraki büyük insanların ölüm tarihleri kaybolup gitmiştir. Biz onların adlarını takribi olarak tabakalar halinde yazdık.
Daha sonra gelen (Müteehhirin) âlimlerle diğer ileri gelen zevatın ölüm ve doğum tarihlerini iyi yazmaya önem vermişlerdir. Hatta bizim kendilerini (bu yazılma sebebiyle) tanıdığımız ama o devrede tam bilinmeyen bir takım insanların bile tarihlerini yazmışlardır. Bu sebeole esas kimliği meçhul, bazılarının ölüm tarihleri kayda geçip bellenirken şöhretli bazı alimlerin vefatları bilinememiştir.
Ayrıca bir çok ülkenin haberleride bölgenin alimlerinden birinin âlimlerin tarihini yazmaması, yada yazıldığı halde zamanla yok olup bize ulaşamaması sebebiyle bizim elimizde bulunmamaktadır.
Ben Allahımın; bu kitabı faydalı kılmasını, onu yazan, okuyup dinleyenlere ve müslümanlara mağfiret etmesini umarım. Âmin.[76]
[65] Tehzibül Kemal Fi Esmaİr- Rical'dir. Beşşar Avvad ma'rufun tahkik ve talıkıyla neşredilmiş Rical konusunda halef devrinde yazılan en mühim eserdir. Denilirki ne kendinden önce ne sonra hiç bir atim böyle bir rütbeye varamadı. Onun Tuhfetü’l Eşrafı da eşi olmayan güzellikte ve tertipde Kütüb’ü Sitte’nin cemidir. Mezzî, İbni Teymiye ve Hafız Zehebî’nin emsalidir. (654-742) İbni Kesir’in kayınpederi ve hocasıdr.
[66] Bu, "Tarih-i Bağdad" olup 14 cilt halinde matbudur.
[67] En geniş İslam Tarihi olup halen baskısı devam ediyor.
[68] Haydarabat'ta 1966da Dairatülmearif el Osmaniyye'nin himmeti ve Mekke Harem kütüphenesi emini Abdürrahman b. Yahya el Mualliminin tashih ve talikıyla basıldı.
[69] Matbu olup "Vefeyatü'l a'yan" adıyla anılır.
[70] Matbu olup Kitabür Ravdateyn adıyla ma'ruftur.
[71] Bu zat Baiebek şehrinden olup 726 da ölmüştür Zehebî'nin çağdaşı olup, eseri matbudıır.
[72] Birçok baskısı vardır. M.E.B. tarafından Türkçeye tervemede ettirilip basılmıştı.
[73] Güzel bir dizgi olmamakla beraber Fas baskısı elimize geçti.
[74] Ricalin zayıflan üzerinde ilk değil ama en geniş ve en önemli eser. Ravilerin hakkında dedi kodu olanlarını ele alıp her birinin rivayetlerinden Örnek verir. Böylece kitapta normal bir hadis kitabındaki kadar rivayet var. Bu eser zayıflar üzerinde duranların yegane kaynağıdır. İbni Adî 277 de doğup 365 te Ölmüştür. Hafız Mizzî ile İbni Hacerin Tezhib'ut Tehzi-bide bu eser üzerinde kaleme alenmıştin.
[75] Bu İbnü'l Cevzî'nin az önce adı geçen eseridir.
[76] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/80-83