sidretül münteha
Sun 12 June 2011, 05:31 pm GMT +0200
5. Kitabet.
Hadîs aLnak üzere gelen veya orada bulunmayan bir şahıs irin şeyhin bâzı hadîslerini bizzat yazarak veya yazdırarak vermesi veya göndermesidir".[353] Şeyh hadîs yazarken yanında, bulunarak onun yazısını veya şeyhin yanındaki kâtibin yazısını gören bir kimse bu hadislerden katiyen şüphe etmez. Şeyhin yarımda bulunmayan kimseye gönderilen hadîslerden ilk anda şüphelenmek mümkün ise de bu doğru değildir; zîrâ kendine mektup gönderilen şalısın, bu yazının şeyhin veya kâtibinin yazısı olduğuna inanması için mektubu götüren kimsenin güvenilir biri olması kâfidir. [354] Şu hâle göre kâtibin ve mektubu götüren kimselerin sika ve âdil olması şarttır.
Bâzıları bu mevzuda pek sıkı davranarak "kitabetsin "icâzet li olmasını şart koşmuşlardır; fakat bu lüzumsuz bir aşırılıktır; zîrâ büyük râvîler icâzetsiz kitabet usulüyle hadîs alıp rivayet etmişlerdir, îşte Buhârî, SahüVinin bölümünde, Muhammed b. Beşşâr'a mektup yazıp ondan hadîs alarak rivayet ettiğini söylüyor[355] İşte Müslim, Sahîh'inde diyor ki: "Câbir ibn-i Scmure'ye, Rasûlullah (s.a.v.j'dan duyduğun falan meseleyi bana »haber ver, diye mektup yazarak kölem Nâfi ile gönderdim. O da cevaben bana şöyle yazdı: Eslemî'nin recm edildiği cum'a günü akşam Rasûlullah (s.a.v.Vdan duydum kiilh. [356]
tcâzetli kitâbet'in yalnız kitabet'ten daha kuvvetli olduğu muhakkaktır; hatta bâzıları icazetli kitâbet'i semâ'a tercih etmeye kalkmıştır. [357]
Kitabet usulüyle hadîs rivayet eden kimsenin mutlak olarak demekten sakınması uygun olur;
zira bu lâfızlar sönlendiği takdirde, semâ vuku bulduğu zannedilc-bilir; ama kitabet sözüyle birlikte bu lâfızları söylemekte bir mahzur yoktur. Kitâbet rivayet ederken şöyle söylemek lâzımdır: veya Yam falan bana kendi meclisinde veya bir başka yerde yazdığı veya yazdırdığı, elçisinin veya benim elçimin getirdiği hadîste şöyle şöyle dedi. [358]
[353] Rrç. Tav/.îhıı'1-efkâr. c, II. s. 33B; Tcdribu'r-râvî. «. 146.
[354] Şu bir gerektir ki, insanların yazısı birbirine benzeme/ ve İbnu Salâlı'm iddia etlimi iiibi bir karışıklara da meydan vermez
[355] Tavzîhu'I-efkâr, c. II, s. 339, notlar.
[356] Tedrîbu'r-râvî, s. 147.
[357] el-Bâ'isu'1-hasîs, s. 140.
[358] Krş. Tavzİhu'l-efkâr, c. II, s. 341; Ihtisâru 'ulûmi'Uhadîs, s. 139.
Dr. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadîs Istılahları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 78-79.