sidretül münteha
Sat 15 October 2011, 04:05 pm GMT +0200
10. Kadının Muhayyerliği
25. Kasım b. Muhammed'den: Hz. Aişe şöyle dedi:
«Berîre (adındaki cariye) sebebiyle üç meselenin serî hükmü (üç sünnet) öğrenilmiştir. Bunlardan biri şudur: Berîre azad edildiği zaman kocasından ayrılma ile yanında kalma hususunda muhayyer bırakıldı, ikincisi Resûlullah (s.a.v.):
«Vela hakkı, azad edenindir» buyurdu.[15]
Üçüncüsü Resûlullah (s.a.v.) eve girdiğinde (ocakta) çömleğin içinde et kaynıyordu. Önüne ekmek ve evde bulunan katıklar getirildiğinde, Resûlullah: «Çömlekte et piştiğini görmüştüm» deyince (evdekilerin):
«— Evet ya Resûlallah! Fakat o et, Berîre'ye sadaka olarak verilmiştir. Sen sadaka yemezsin.» demeleri üzerine Resûlullah:
«— O et ona sadaka, bize de Berîre'nin hediyesidir» buyurdu.[16]
26. Nafî'den rivayet edildi: Bir köle ile evli olup da hürriyetine kavuşan cariye hakkında Abdullah b. Ömer:
«Kocası kendisine yaklaşmadan Önce cariyenin nikâhı fesh etme hakkı vardır» dedi.
îmam Malik der ki: (Azad edilen bir) cariye ile kocası birleştikten sonra cariye muhayyer olduğunu bilmediğini iddia ederse, iddiası kabul edilmez, artık muhayyer de olmaz.
27. Urve b. ez-Zubeyr der ki: Adiy oğullarının Zebra adında bir cariyesi, bana cariye iken bir kölenin nikâhlısı olduğunu haber verdi ve şöyle dedi:
(Ben azad edilince) Hz. Peygamber (s.a.v.)'in hanımı Hafsa, beni çağırtarak,
«— Sana bir haber vereceğim, —Bir şey de yapmanı istemiyorum—: Kocan sana yaklaşmadan Önce nikâhını feshetme hakkın vardır. Şayet sana yaklaşırsa bu hakkın elinden gider» dedi.
Zebra bunu işitince: «O boş olsun, sonra boş olsun, sonra boş olsun» diyerek üç talak ile kocasını boşadı.
28. Saîd b. Müseyyeb der ki:
Kendisinde delilik ve eksiklik olan herhangi bir erkek, bir kadınla evlense bu kadın muhayyerdir: İsterse kocasının yanında kalır, isterse boşanır.[17]
29. imam Malik der ki: Bir köle bir cariyeyi nikâhlasa, onunla zifafa girmeden cariye azad edilse, cariye nikâhı bozmak isterse, bir talakla boş olur ve ona mehir gerekmez. Bize göre hüküm böyledir.
30. imam Malik'in, îbn Şihabı, şöyle derken duyduğu rivayet edildi: «Bir adam, boşanıp boşanmaması konusunda karısına seçme hakkı verir, o da kocasında kalmayı tercih ederse bu, talak sayılmaz.
îmam Malik der ki: işittiğimin en güzeli budur.
Muhayyer bırakılan kadın hakkında îmam Malik der ki: Kadını kocası muhayyer bıraktığı zaman, kadın boşanmayı istese üç talak ile boş olur.[18]
Kocası:
«— Ben, seni yalnız bir talakta muhayyer kıldım», dese bir talak ile boşanmış olmaz (her üç talak gider). îşittiğimin en güzeli budur.
îmam Malik der ki: Kocasının muhayyer bıraktığı kadın:
«— Ben bir talak kabul ettim, (diğerlerini kabul etmem)» Kocası da:
«— Ben (muhayyer bırakırken) seni üç talakta muhayyer bıraktım» dese de kadın yalnız bir talak kabul etse, nikâhına bir zarar gelmeden eski nikâhı üzere kocasının yanında kalır, inşaal-ah bu talak olmaz
[15] Hz. Aişe, Berîre'yi satın almak istediğinde, Berîre'nin kocasının 'Vela
hakkı bize aittir' demesi üzerine, Hz. Peygamber bu sözü söylemiştir
(Zürkanî, IH/235).
[16] Buharı, Talâk, 68/14; Müslim, Itk, 20/2; No: 14.
Benzeri için bkz. Şeybanî, 797-798
[17] Şeybanî, 539, Ayrıca bkz. 538.
[18] Hanefi Mezhebine göre, bir talak-ı bâin vaki olur.