saniyenur
Tue 5 July 2011, 10:51 pm GMT +0200
Sünnet Bazan “İttiba: Tabi Olmak, Uymak” Anlamı İle Selefin İlim ve Ameldeki Hali Hakkında Da Kullanılır
Selef sünneti ashabın, tabiûnun, ilk dönem müslümanlar cemaatinin ve dinde kendilerine uyulan hidayet önderlerinin izledikleri yol hakkında da kullanırlar. Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem-’dan ilim, söz ve amel gizli ve açık rehberliğine dair nakledilmiş bulunan hüdâ sünnetlerine, sırat-ı müstakime ve apaçık hakka sımsıkı sarılıp, ona tabi olmak demektir. Bundan dolayı sünnete tabi olan hak ehline “ehl-i sünnet ve’l-cemaat” adını verirlerdi. Genel olarak selefin bütün sözlerinde bu husus gayet açıkça görülmektedir. Bunlardan bazıları: Ebu Zerr -Radıyallahu Anh- dedi ki: “Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem- bizlere, bizi üç hususta geri bırakmamanız için emir verdi: Ma’rufu emredip, münkerden alıkoymak ve insanlara sünnetleri öğretmek.”[85]
Ömer b. el-Hattab -Radıyallahu Anh- dedi ki: “Gerçek şu ki yakında sizlerle Kur’ân’ın müteşabihlerini ileri sürerek tartışacak birtakım insanlar gelecektir. Sizler sünnetlere sıkı sıkı yapışınız, çünkü sünnet sahibleri Allah’ın Kitabını daha iyi bilirler.”[86]
Ali b. Ebi Talib -Radıyallahu Anh- dedi ki “Hevâ sünnete muhalefet edenlere göre haktır. İsterse bu uğurda onun boynu vurulmuş olsun.”[87]
Said b. Cübeyr -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- yüce Allah’ın:”Ve salih amel işleyip, hidayet üzere olan.” (Tâhâ, 20/82) buyruğu hakkında: Bu, Sünnet ve cemaatte bağlı kalıp onlardan ayrılmayan demektir, demiştir.[88]
İbn Şevzeb -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- (vefatı: 107 h.) dedi ki: “Genç ve arab olmayan kimselerim, tereddüde düştükleri vakit sünnete bağlı ve onu bilen bir kimseye rast gelmeleri Allah’ın nimetlerindendir.”[89] Maksat sünnete uyan salih bir kimseye rast gelmeleridir.
Amr b. Kays el-Mülâî -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- (vefatı: 143 h.) dedi ki: “Sen bir gencin ta başından beri ehl-i sünnet ve’l-cemaat ile birlikte yetişmekte olduğunu görürsen, ondan (hayır şeyler) umabilirsin.”[90]
Malik b. Miğvel -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- (vefatı: 159 h.) dedi ki: “Eğer bir kimse İslam ve sünnetten başka bir isimle anılırsa[91] sen onu istediğin dine nisbet edebilirsin.”[92]
el-Evzaî -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- (vefatı: 157 h.) dedi ki: “Beş şey vardır ki Peygamber -Sallallahü aleyhi vesellem-’ın ashabı onlardan ayrılmamışlardır: Cemaate katılmak, sünnete uymak, mescidi imar etmek, Kur’ân okumak ve Allah yolunda cihad etmek...”[93]
ez-Zührî -Allah’ın rahmeti üzerine olsun- (vefatı: 135 h.) dedi ki: “Bizim geçip giden ilim adamlarımız: Sünnete sıkı sıkıya sarılmak kurtuluştur, derlerdi.”[94]
O halde sünnet hidayetin ve dinin kendisidir. Ashab-ı kiramın, Rasûlullahtan aldığı, tabîinin de onlardan öğrendikleri hidayet imamlarının bütün çağlarda ortaya koydukları hidayet ve din ile aynı şeydir. Sünnet, rivayetleri bilen, Peygamber -Sallallahü aleyhi vesellem-’ın sünnetlerini alan, bunları hem rivayet, hem dirayet, hem yaşayış olarak nesilden nesile miras olarak devr alınan selefin izlediği yol ve yöntemdir.
İbn Manzur “Lisanu’l-Arab” adlı eserinde şöyle demektedir: Sünnet övülen ve dosdoğru olan yol hakkında kullanlır. Bu bakımdan filan kişi sünnet ehlindendir denildiğinde, o övülen ve dosdoğru yolun izleyicilerindendir demektir.[95]
Dosdoğru ve övülen yol ise selef-i salihin yoludur. Bu sünnet üzere dosdoğru bir yoldur. Allah tarafından övülmüştür, çünkü o bu yolu kulları adına seçip beğenmiş, Rasûlüne de ona uymayı tavsiye buyurmuştur. Diğer taraftan fazilet ve istikamet sahibi kimseler tarafından da öğülmüş bir yoldur.
[85] Darimî, I, 136.
[86] Darimî, I, 49.
[87] İbn Batta, eş-Şerhu ve’l-İbane, s. 122.
[88] İbn Batta, eş-Şerhu ve’l-İbane, s. 128; el-Lalekaî, Şerhu Usuli’l-İtikad, I, 71.
[89] eş-Şerhu ve’l-İbane, s. 133.
[90] eş-Şerhu ve’l-İbane, s. 133.
[91] Bu ifadede birtakım fırka, yöneliş ve cemaatlerin sünnet ve cemaat dışında kendisini nisbet ettikleri birtakım esas, yöntem, şiâr ve isimler almalarının yanlışlıklarına işaret edilmektedir.
[92] eş-Şerhu ve’l-İbane, s. 137.
[93] el-Bağavî, Şerhu’s-Sünne, I, 209.
[94] el-Lâlekâî, I, 94 no: 94; Muhakkik bunu İbnu’l-Mubarek, ez-Zühd, I, 281’e de atfetmektedir; Ayrıca Darimî, Sünen, I, 45.
[95] Lisanu’l-Arab, s-n-n maddesi, XIII, 226.