sumeyye
Tue 26 April 2011, 12:54 pm GMT +0200
İlim İçin Katlandığı Zorluklar
Elbette Zehebî çağımızla kıyas edilmeyecek zorluklarla okumuş biridir. Bir kere dört beş yaşlarında başlayıp, aralıksız 24 yıl durmadan üstadlardan ders almış bunun için deve, at sırtlarında nice mesafeler kat etmiştir. Bundan sonraki hayatında gözlerini kaybedecek kadar bir dinamizmle, Ömrünün sonuna kadar ay ve mum ışığıyla bir yandan okuyup bir taraftan okutarak bir de yazarak müthiş bir hizmet ifa etmiştir.
Ancak Zehebî'nin bu konuda en enteresan yönü ilim aşkına sevmediği kimselerin bile önüne diz çökmüş olmasıdır. Mesela Mu'ce-müş-Şüyuh adlı eserine bir göz atınca şu ifadeleri görüyoruz:
«Allah ona acısın. Namazlarını tam kılmazdı.» Şeyhi İsa b. Ab-dirrahman. (Mucem no 595).
«Üzerinde dininin pırıltısı gözükmezdi. Lakin bendeki ilim açgözlülüğü beni bunun gibi heriflerden ilim almaya şevketti.» Şeyhi Ala'üddin Ali b. Muzaffer.
Şeyhi Muhammed b. Ahmed el-Makdisi'ye "Zavallının biri. Hep kötülenirdi."
Mahmud b. Yahya için "Ahlaksız akılsız." der.
-Yine Şeyhlerinden Muhammed b. Ebî Bekr'in Şii olduğunu anlatır. (Mucem no 889).
Yine böyle bir çok şeyhini tenkid eder.[32]
Zehebî'nin Kadın Hocaları
Zehebî'nin en orijinal yanlarından biride onun binlerce alimde görülmeyen bu yanıdır. O ilim için kadın erkek ayırmamış ilmi bulduğu her yerden elde etmeye koşmuştur.
Hafız Zehebî başta halası SittÜ'I-eh! binti Osman b. Kaymaz b. Abdillah ez-Zehebî olmak üzere sadece "Mucemüş-Şüyuhunda" tam benim saymamla yüz tane kadın şeyh adı verirki bunlardan Harmiye bn. Nasir'dan Taberanî'nin müntehabmi okuduğunu anlatır. (Mucem terceme no 234).
Zehebî bunlardan yaptığı rivayete örnekler de verir.
Bir erkeğin çağımızda bunu dindar olarak tasavvuru bile zor. Şimdilerde değil bir kadından ders almak icazet almak bir erkek hocanın vazına bile kadınların gitmesi çok acayib karşılanır. Tabi bu dindarlar arasında. Gevşekler arasındaki hükmün zaten meclisimizde yeri yok.
İşte Zehebî gibi bir insan yedi asırdan beri Hadis Rical ve Tarih sahalarında kendisinden sonra gelenlere rehberlik yapmaya devam ediyor ve hiç birimiz onun eserlerinden müstağni olamıyorsak onun bu ilme verdiği değer onu böyle değerli yaptığındandır. Yoksa nice meş-hur olmuş alimler biraz sonra nisyan mezarlığına gömülüp gitmişlerdir.[33]
[32] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/48
[33] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/48-49