sidretül münteha
Wed 8 June 2011, 03:09 pm GMT +0200
III. Eserin Muhtevası Ve Tercümesi Hakkında:
Ahmed b. Hanbel'in Kitâbü'z-zühd'il "ale'1-Esmâ", yani şahıs isimleri esas alınarak meydana getirilmiş bir eserdir. Bu durum eserin bir eksikliği olarak kaydedilmektedir.[57] Zira aranılan rivayetlerin bulunması noktasında kullanımı güçleştirmektedir.
Şayet bir bölümleme yapılacak olursa, eserin dört bölümden meydana geldiği söylenebilir.
a) İlk bölümde Hz. Peygamber'in (sav) zühdle ilgili söz ve dav ranışlanna yer verilmektedir. "180" rivayet vardır.
b) İkinci bölümü, peygamberlerin zühdüne dair haberler teşkil etmektedir. Bunlar: Yunus, Süleyman, Eyyüb, Âdem, Lokman, Nûh, İsa, Musa, Dâvud, İbrahim ve Yusuf (aleyhimüsselatü vesselam)" peygamberlerdir. Bu bölümde toplam "476" rivayet vardır.
Burada şu hususu da belirtmek yerinde olur. Her isim altında zikredilen rivayetlerin tamamı o isimle ilgili değildir. Hattâ bazen başlıktaki zâtla ilgili üç-beş rivayet zikredilmekte, daha sonra, ne onunla ve hattâ ne de zühdle ilgili olmayan haberler yer alabilmektedir. Bu durum hemen hemen her bölümde böyledir.
c. Üçüncü bölüm, sahabenin zühdüne dair rivayetleri muhtevidir. Ebû Bekir (ra)'la başlamakta, Amir b. Abdu Kaysla ilgili rivayetlerle bitmektedir. "613" rivayet vardır.
d. Dördüncü bölüm ise, tabîûndan bazı zevatın zühdüne dair haberlerden oluşmaktadır. "1118" rivayet vardır.
Bu arada şu noktayı da hatırlatmakta fayda vardır: Kitapta mevcut olan rivayetlerin hepsi sağlam ve sahih haberler olarak telakki edilmemelidir. Genel İslâmî prensiplere çelişki arzeden içerikte rivayetlerin varolduğu da bilinmelidir, Özellikle Cenab-ı Hak hakkında antropomorfik imajlar içeren rivayetlere rastlanmaktadır. Kitabın tercümeye esas olan matbu nüshasında hadisler numaralandırılmıştır. Ancak birkaç yerinde muhakkikin hatâsı sebebiyle hadis numaralarında atlama olmuştur. Sözkonusu yerlerde bu duruma dipnotta işaret edilmiştir. Böyle olan yerlerde okuyucunun dikkati çekilmiştir. Ayrıca, İsrâiliyata dair haberler rivayet etmekle şöhret bulmuş Vehb b. Münebbih vb. kişilerden çok sayıda rivayetler vardır ki bu haberler ihtiyatla karşılanmalıdır.
Tercümeye gelince: Eserin çevirisi okunurken şu hususların bilinmesinde fayda vardır:
Herşeyden önce, kitabın Arapça'sında mevcut olanların hepsi Türkçe'ye aktarılmamıştır. Rivayetlerin başında mevcut olan se-nedler, yalnızca bir veya ikinci râvileri itibariyle çevrilmiştir. Binaenaleyh çevrilmeyen kısımlarla ilgili dipnotlar da terceme edilmemiştir.
Dipnotlarda tamamen teknik kıymeti bulunan açıklamalar da Türkçe'ye aktarılmamıştır. Kaynak gösterilen eserlerin sadece ismi, cilt ve sahife numarası terceme edilmiş olup, metnin anlaşılmasında katkısı bulunmayan açıklamalar olduğu gibi bırakılmıştır.
Çeviri esnasında ve sonrasında azamî gayret gösterilerek, iyi bir Türkçe metin ortaya konulmaya çalışılmıştır. Şüphesiz ki mutlak kemal, varlığı mutlak olan Zat'a mahsustur. Çevirinin faydalı olması en büyük temennimizdir.
Mehmed Emin İnsanoğlu
Ankara, 1992[58]
[57] el-Kettânî, age, s.51.
[58] İmam Ahmed b. Hanbel, Kitabu’z-Zühd, İz Yayıncılık: XII-XIII.