hafiza aise
Mon 20 December 2010, 03:38 pm GMT +0200
3- İCTİHAD
Tarifi Ve Çeşitleri
İctihad, Luagatta Çaba Göstermek, meşakkatli birşeyi ele geçirmek hususunda olanca gücü harcamak demektir.
Fıkıh usûlcülerinin ıstılahında ictihad, genel manâsıyla bir hükme varmak için olanca gücün harcanmasıdir. Bu tarif, fıkhî, lugavî ve aklî ilimleri içerir. İbn Hacib Esnevî, Nevevî, İbn Sübkî ve Beyzavî ictihadı özel mânâsiyle: "Resulullah'tan hakkında hükmü varid olmayan fer'î bir meselenin zannî şer'î hükmüne varmak için fakihin kendi metoduyla olanca gücünü harcamasıdır, şeklinde tanımlamışlardır. İctihadın çok çeşitleri var. Çünkü alim ya mutlak müctehiddir ya da mukayyet müctehiddir. Mutlak müctehid de ya müstakil veya müntesibdir. Mukayyed müctehidin ictihadı ya bazı ilim ve konularda mukayyeddir, ya da bazı mezheplerle aynı mukayyeddir. Bazı mezheplerle mukayyed olan müctehid ya delillerden ve imamının nasslarından hükümleri imamının usûl ve kaidelerine göre istinbat edebilecek güçte olur ya da olamaz. O güçte olmayan da, ya bütün konularda mezhebinin bazı görüşlerini bazısına tercih edebilme gücünde olur ya da olmaz. O güçte olmayan da ya bazı meselelerde tercih edebilecek güçte olur yahut olmaz. Bazı meselelerde tercih etme gücünde olamayan kişi, her ne kadar muteber bir ilme sahip olsa da, hükmen avam derecesinde olanlardan sayılır. [80]
[80] Şeyh Senusi, Nassın Uygulanışı, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995: 77-78.