sidretül münteha
Thu 2 June 2011, 05:21 pm GMT +0200
Fasıl
İbadet Sanılan Bid'atler
İbadet Sanılan Bid'atler
İbadetin aslı meşru iken delilsiz bir şekilde meşruiyetin dışına çıkması, onu gerçek bid'ate yakın bir şekilde izâfı (göreceli) bid'at grubuna sokar. İbadetin aslının meşruiyet dışına çıkması, delilin gereği aslı üzere baki kaldığı kuruntusundan olur. Bu kuruntu, ya ibadetin herhangi bir nitelikle kayıtsızlığını (kişisel) görüşle kayda bağlamak veya kayıtlı ise genelleştirmekle olur. Sonuç itibariyle bu ibadet kendisi için çizilmiş sınırın dışına çıkmış olur.
Bunun örneği olarak şu söylenebilir: (Nafile) oruç, aslında teşvik edilmiş bir ibadettir. Şari' (din koyucu) bunun için özel bir vakit, belirlememiştir. Bayram günleri gibi özellikle oruç tutulması yasaklanan zaman dışında din koyucu (nafile oruç için) bir zaman sınırı koymamıştır. Aneak Arefe ve Aşure günü gibi günlerde özellikle oruç tutulması teşvik edilmiştir.
Haftanın bir günü veya ayın belirli günleri, din koyucu tarafından belirlenmemiş olduğu halde oruç tutmak için özellikle tahsis edilirse, bunun mükellef tarafından seçildiği açıktır. Hafta içinde çarşambanın, ay içinde yedinci ve sekizinci günlerin oruç tutmak için seçilmesi gibi.
Kişi böyle bir günü belirlemekle onu hiç bırakmayacak bir şekilde bir maksat gütmüyor. Kendisine "oruç tutmak için neden bu günleri belirledin de başka günleri değil?" denildiğinde onun bir plan yapmış olmaktan başka (ileri sürebileceği) bir delili yoktur. Veya şöyle diyecektir: Fülan şeyh bu gün öldü (de ondan). Yahut buna benzer bir şey söyleyecektir. Böyle söylemenin delilsiz bir görüş olduğunda şüphe yoktur. (Kulun kendi görüşü ile böyle bir belirleme yapması) din koyucunun (oruç tutmak üzere) belirli günleri tahsis etmesine benzemektedir. Sonuç itibariyle mükellefin bu belirlemesi bid'attir. Zira bu (uygulama) dayanaksız bir teşri (hüküm koyma) dır.[113]
[113] İmam Şatıbi, el-İ’tisam Kitap Dünyası Yayınları: 2/14.