sidretül münteha
Fri 21 January 2011, 02:45 pm GMT +0200
1. Hata ve İkrahla Yemini Bozma:
İmam Mâlik: «Yeminini yerine getirmeyen kimseye -ister bile bile, ister yanlışlıkla, ister icbar edilerek yerine getirmemiş olsun- keffaret lâzım gelir» demiştir, imam Şafii ise «Yeminini yanlışlıkla veyahut icbar edilerek yerine getirmeyen kimseye keffaret lâzım gelmez demiştir.
Bu ihtiIâfın sebebi "Cenâb-ı Hak sizi bile bile ettiğiniz yeminlerden dolayı sorumlu tutar" [28] âyeti kerimesindeki ,«Ümmetim, gerek yanlışlıkla, gerek unutarak ve gerek icbar edilerek yaptıkları işlerden dolayı sorumlu değillerdir» [29] hadis-i şerifinin umumu arasında bulunan çelişmedir. Zira bu iki umumdan her birinin diğerini tahsis etmesi mümkündür[30]
2. Yemini Bozmakta Parça-Bütün İlişkisi:
imam Mâlik «Eğer birisi, 'Şu ekmeği yiyeceğim' diye yemin ederse ekmeğin tamamını yemedikçe yemininden kurtulamaz ve eğer, 'Şu ekmeği yemeyeceğim' diye yemin ederse, -ekmeğin bir kısmını bile yese- kendisine keffaret lâzım gelir» demiştir.
imam Ebû Hanife ile imam Şafii ise, her iki surette de kelimeyi çoğunlukla delâlet ettiği mânâya hamlederek, «Kişi birinci surette ekmeğin bir kısmını yemekle yemininden kurtulur ve ikinci surette ekmeğin bir kısmını yemekten zarar görmez» demişlerdir, imam Mâlik herhalde ihtiyat etmiş olacak ki, yemin edenin aleyhine olarak kelimeyi birinci surette medlulünün tamamına, ikinci surette bir kısmına hamîetmiştir. [31]
[28] Mâide.5/89.
[29] lbn Mâce, Talâk, 10/6, no: 2045.
[30] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/294-295.
[31] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/295.