sümeyra
Thu 22 December 2011, 06:50 pm GMT +0200
4163) "... Harise bin Mudarrib (Radiyallâhü anh)den
4163) "... Harise bin Mudarrib (Radiyallâhü anh)den; Şöyle demiştir:
Biz Habbâb (bin Eret) (Radıyallâhü anh)'ı hastalığı dolayısıyla ziyarete gittik. Habbâb dedi ki;
Hastalığım cidden uzadı ve eğer ben, Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in Ölümü temenni etmeyiniz, buyururken işitmiş olmasaydım, (hastalığın ıztırabından kurtulmak için) ölümü temenni edecektim. Kul (meşru olan) harcamasının hepsinde muhakkak sevaplanır. Yalnız toprağa yaptığın veya dedi ki; Binaya yaptığı harcama hâriç."[56]
İzahı
E n e s (Radıyallâhü anh) 'in hadisi Zevâid nevindendir. Ancak notta da belirtildiği gibi E b û D â v û d bunun bir hançerini
Edeb kitabının "Bâbün FH-Binâ" bölümünde rivayet etmiştir. Arzu edenler oraya da bakabilirler.
İbn-i Ömer (Radıyallâhü anhümâ) 'nın hadîsini Buhâ-r î, İsti'zan kitabının son babında rivayet etmiştir. Oradaki rivayette îbn-i Ömer (Radıyallâhü anh)söz konusu evi kendi eliyle yaptığını ifâde eder. "Yağmurdan ve güneşten koruyan" ifâdesi ve ev yapımında başkasının yardım etmemesi durumunun belirtilmesi evin basit bir yuva olduğunu bildirmek içindir.
Habbâb (Radıyallâhü anh) 'in hadisini T i r m i z i "Ebvâ-bu Sıfâti'l-Kıyâme" bölümünün sonlarında rivayet etmiştir. B u h a r i de: "Kitâbü'l-Mardâ" bölümünün "Hastanın Ölümü temenni etmesi" babında rivayet etmiştir. Aynca Rıkak bölümünde de rivayet etmiştir.[57]
Hadîsten Çıkan Hükümler
1. Ölümü temenni etmek caiz değildir. Bâzı âlimlere göre mekruh, diğer bir kısım ilim ehline göre haramdır. B uh ârî'nin Enes (Radıyallâhü anh) 'den yukarda verilen bâbta rivayet ettiği bir hadisin meali de şöyledir:
Sakın herhangi biriniz başına gelen bir zarardan dolayı ölümü temenni etmesin. Şayet böyle bir dilekte bulunma zarureti İle karşı karşıya kalırsa şöyle duâ etsin: "Allahım! Hayat benim için hayırlı olduğu sürece beni yaşat ve ölmek benim için hayırlı okluğu zaman beni öldür."
İbn-i Hacer de bu hadîsin izahı bölümünde: Selef âlimlerinden bâzıları hadisteki zararı dünya ile ilgili zarar anlamına yorumlamıştır. Şayet âhiretle ilgili bir zarar söz konusu ise, meselâ din yönünden bir fitneye düşmekten korkuyor ise kişinin ölümü temenni etmesi bu yasağın şümulüne girmez, diye bilgi verir.
2. Mü'min kişi meşru yollarda yaptığı her türlü harcamadan dolayı sevap kazanır.
3. Bina yapımına yaptığı harcama kişiye sevap kazandırmaz. Bu hüküm ihtiyaç dışı olan veya Allah rızâsı dışında bir maksadla yapılan yapı harcamalarına mahsustur.
Bina yapımına gereksiz harcamanın tasvib edilmemesinin mutlaka bir takım hikmetleri vardır. Şu anda hatırıma gelen bir hikmet binalara yapılan gereksiz yatırımların ölü yatırım oluşudur. Büyük paraların sırf gayri menkulden kira gelirini sağlamak için harcanmasının pek doğru olmadığı açık bir gerçektir. Servetlerin ticaret, sanayi, tarım ve benzeri alanlarda değerlendirilmesi hem sahibi için hem de işsiz kesime iş sahası açma bakımından kanımca daha isabetli olur.
H a b b â b (Radıyallâhü anh) ın hadîsinin bina ile ilgili paragrafı Müellifimizin rivayetinde mevkuf, yâni Habbâb'ın sözü veya merfû, yâni Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm)'in hadisi olması muhtemeldir. B u h â r i' nin "Hastanın ölümü temenni etmesi" bâbındaki rivayet mevkuftur. İbn-i Hacer'in beyânına göre bu paragraf T a b e r â n i' nin rivayetinde merfûdur. Tuhfe yazan Tirmizî1 deki rivayeti merfû olarak açıklamıştır. T i r m i z i' deki ifâde tarzı Müellifimizin rivâyetindeki ifâde tarzının aynıdır. Tuhfe yazan muhtemelen Taberâni' deki rivayeti esas alarak bu paragrafı merfû saymıştır. Ama ben bu yolu ihtiyat bakımından tercih etmedim. Allah en iyi bilendir.[58]
4163) "... Harise bin Mudarrib (Radiyallâhü anh)den; Şöyle demiştir:
Biz Habbâb (bin Eret) (Radıyallâhü anh)'ı hastalığı dolayısıyla ziyarete gittik. Habbâb dedi ki;
Hastalığım cidden uzadı ve eğer ben, Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in Ölümü temenni etmeyiniz, buyururken işitmiş olmasaydım, (hastalığın ıztırabından kurtulmak için) ölümü temenni edecektim. Kul (meşru olan) harcamasının hepsinde muhakkak sevaplanır. Yalnız toprağa yaptığın veya dedi ki; Binaya yaptığı harcama hâriç."[56]
İzahı
E n e s (Radıyallâhü anh) 'in hadisi Zevâid nevindendir. Ancak notta da belirtildiği gibi E b û D â v û d bunun bir hançerini
Edeb kitabının "Bâbün FH-Binâ" bölümünde rivayet etmiştir. Arzu edenler oraya da bakabilirler.
İbn-i Ömer (Radıyallâhü anhümâ) 'nın hadîsini Buhâ-r î, İsti'zan kitabının son babında rivayet etmiştir. Oradaki rivayette îbn-i Ömer (Radıyallâhü anh)söz konusu evi kendi eliyle yaptığını ifâde eder. "Yağmurdan ve güneşten koruyan" ifâdesi ve ev yapımında başkasının yardım etmemesi durumunun belirtilmesi evin basit bir yuva olduğunu bildirmek içindir.
Habbâb (Radıyallâhü anh) 'in hadisini T i r m i z i "Ebvâ-bu Sıfâti'l-Kıyâme" bölümünün sonlarında rivayet etmiştir. B u h a r i de: "Kitâbü'l-Mardâ" bölümünün "Hastanın Ölümü temenni etmesi" babında rivayet etmiştir. Aynca Rıkak bölümünde de rivayet etmiştir.[57]
Hadîsten Çıkan Hükümler
1. Ölümü temenni etmek caiz değildir. Bâzı âlimlere göre mekruh, diğer bir kısım ilim ehline göre haramdır. B uh ârî'nin Enes (Radıyallâhü anh) 'den yukarda verilen bâbta rivayet ettiği bir hadisin meali de şöyledir:
Sakın herhangi biriniz başına gelen bir zarardan dolayı ölümü temenni etmesin. Şayet böyle bir dilekte bulunma zarureti İle karşı karşıya kalırsa şöyle duâ etsin: "Allahım! Hayat benim için hayırlı olduğu sürece beni yaşat ve ölmek benim için hayırlı okluğu zaman beni öldür."
İbn-i Hacer de bu hadîsin izahı bölümünde: Selef âlimlerinden bâzıları hadisteki zararı dünya ile ilgili zarar anlamına yorumlamıştır. Şayet âhiretle ilgili bir zarar söz konusu ise, meselâ din yönünden bir fitneye düşmekten korkuyor ise kişinin ölümü temenni etmesi bu yasağın şümulüne girmez, diye bilgi verir.
2. Mü'min kişi meşru yollarda yaptığı her türlü harcamadan dolayı sevap kazanır.
3. Bina yapımına yaptığı harcama kişiye sevap kazandırmaz. Bu hüküm ihtiyaç dışı olan veya Allah rızâsı dışında bir maksadla yapılan yapı harcamalarına mahsustur.
Bina yapımına gereksiz harcamanın tasvib edilmemesinin mutlaka bir takım hikmetleri vardır. Şu anda hatırıma gelen bir hikmet binalara yapılan gereksiz yatırımların ölü yatırım oluşudur. Büyük paraların sırf gayri menkulden kira gelirini sağlamak için harcanmasının pek doğru olmadığı açık bir gerçektir. Servetlerin ticaret, sanayi, tarım ve benzeri alanlarda değerlendirilmesi hem sahibi için hem de işsiz kesime iş sahası açma bakımından kanımca daha isabetli olur.
H a b b â b (Radıyallâhü anh) ın hadîsinin bina ile ilgili paragrafı Müellifimizin rivayetinde mevkuf, yâni Habbâb'ın sözü veya merfû, yâni Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm)'in hadisi olması muhtemeldir. B u h â r i' nin "Hastanın ölümü temenni etmesi" bâbındaki rivayet mevkuftur. İbn-i Hacer'in beyânına göre bu paragraf T a b e r â n i' nin rivayetinde merfûdur. Tuhfe yazan Tirmizî1 deki rivayeti merfû olarak açıklamıştır. T i r m i z i' deki ifâde tarzı Müellifimizin rivâyetindeki ifâde tarzının aynıdır. Tuhfe yazan muhtemelen Taberâni' deki rivayeti esas alarak bu paragrafı merfû saymıştır. Ama ben bu yolu ihtiyat bakımından tercih etmedim. Allah en iyi bilendir.[58]