rabia
Thu 11 March 2010, 10:27 am GMT +0200
Hadler (Cezalar)
Hadler Bölümü´ne girmeden önce İslam ceza müeyyidelerinin en ağın olan "Recm" haddine sebep teşkil eden zina konusu ve evliliğin ehemmiyeti üzerinde biraz durarak had cezaları bölümüne devam ederiz.
İslam Dininin Evlilik Müessesesine Verdiği Önem Ve Zinaya Bakış Açısı
İslam dini, evliliği tasvip ederek, insanlara sevdirmiştir. Zira evlilik, cinsel duyguyu tatmin etmenin en sağlıklı yoludur.
Evlilik düzeni, anne-babanın gönülden eğittiği ve korumayı üzerine aldığı neslin yetiştirilmesi için en güzel vasıtadır. Buna ilaveten, evlilik müessesesi, sevgi ve muhabbet bağlarının oluşturduğu, şefkat, merhamet, duygu ve hislerin, şeref, namus, izzet-i nefis ile annelik-babalık duygularının en güzel şekilde harekete geçtiği bir ortamı hazırlamaktır.
Bir neslin, bütün varlığıyla kalkınabilmesi ve hayat düzeyinin ilerleyip daha ileri bir düzeye kavuşmasına katkıda bulunması da evlilik müesseseninin gerekliliğine ihtiyaç duyar.
İslam dini, cinsel duyguların en sağlıklı yoldan tatmin edilmesini sağladığı gibi, gayri meşru yollara sapmaya neden olabilecek her türlü cinsel sapıklığı yasaklamıştır. Gayri meşru yollardan bu duygunun tatmin edilmesini sakındırmıştır ki, belirlediği meşru yolun dışına çıkıp sapıklığa düşülmesin.
Bunun için, kadınlı erkekli karma ilişkileri, dansı, nefsi tahrik eden fotoğrafları, cinsel duyguları harekete geçiren şarkı ve müzik türlerini, kuşku uyandıran bakışları ve cinsel duyguları harekete geçiren ya da fuhşa çağrıda bulunan her türlü hareketi yasaklamıştır.
Böylece bunun gibi gayri meşru şeylerin aile ortamına sızması engellenmiş ve ailenin kurumunun dağılması önlenmiştir.
İslam, Zinayı Şiddetle Men Etmiştir
Yüce dinimiz İslam, tüm bu önlemlere rağmen gerçekleşebilecek zinayı, kanuni bir suç saymış ve en ağır bir şekilde cezalandırmıştır. Çünkü zina, gerçekten korkunç felaketlere neden olmaktadır.
Ayrıca pek çok kötülüklere ve suçlara ortam hazırlamaktadır. Ahlak bozucu bayağı ilişkiler ve gayrı meşru cinsel ilişkiler toplumun varlığını tehdit eden ve yok olmasına neden olan en büyük etkenlerdendir. Bununla birlikte bu tür ilişkiler, gerçekten, alçaklık ve rezilliğin ta kendisidir.
Yüce Allah, bu konuda şöyle buyuruyor:
"Zinaya yaklaşmayın. Zira o çok çirkin bir iştir ve (alabildiğine) kötü bir yoldur." (İsra: 17/32)
Yani, fuhuşa neden olabilecek bakışlar, dokunma vs. gibi zinaya yaklaştırıcı şeylerden uzak durun. Böylece ayet-i kerime, zinaya ortam hazırlayan davranışları yasaklamış olmaktadır.
Zinanın Toplumda Bıraktığı Kötü İzler
- Zina, bedenleri yıpratan korkunç hastalıkların yayılması ve bulaşması için de doğrudan bir sebep olmaktadır.
Bu hastalıklar, kalıtım yoluyla babadan oğula geçmektedir. Günümüzde en fazla yayılma alanı bulan Aids hastalığının kökeninde zina yatıyor.
- Zina, öldürme ve cinayet sebeplerinden biridir.
Çünkü, kıskançlık insanın tabiatında var olan bir duygudur.
Şeref sahibi, onurlu bir insanın sapıklığa rıza göstermesi uzak bir ihtimaldir. Çoğu kişiler, bu utanç verici duruma düşen aile fertlerini, kanunlar yeterli şekilde cezalandırmadığı için bizzat temizleme yoluna giderler.
- Zina aile düzenini bozan ve yuvayı sarsan kötü bir etkendir. Evlilik ilişkileri bu yüzden bozulunca, çocukların eğitimi de alt-üst olur ve onlar da genellikle serseri ve sapık olma yolunu tutarlar.
- Zina, nesebin zayi olmasına neden olur.
Miras yoluyla başkasına geçecek olan mallar, zina yoluyla el değiştirmiş olur.
- Zina, kişinin, eşini kandırması için bir sebep teşkil eder.
- Zina, geçici bir ilişkidir.
Arkasından herhangi bir sorumluluk yüklenilmez. Yani bu ilişki hayvanidir. Onurlu bir insan, bu tür ilişkilerden uzak durmalıdır.
Zina haddinde muhsan ve muhsan olmayanı yani, evlenmiş veya evlenmemiş olan kadın ve erkeklerin had durumunu düşünerek bilmek gerekir.
Muhsan olanın üzerine cezayı şiddetli kılmasının hikmeti şudur: O, evliliğin manasını ve yeteri kadar namus üzerine düşmanlığın kıymetinin kadrini bilir. Bu nedenle onun cezası recm´dir.
Muhsan olmayan ise onun için 100 kırbaç ve 1 yıllığına sürgündür. Bu cezanın da hafif yapılmasının sebebi namusa karşı kıskançlığın manasını tam olarak bilemez. [1]
Bu son iki paragraftan anlamamız gereken şudur: Muhsan olmayan (evlenmemiş kişi)´a daha az ceza verilmesinin nedeni, o işe daha fazla ihtiyaç duymasından değil, o işin ağır olan ehemmiyet ve kıskançlığını bilmemesinden ileri gelmektedir.
Zina Cezası
Zina eden muhsan (evlenmiş) ve muhsan olmayan (evlenmemiş olan) olmak üzere ikiye ayrılır:
Muhsan olanın haddi recm´dir.
Muhsan olmayanın haddi ise yüz kırbaç vurmak ve en az kasr mesafesi kadar bir yere bir sene uzaklaştırmaktır.
Muhsan olmanın şartları dört tanedir:
1. Baliğ olmak.
2. Akıllı olmak.
3. Hür olmak.
4. Sahih bir nikah ile cinsi münasebete bulunmuş olmak. Köle ve cariyenin haddi hür haddinin yarısı kadardır. Livatanın ve hayvanlarla temas etmenin haddi zina haddi gibidir. Yabancı bir kadına cinsel uzvunun dışında kalan bir yerden vat´ etse yani erkeklik organını karnının menfezlerinden bir yere veya onun benzerine idhal etse (sokarsa) bunun üzerine had cezası uygulanmaz, fakat tazir olunur.
Zina Cezası
Zina, mükellef bir insanın kendisine haram olan kadınla cinsi temasta bulunmasıdır.
Muhsan (evli) olan bir kimse zina ederse cezası recmdir. Recm, zina eden kişiyi ölünceye kadar taşlamaktır. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Evli kadın ve-erkek zina eder, delili sabit olur veya gebelik tesbit edilir veyahut suç itiraf edilirse, recmetmek Allah´ın kitabında bir haktır." [2] Evli olmayanın cezası ise, yüz sopa ve bir yıl sürgündür.
Yüce Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurmuştur:
"Zina eden kadın ve zina eden erkeğin her birine yüz değnek vurun. Allah´a ve ahiret gününe iman etmîşseniz Allah´ın dinine (göre) cezayı tatbik hususunda sîzi o ikisine karsı acıma tutmasın. Onlara uygulanan cezaya mü´minlerden bir grupta şahit olsun." (Nur: 24/2)
Ebu Hureyre (r.a.) ile Zeyd bin Halid (r.a.) dan şöyle rivayet edilmektedir. Bedevilerden bir kişi Resulullah´a gelip şöyle dedi:
-Ey Allah´ın Resulü, Allah aşkına senden benim için ancak Allah´ın kitabı ile hükmetmeni istiyorum.
Onun hasımı olan ve aynı zamanda ondan daha anlayışlı olan diğer şahıs da şöyle dedi: ´Evet aramızda Allah´ın kitabı ile hükmet ve konuşmak için de bana izin ver´ dedi.
Resulullah: "Konuş" diye izin verdi.
O zat: ´Oğlum hasmım olan şu zatın yanında hizmetçi olarak bulunuyordu, onun karısı ile zina etti. Bana da bu zinadan ötürü oğluma recm cezası lazım geldiği söylendi. Ben oğlum için yüz koyun ve bir cariye fidye verip oğlumu kurtardım. Daha sonra bu meseleyi ilim ehli olanlara sordum. Onlar, oğlunun cezası yüz değnek ile bir yıl sürgündür. Öteki zina eden kadına da recm gerekir, dediler. Resulullah (s.a.v.):
"Nefsim elinde olan Allah´a yemin ederim ki ben sizin aranızda muhakkak Allah´ın kitabı ile hükmedeceğim. Cariye ile koyunlar tekrar iade edilecektir. Oğluna da yüz değnek ile bir yıl insanlardan uzaklaştırma cezası verilecektir." Bundan sonra Resulullah(s.a.v.) şöyle emir buyurdu:
"Ey Uneys, haydi bu adamın karısının yanına git, eğer zina ettiğini itiraf ederse onu recmet." [3] İşte bu suretle Uneys kadına gitti, kadın da zinayı itiraf etti. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.) kadının recmedilmesini emretti. O da recmolundu.[4]
Köle ve cariye zina ederse bunların cezası hür kişiye nazaran yarımdır, yani elli değnek ve altı ay sürgündür.
Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur:
" (Cariyeler)evlendikten sonra fuhuş (zina) yaparlarsa, o takdirde hür kadınlar (bu işi yaptıklarında) üzerlerine lazım olan cezanın yarısı cariyelere lazım gelir." (Nisa: 4/25)
Cariye zina ederse hür kadının cezasının yarısı kadarı ile cezalandırılmalıdır. Recm cezasının yarısı olmadığına göre yukarıdaki ayeti kerimenin hükmüne binaen elli sopa vurulmalı ve altı ay sürgün edilmelidir.
[1] Kıtab´ul Fıkh Ala Mezahibil Erbaa c. 4, s.103.
[2] Buhari, 6442
[3] Buhari, 6467: Müslim, 1697.
[4] Nevevi.
LİVATA
Livata kişinin karısı ile de olsa arkadan cinsi münasebette bulunmasıdır. Bunun hükmü zinanın hükmü gibidir. Yani bu fiili yapan kişiye uygulanan ceza zina eden kişinin cezasıdır. Çünkü yaptığı bir fuhuştur. Bu kötü işin faili evli ise recmedilir, evli değilse yüz değnek vurulup bir yıl sürgün edilir. Kendisine livata yapılan kişinin durumuna gelince ister evli olsun ister evli olmasın evli olmayanın cezası ona uygulanır.
Hayvanlarla temasta Şafii mezhebinin en muteber görüşüne göre hayvanla temasta bulunan kişiye recm cezası uygulanmaz. Çünkü bu fiilde uygun bir zevk düşünülemez. İnsan tabiatı bundan nefret eder. Bu nedenle bu kötü işte bulunan kimseye önleyici bir ceza vermek gerekir. Bu kişinin cezası tazir, dövmek, sürgün, haps ve kınamak gibi cezalardır.
İbni Abbas (r.a.)´dan şöyle rivayet edilmiştir: "Hayvanala cinsi münasebette bulunana hadd cezası yoktur." [1] Ayrıca tenasül organıyla yabancı bir kadının vücuduna temas ettirmesi ya da kadının tenasül uzvum yabancı bir erkeğin vücuduna temas ettirmesi veya onu öpmesi yahut buna benzer teşhir edici davranışlarda bulunulması halinde tazir cezası gerekir. Bu tazir cezasının şekli müslüman ve adil olan hakimin uygun gördüğü dövme, sürgün etme, hapsetme ve kınama gibi ceza şekilleridir. Karısı ile arkadan cinsel temasta bulunma veya yabancı bir kadına ferci dişinde tamasta bulunan kişiye uygulanan ceza şekilleri de şer´an tayin edilen cezaların en azını geçmemelidir
Hadd cezasının en azı, içki içen kişiye uygulanması gereken cezadır Bu ceza da elli değnektir. Tazirin cezası ise elli değnekten daha az olmalıdır. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyunmuştur:
"Her kim hadd olmayan bir konuda ceza vermede aşırıya giderse o kişi saldırganlardandır." [2]
Kazf Haddi (Zina İsnadi Cezası)
Bir kişiye zina iftirasında bulunana sekiz şartın bulunmasıyla kazf haddi uygulanır.
Böyle bir durumda 8 şart aranır: Bunlardan üç şart kazf edende aranır.
1. Baliğ olmak.
2. Akıllı olmak.
3. Zina ile iftira ettiği şahsın babası olmamak.
Beş şart ta makzufta aranır.
1. Müslüman olmak.
2. Baliğ olmak.
3. Akıllı olmak.
4. Hür olmak.
5. İffetli olmak.
Hür kişiye seksen kırbaç, köleye ise kırk kırbaç had cezası uygulanır.
Üç şeyle kazf haddi sakıt olur.
1. Şahitlerle ispatlamakla.
2. Makzufun kazifi affetmesiyle.
3. Karıya atılan zina suçunu Han etmekle.
Kazf, bir kimsenin birisini zina ile suçlamasına denir. Mesela bir kimse birisine, ´Ey zani´ veya ´Sen zina ettin!´ ya da bir kadına ´Kahpesin!´ demesi.
Kazf, büyük günahlardandır. Bu davranışta bulunan kişi baliğ, akıl sahibi ve kendisine bu suçu isnad ettiği kimsenin usulünden (ana-babasından) olmayıp, had cezasına çarptırılarak kendisine seksen değnek vurulur.
Şahitler dört kişiden az olmaması durumunda zina için şahidlik yapmak kazf değildir. Çünkü burda yeteri kadar şahit olduğu için zina haddi uygulanır. Ancak şahitlerin sayısı dörtten aşağı oldu mu, kazf olarak kabul edilir.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Namuslu ve hür kadınlara (zina isnadıyla) iftira eden, sonra dört şahid getirmeyen kimselerin her birine de seksen değnek vurun" (Nur: 24/4)
Peygamberimiz (s.a.v.) büyük günahları sayarken, kazfı şöylece ifade etmiştir:
"... zinadan habersiz iffetli müslüman kadınlara zina isnadında bulunmak." [3]
Zinadan, hanımına dübüründen yaklaşmaktan uzak, baliğ, akıl sahibi ve hür müslümanı bu suçlarla itham edip, delilleriyle isbatlayamayan kişi, hükümlere tabi bir mükellef ise, ister hür olsun ve ister köle olsun onun için kazf cezası sabit olur.
Gerek bu suçu isnad eden ve gerek kendisine bu suç isnad edilen kişide bu şartlardan biri sakıt olduğunda had cezası kalkıp, ta´zir cezası uygulanır.
Bir müslümanın, bir din kardeşine zina suçunu isnad etmesi her ne suretle olursa olsun haramdır. Yalan yere bu suçu isnad ediyorsa zaten iftiradır.
Kazf büyük günahlardandır. Doğru ise dahi yine de bundan ictinab (uzak durması) etmesi gerekir. Çünkü Allahu Teala´nın örtünmesini istediği emrettiği sırları açığa çıkarmaktır. Bu nedenle namus ve ırza büyük bir leke bırakıldığı için çirkinliklere sebebiyet verir.
Bunun cezası seksen değnektir. Tevbe etmediği sürece şahitliği ve mürüvvetliği kalkmış olur. Kendisiyle birlikte dört şahit getirip ispatını yapmazsa ve zinaya uğratılan kimsenin affını almazsa bu ceza uygulanır.
İçki İçmenin Cezası
Şarab veya sarhoşluk veren herhangi birşeyi içene 40 kırbaçla had cezası uygulanır. İmam bu cezayı tazir cezası ile kırbaçların sayısını seksene çıkarabilir.
İki şeyle içki haddi gerçekleşir:
İki şahidin şahitlik etmesi veya içki içen kişinin itiraf etmesidir.
Birinin kusmasıyla veya içki kokusu vermesiyle had uygulanmaz.
İçki içmek haramdır. İçkiden maksat, ister üzüm suyundan yapılmış olsun, ister başka bir şeyden yapılmış olsun sarhoş edici her sıvı şeydir.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Ey iman edenler, içki, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları ancak Şeytan´in birer işi olan pisliktir. Bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz" (Maide: 5/90)
İçkiyi içerek tedavi olmak haramdır. Ancak bir ilaçta alkol bulunur ve kullanılan bir ilaç olup, onun yerini tutacak başka bir ilaç yoksa, o zaman onunla tedavi caiz olur. Diğer necis şeylerde de, eğer onların yerini alacak başka bir ilaç yoksa onlarla tedavi caizdir.
Susuzluktan dolayı içki içmek caiz değildir. Çünkü susuzluğu gidermediği gibi aksine arttırır da. Ancak lokma boğazda kalır ve boğulma tehlikesi olup içecek başka bir şey bulunmadığı takdirde zarurete binaen lokmayı indirecek miktar içilebilir.
İçki içenin erkek olsun, kadın olsun, hür ise cezası kırk değnektir.
Resulullah (s.a.v.) içki içmekten dolayı hurma ağacı dalları ve ayakkabılarla kırk celde dövmeyi emretmiştir.
Enes bin Malik şöyle rivayet etmektedir:
"Allah´ın resulü şarap içene ayakkabılarla ve hurma dalları değnekleriyle kırk defa vururdu." [4]
Köle içecek olursa, kendisine yirmi değnek vurulur. Ancak diğer üç mezhebe göre, içki içenin cezası, hür için seksen değnek ve köle için kırk değnektir.
Şafii Mezhebi´ne göre de, Devlet Başkanı ta´zir cezasını; hür için cezayı seksene ve köle için yirmiden kırka çıkarabilir.
Eroin, afyon, uyuşturucu imali için kullanılan haşhaş ve benzeri aklı uyuşturan otların hepsi haramdır.
Ancak bunları kullanana had cezası uygulanmayıp, bu çirkin alışkanlıklardan meneden ta´zir cezası uygulanır.
Bunlardan sıvılaştırılan maddeler, içki kadar etkili olmadıkça, onlarda da had cezası yoktur. Ancak içki kadar alkolü fazla olursa, onlar da içki gibi değerlendirilerek had cezası uygulanır.
Ameliyat ve benzeri tıbbi müdahaleler için uyuşturucu maddeleri zerketmek, narkoz vermek veya gerekirse yemekte bir mahzur yoktur. Ancak böyle bir iş için içki içirmek haramdır.
Kan, yılan eti, sidik ve içkiye bulaşmış macunu ele alıp dokunmak haramdır.
Hırsızlıkların Cezası
Hırsızlık yapanın eli üç şartla kesilir:
1. Baliğ olması.
2. Akıllı olması.
3. Çalınan malın 1/4 dinar değerinde olması.
4. Koruma altında bulunması.
5. Çalanın bu mal üzerinde şüphe ile de olsa herhangi bir hakkının bulunmaması.
İlk hırsızlığında sağ el bilekten kesilir, ikinci hırsızlığında sol ayak, üçüncü hırsızlığında sol el, dördüncü hırsızlığında sağ ayak kesilir. Bundan sonra da hırsızlığa devam ederse tazir edilir. Bir görüşe göre ölüme terkedilir.
Hırsızlığın Cezası
Hırsızlığa ceza uygulanması ile ilgili müeyyide, insanların malları koruma altına alınmış ve himaye edilmiştir.
Delili, Allah-u Teala Kur´an´ı Kerim´de şöyle buyurur:
" Erkek hırsız ve kadın hırsızın, yaptıklarından ötürü Allah tarafından ibret verici bir ceza olarak, ellerini kesin. Allah güçlüdür, hakimdir." (Maide:5/38)
İslam dini, can damarı olması bakımından mala değer vermiş ve fertlerin mülkiyetine saygı göstermiştir.
Aynı zamanda İslam, insanların mali haklarını mukaddes saymış ve herhangi bir şekilde kişinin malına tecavüz edilmesini helal saymamıştır.
İslam; hırsızlık, gasb, yankesicilik, hıyanet, faiz, aldatma, ölçü ve tartıda hile ve rüşveti haram kabul etmiştir. İslam hırsızlık konusunda şiddetli davranmış, hırsızlığın bizzat yapıldığı organ olan elin kesilmesine hükmetmiştir. Bunda açık bir hikmet vardır. Çünkü hain el, hasta organ gibidir ki, vücudu kurtarmak için onu kesmek, akılların ve kanunların ittifak ettiği bir konu olup bütünün yerine parçayı feda etmek gerekir. Yine bunun gibi, hırsızın elini kesmekle, insanların mallarını çalmayı içinden geçiren kimselere bir ibret vardır ki, elini insanların mallarına uzatmaya cesaret edemez.
Yukarıda sayılan şartlardan 1 tanesi de eksik olsa had cezası uygulanmaz. Ana-babaların ve evlatların birbirlerinin mallarını çalmaları ve kölenin efendisinin malını çalması hallerinde de el kesilmez.
Günümüzde aklı kıt ve İslam´ı gerçek bir şekilde bilmeyenler ´İslam el keser´ bahanesi ve iddiasıyla aşağılık görüş ileri sürerler.
Bir kere hırsızlık veya buna benzer had cezalarının uygulanması için İslam, eğitim hususunu ön safhada tutar. Bugünkü şartlarda ve bugünkü ekonomik durumlarda İslam adına böyle müeyyideleri ön görüp uygulamak değil İslam´a, normal bir aklı selime dahi sığdıramayız.
Ancak, eğitim ve ekonomik buhranlar çözülür, herkese çalışması için iş imkanları karşılanır, bundan sonra kişi halen de tembelliğe yeltenir, bedavadan yaşayayım fikri ve düşüncesi ile başkalarının malını çalarsa -tabii ki herkesin de buna hak vermesi lazım gelir ki- bu cezalar uygulanır.
Hırsızlıkta cezanın uygulanması için çalmınan malın bir dinarın dörtte birinden daha fazla bir değerde olması gerekir.
Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Hırsızın eli ancak dinarın dörtte biri ve daha fazlası için kesilir," [5]
Çalınan malın saklanmış veya koruma altında olan bir yerden çalınması gerekir.
Kişinin çalmış olduğu malda herhangi bir hakkının olmaması gerekir. Kişi şüphe ile de olsa malının içinde bulunduğu bir eşyayı çalarsa onun eli kesilmez. Çocuk babasının veya baba çocuğunun malından çalarsa ceza uygulanmaz. Çünkü çalınan malda nafakanın mülkiyetine benzer bir durum vardır.
Hırsızlık yapanın sağ eli mafsal kemiğinden kesilir.
İbni Mes´ud şöyle rivayet etmektedir:
"Onları (hırsızları) sağ taraflarından kesin."
Taberi´nin rivayet ettiği bir hadiste, "Hazreti Peygamber´e hırsızlık yapan birisi geldi. Hazreti Peygamber onun sağ tarafından kesti." [6] denilmektedir.
Kesilmenin mafsal kemiğinden olmasına delalet eden şu hadistir.
Sefvan bin Umeyye (r.a.) El-Batha denilen yerde uyurken bir kişi onun başının altında bulunan hırkasını aldı. Sefvan onu yakaladı ve Resulullah´ın huzuruna getirdi. Resulullah (s.a.v.) onun elinin mafsal kemiğinden kesilmesini emretti. [7]
Hırsızlık yapan kişi ikinci defa hırsızlık yaparsa onun sol ayağı kesilir. Buna delalet eden Hz. Ali´den gelen şu rivayettir:
"Kişi hırsızlık ettiğinde sağ eli kesilir, tekrar ikinci defa hırsızlık ettiğinde sol ayağı kesilir."
Ayak topuk mafsalı ile birlikte kesilir. Hazreti Ömer (r.a.) bu şekilde yapmıştır.
Hırsızlık yapan kişi üçüncü defa hırsızlık yaparsa sol eli, dördüncü defa hırsızlık yaparsa sağ ayağı kesilir.
Hazreti Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Kişi hırsızlık yaparsa (sağ) elini kesin. İkinci defa hırsızlık yaparsa (sol) ayağını kesin. Üçüncü defa hırsızlık yaparsa (sol) elini kesin. Dördüncü defa hırsızlık yaparsa (sağ) ayağını kesin." [8]
Hırsız bundan sonra yine hırsızlığa devam ederse tazir edilir. Bazı görüşlere göre öldürülür. Adaletli islam hakimi uygun gördüğü ceza şekilleriyle cezalandırır. Yani .dövmek, hapsetmek, sürgün etmek gibi engelleyici cezalar uygulanır.
El kesmenin cezaları aşağıdaki şartlarda uygulanır:
1) Hırsız, mükellef diyebileceğimiz akıllı ve ergenlik çağında olacak.
2) Çalınan mal 1/4 dinar değerinde veya başka kuvvetli görüşlere göre bir altın kıymetinde olacak.
3) Mal, muhafazalı bir yerden çalınacak.
4) Çalınan malda hırsızın şüpheyle de olsa hiç bir hakkı olmayacak.
5) Hırsızlığın yapıldığına dair o hırsız üzerine had uygulanması için iki adil şahit veya hırsızın kendi itirafı olacak.
6) Çalınan mal; çabuk bozulabilir, süt, et veya yaş meyve türlerinden olmayacak.
7) Hırsızın eş, baba veya çocuğu gibi mal sahibinin yakını olmaması.
Burada anlaşılıyor ki bu işte çok büyük ibretler vardır. Ayrıca mahkemeye başvurmadan önce, hırsız o malı sahibine iade ederse, açlık, fakirlik, yokluk ve mahrumiyet gibi temel zaruretlerden dolayı hırsızlık yapılmışsa bu ceza uygulanmaz.
Yol Kesenlerin Cezası
Yol kesenler dört kısma ayrılır:
1. Öldürüp mal almıyanlar. Bunların cezası öldürülmektir.
2. Öldürüp mal alanlar.
Bunların cezası öldürülerek asmakla teşhir etmektir.
3. Mal alıp öldürmeyenler.
Bunların cezası hırsızlık haddindeki sıraya göre el ve ayakları kesilecektir.
4. Yolları kontrol altına alıp öldürmeyen ve mal almayanlar. Bunların cezası öldürülmeyip haps ve tazirdir.
Bunlar yakalanmadan önce tevbe edip uslanırsa hadde tabi tutulmazlar. Ancak kısas ve mal gibi başkalarının hakkı üzerlerinde varsa kendilerinden alınacaktır.
Yol kesenlere uygulanması gereken ceza için Allah´u Teala´nın şu ayeti kerimesi delil olarak gösterilir:
"Allah ve resulüne muhalefet edip, yeryüzünde fesatlık çıkaranların cezaları ancak öldürülmek veya asılmak ya da elleriyle ayakları çapraz kesilmek ve yahut ta yeryüzünden sürülmektir, işte bu ceza onlar için dünyada rezil ve rüsvay olmaktır. Onlar için ahirette de büyük bir azap vardır." (Maide: 5/33)
´Allah ve Resulüne muhalefet edenler´ den kasıt, Allah´ın kullarına zulmederek Allah ve Resulü´nün emirlerine muhalefet etmektir.
´Yeryüzünde fesat çıkaranlar´ ise, hayatı fesatlığa sürüklemeye çalışmak ve insanları öldürüp mallarını gaspederek kalplerine korku salarak yaşamlarını felce uğratmaktır.
´Sürgün edilmeleri´ ise memleketlerinden çıkarılıp uzaklaştırılmalarıdır.
´Rezil olmak da onların zelil ve hakir edilmesidir. Yol kesen kişilerden bir grup veya bir kimse yakalanmadan önce tevbe etseler onlardan bu ceza düşer.
Yüce´Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurur:
"Ancak kendilerini yenip ele geçirmeden önce tevbe etmeleri müstesnadır. Allah çok merhametli ve affedicidir" (Maide: 5/34)
Cana, Mala Ve Namusa Saldırmak
Canına, malına ve namusuna tecavüz edilen kişi kendisini savunma zorunda kalarak karşı tarafı öldürürse zamin olmadığı için ona kısas, diyet veya keffaret lazım gelmez. Bir hayvana binmiş vaziyetteyken o hayvan birini basar veya malını telef ederse o kişi zamin (sorumlu) olur.
Cana, mala ve namusa saldırı yapan kişi öldürüldüğü taktirde ondan mes´ul olunmaz. Bu durumda kişi, müdafaası için günahkâr olmaz. Kişiye saldıran biri eğer insan ise onu öldürse sorumlu olmaz. Diyet ve kefaletin hiç biri de ona ödenmesi gerekmez. Ona saldıran hayvan ise ve kişi onu öldürse değerini vermeye mes´ul değildir. Kendini müdafaa eden kişi müdafaa edecek güçte değilse ve karşı koyarken öldürülse şehittir. Buna delil olan şu ayet-i kerimedir:
"... o halde size saldırana, onun size saldırdığı gibi siz de saldırın" (Bakara: 2/194) Yani saldıran kişiye saldırganlığının benzeriyle mukabele etmek gerekir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
"Kim malını müdafaa ederken öldürülürse şehittir. Kim ırzını, kanını veya ehlini müdafaa ederken öldürülürse şehittir." Buradaki ehilden kasıt kişinin kızı, zevcesi, kız kardeşi, annesi ve bunların dışında olan yakınlarıdır.
Zulme uğrayan kir kişi görüldüğünde ona yardım etmek gerekir. Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
"Kişinin yanında bir müslüman zulme maruz kalırsa, kimin müdafaa etme gücü olduğu halde yardım etmezse kıyamet gününde Allahu onu insanlara karşı zelil ve rüsvay eder." [9] Hayvana binili vaziyette iken birine zarar verildiği taktirde kişi sorumludur. İster elleri ile ister ayakları ile ister ağzı ile zarar versin farketmez. Çünkü bu durumda zarar veren hayvan sahibinin kontrolü altındadır. Buna delil olarak şu hadisi şerifi gösterebiliriz. Hz. peygamber bahçe sahiplerine bahçelerini gündüz korumayı emrederdi. Hayvan sahiplerinin de hayvanlarının geceleyin kaptıkları zararı ödemesine hükmederdi. [10]
Asilerle Savaşmak
Asilerle savaşmak üç şartla vacip olur:
1. Asilerin bir kuvvet oluşturmaları.
2. Halifenin kontrolünden çıkmış olmaları.
3. Ellerinde isyanlarında haklı olduklarını gösteren bir delil veya te´vil olması.
Asilerin esirleri öldürülmez, malları ganimet olarak alınmaz, yaralıları ölüme terkedilmez.
Adalet sahibi olan islam halifesine karşı çıkan gruba Asi (bağı) denir.
Bunlarla savaşmanın delili şu ayeti kerimedir:
"... Eğer mü´mirilerden biri diğeri üzerine saldırırsa, saldıranlarla Allah´ın emrine dönmelerine kadar ´savaşınız. Eğer dönerlerse aralarını adaletle bulunuz..." (Hucurat: 49/9) Yukarıdaki 3 şartı kendilerinde bulunduran bu "Asi" grup veya gruplarına elçi gönderilerek barışa, sükuna ve varsa haksızlıkların giderilmesi için uzlaşmaya çağrılır. Haksızlıklar ve varsa yanlışlıklar giderilir. Yine de isyan etmeye devam ederlerse halife onlara nasihatta bulunur. Bununla da yola gelmezlerse kendilerine karşı savaş açılır. Asiler tamamen kontrol altına alındıktan sonra varsa malları geri verilir. Hz. Ali kendisine karşı çıkan Hariciler´e İbni Abbas´ı göndermiş, onun vasıtasıyla onlara nasihat etmiş. Bunun üzerine Hariciler´den dört bin kişi reisleri İbni Kavva ile birlikte tevbe ederek dönüş yapmışlar. Geri kalanları da ısrar etmiş, Hz. Ali de onlarla savaşmıştır. [11]
Mürtedin Cezası
İrtidat edene islam dinine dönmesi için üç defa teklif edilir. Eğer tevbe edip dine dönerse herhangi bir ceza uygulanmaz .
Ama mürtedlikten dönmezse, öldürülür. Öldürülen bu mürted yıkanmaz, üzerine cenaze namazı kılınmaz. Müslümanların mezarlığına defnedilmez.
İrtidad (dinden çıkma) ölümle sonuçlanırsa, yapılan amellerin hepsini yok eder. Mürted olan kişi, sanki hiç hayırlı bir amel yapmamış gibi olur. Ameli, sevaptan tecrid edilmiş olarak kendisine döner. Amelinin geri dönmesinin yararı , onu kaza etmesini gerektirmez ve ahiret´te ondan dolayı sorguya çekilmez.
İrtidad, mükellef ve muhtar olan kimsenin küfrü niyyet etmek, küfrü gerektiren bir davranışta bulunmak veya küfrü gerektiren bir söz söyleyerek müslümanlığına son vermesidir.
Her müslümanın dinini fesada götüren ve ona ve dinine son veren davranışlardan uzak durması gerekir. Ama ne yazık ki, günümüzde insanlar söylediklerine aldırış etmez olmuşlardır. Öyle sözler söyleniyor ki bu sözler onları İslam´ın dışına çıkarmakta ve bunun küfür oluşu bir yana, onu bir günah olarak da kabul görmemektedirler.
Mürtedin hekmü: İslamdan dönen kişi üç güne kadar tevbeye davet edilir. Tevbe ederse müslüman olur , etmezse öldürülür. Bu konuda İbni Abbas (r.a.)´tan rivayeten Allah Resulü şöyle buyurmuştur:
"İslamdan dönen kişiyi öldürünüz" [12]
Abdullah bin Mes´ud (r.a.)´dan rivayete göre peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Allah´tan başka ibadete layık hiç bir ilah bulunmadığına ve benim de Allah´ın bir elçisi olduğuma şehadet eden müslüman kimsenin kanı helal olmaz. Ancak şu sebepten biri ile helal olur. Evli olduğu halde zina etmekle, haksız yere bir insan öldürmekle ve islam dinini terkedip dininden ayrılmakla." [13] İslamdan dönen kişiyi tevbeye davet etmek vacibtir. Yani önce tevbe etmesini daha sonra tekrar İslama dönmesi ondan istenir. Buna rağmen İslama dönmezse öldürülür.
Cabir (r.a.)´dan şöyle rivayet edilmiştir: "Ümmü Ruman isimli bir kadın mürted oldu. Hz. Peygamber onun tekrar İslama davet edilmesini, kabul etmediği taktirde öldürülmesini emretti." [14]
Bazı alimler şöyle demiştir: Mürted olan kişiye üç güne kadar süre verilir bu sere içerisinde tevbeye davet edilerek İslama dönmesi istenir.
Hz. Ömer´in (r.a.) şu rivayetini delil gösterilebilir. Hz. Ömer (r.a) döneminde onun haberi olmadan mürted olan birisi ona mühlet verilmeden öldürüldü. Bunu duyan Hazreti Ömer sinirlenerek şöyle dedi:
"Niye onu üç güne kadar hapsetmediniz, her gün yemek yedirmediniz ve onu tevbe etmeye davet etmediniz, belki tevbe edip Allah´a dönerdi." Ve şöyle devam etti: "Allahım bu işte ben hazır değildim, onlara emretmedim ve öğrendiğim zaman razı olmadım" [15]
İrtidad üç kısımdır ve her kısım kendi içinde bölümlere ayrılır:
1) Akide Konusunda Olan İrtidad:
Allah´ın varlığı hususunda şüpheye düşmek, Efendimiz Muhammed (s.a.v.)´in Allah Resulü olup olmadığını şüphe etmek, Kur´an hakkında şüpheye düşmek, Allah´ın kitabı, O´nun kelamı mıdır, yoksa efendimiz Muhammed (s.a.v.)´in midir?
Ahiret, Cennet, Cehennem, sevap ve günahtan şüphe etmek gibi. Yahut Peygamberimiz (s.a.v.) hususunda ayet-i kerime ile ispatlı bulunan Miraç olayı İsra´ (Peygamber (s.a.v.)´in Mescid-i Haram´dan Mescid-i Aksa´ya (gece yürüyüşü), tevatürle sabit olan peygamberlerin mucizeleri, ilim gibi Allah´ın vacib sıfatlarından biri veya Allah´ın sıfatlarından başka birine inanmamak, Allah´ın ondan beri olduğu hususunda icma bulunan bir sıfatı Allah´a yakıştırmak.
Mesela O´nun -haşa- sair cisimler gibi bir cisim olduğunu söylemek. Din´de bilinmesi zaruri olan ve haramlığı sabit olan bir şeye helal olduğunu söylemek. Zina, livata veya öldürmenin helal olduğunu söylemek gibi. Aynı şekilde helal olan bir şeye haram demek, alış-veriş ve nikahın haram olduğunu söylemek gibi Vacib olduğu hususunda icma bulunan bir şeyi reddetmek. Beş vakit namazı, bu namazlardan bir secdeyi, abdesti, zekatı, oruç veya Hacc´ı reddetmek gibi. İcma ile vacib olmadığı sabit olan bir şeyin vacib olduğunu söylemek. Beş vakit namazı bir rek´at veya secde ilave etmek gibi. Meşruluğu icma ile sabit olan bir şeyi reddetmek. Farz namazlara tabi olan sünnetleri reddetmek gibi.
Gelecekte küfre girmeye azmetmek veya küfürde tereddüt etmek. Bu durumda olan kişi o andan itibaren küfre girmiş olur. Çünkü imanın sürekliliği vaciptir. Onda tereddüd göstermek, ona aykırıdır. Ancak vesvese bunun dışındadır. Mesela, birinin düşüncesinden küfür geçmesinden dolayı tekfir edilmez. Çünkü vesvese, azmetmeye engel değildir.
Hz. Ebu Bekr (r.a.)´ın sahabe olduğunu reddetmek veya hakkında icma bulunan peygamberlerden birinin peygamber olduğu kendisine öğretildiği halde inad olarak o´nu reddetmek.
Kur´an´da olduğu icma´ ile sabit olan bir harfi inkar etmek veya Kur´an´dan olmadığı icma´ ile sabit olan bir harfin Kur´an´dan olduğunu söylemek. Bir peygamberi yalanlamak. Yahut Peygamberimiz (s.a.v.)´den sonra bir peygamberin geleceğine inanmak. Yine, peygambeiliği iddia etmemekle birlikte kişinin kendisine vahiy geldiğini söylemesi küfürdür.
2) Fiiller (Hareket Ve İşler) Konusunda Olan İrtidad:
Güneş veya Ay gibi bir puta veya herhangi bir yaratığa secde etmek. Ancak zaruretten dolayı olursa, o başka. Darü´l-Küfür´de bulunan bir kimsenin korkusundan dolayı bir kâfirin huzurunda secdeye kapanması gibi. Kişi bundan dolayı tekfir edilmez.
Günümüzde gelenekleşmiş olan baş eğme ve rükua varmayacak şekilde eğilmeye gelince, bu mekruhtur. Bunun için baş eğmenin de dinimize göre derin anlamlarını bilerek burda da dikkat etmeliyiz.
3) Sözlerde İrtidad:
İrtidada sebep olan sözler çoktur.
Günümüzde bu sözler o kadar yaygın hale gelmiştir ki o sözleri düşünmek dahi tüylerimizi ürpertir. Bunların hepsini burada sıralamak mümkün değildir. Ancak bir kısmına işaret edeceğiz:
Bir müslümana ´yahudi´ veya ´hıristiyan´ diye hitab etmek. Ya da müslüman´a ´dinsiz´, ´imansız´ demek.
Allah´ın isimleriyle alay etmek. Ya da cennet, sevap veya cehennem ve ceza vaadleriyle alay etmek.
´Allah, bana şunu emretmiş olsaydı yapmazdım.´ yahut; ´Allah, bana cenneti verse, ona girmem´ diyerek alay etmek ve Allah´ın emirlerine karşı olduğunu açığa vurmak. Ya da; ´Bu fakir ve hasta halime rağmen namazı terketmemden dolayı Allah bana ceza verecek olsa, bana zulmetmiş olur´ demek.
Peygamberler, melekler ve bütün müslümanlar, gelip ´Şu şey, şöyledir, diyecek olsalar, yine inanmam´demek.
Alay ederek ve Sünnet´i küçümseyerek, ´Bu iş Sünnet´te olsa onu yapmam´demek.
Allah´tan veya meleklerden veya Kur´an´dan veya şeriatten yahut da İslam´dan beri olduğunu söylemek.
Şeriatın hükümlerine rıza göstermediğini söylemek yahut alay ederek ´Ben böyle bir hüküm tanımıyorum.´ demek.
´Namaz kıldığımdan beri hayır görmedim´ yahut, ´Namaz, bana bugüne kadar hiç bir yarar getirmedi.´demek...
Netice olarak, yukarıdaki söz ve fiiller kasıtlı yapıldığı ve dini esaslarla alay etme ve onları küçümseme kasdıyla yapıldığı takdirde irtidat olup, kişiyi küfre götürür. Değilse, irtidat olmaz ama, mü´min bütün bunlardan sakınmalıdır. Kendisinden irtidat vaki´ olan kimse, kelime-i şehadeti tekrarlamalı, irtidada sebep olan hususu hemen terketmeli, kendisinden sadır olan o duruma pişmanlık duyarak, bir daha benzeri bir durumla karşılaşmamaya azmetmeli ve o müddet içerisinde kaçırmış olduğu dini görevlerini yerine getirerek İslam´a dönmelidir. Tevbe etmediği taktirde, ondan tevbe etmesini istemek gerekir. Ya tekrar İslam´ı kabul eder yahud öldürülür. İrtidad etmekle orucu, teyemmümü ve nikahı batıl olur. İddet içerisinde İslam´a dönecek olursa nikahı geri döner. Bu durumda iken, nikahını kıymak sahih olmayıp, kestiği hayvanın eti yenmez. Ne kendisi varis olur ve ne de ardından bıraktığı mala mirasçı olunur. Üzerinde cenazı namazı kılınmaz, yıkanıp kefenlenmez. Müslümanların mezarlığına defnedilmez. Cenazesi, yırtıcı hayvanların veya köpeklerin önüne atılır. Riddet üzere öldüğü takdirde, malı müslümanlar için fey´dir.
Allah´tan böyle bir duruma düşmemek ve müslüman olarak ölmek için son derece dikkatli olup, İmanımızı salih ameller ile takviye edelim.
Namazı Terkedenin Cezası
Namazı terkedenler iki çeşittir:
Biri, namazın farz olduğuna inanmayarak namazı terkedendir. Hükmü mürted hükmüdür.
İkincisi ise farziyetine inandığı halde tembelliğinden ötürü namaz kılmayandır.
Bunun da hükmü, tevbe edip namaza başlasa hakkında bir işlem görülmez. Namaz kılmamaya devam ederse öldürülür, (Teçhiz ve tekfin) hükmü müslümanlarınki gibi yapılır.
Namaz, müslümanın en belirgin alametidir.
Namazı eksik kılan ve terkedenlerin şiddetle cezaya çarpılacaklarını Allah Teala şu ayetlerde bildirmiştir:
"Bunların ardından bozuk bir nesil geldi. Namazı bıraktılar, şehvetlerine uydular. Onlar da azgınlıklarının cezasını bulacaklardır." (Meryem: 19/59)
Namaz, hidayete sevkeden büyük amellerdendir.
İbrahim (aleyhisselam) kendisini ve zürriyetini namaz kılanlardan yapması için rabbine şöyle dua etmişti:
"Rabbim beni de çocuklarımı da namaz kılanlardan eyle. Rabbim duamızı kabul buyur." (İbrahim: 14/40)
"Vay haline o namaz kılanların ki namazlarında gaflet içindeler." (Maun: 107/4-5)
Namazı Terketmenin Hükmü
Namazı inkar ederek terketmek müslümanların icmai ile küfürdür ve İslam dininden çıkmaktır.
Namazın farz olduğuna inanmakla beraber, tembellik ve meşguliyet sebebi ile terkedene gelince; bunlar bir özür sayılmaz çünkü hadisler bu kimsenin de küfre girmiş olduğunu açıklamışlardır.
Namaz kılmayan kişinin küfre girdiğini açıklayan hadisler şunlardır:
1. Cabir(r.a)´den rivayeten, Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Kişi ile küfür arasında, namazı terketmek vardır." [16]
2. Büreyde (r.a.)´dan rivayeten, (s.a.v.):
"Bizimle kafirler arasındaki ahd namazdır. Kim namazı terkederse kafir olmuştur." [17] buyurmuştur.
3. Abdullah bin Amr bin As´dan rivayelen, Resulullah sallalahu aleyhi ve sellem bir gün namazdan bahsederken şöyle buyurmuştur:
"Namaza devam eden kimse için kıyamet gününde namaz bir nur, bir delil ve bir kurtuluştur. Namaza devam etmeyen kimseler için namaz bir delil ve kurtuluş değildir. Ve o kimse kıyamet gününde Karun, Fi´ravn, Haman ve Ubeyy bin Halef ile beraber olacaktır." [18]
Namazı terkedenin ahirette küfür önderleriyle beraber olması, o kimsenin kâfir olduğunu gösterir.
İbn Kayyım şöyle demiştir:
"Namazı terkedeni ya malı, ya reisliği, ya memuriyet görevi, ya da ticareti engeller. Malı, namazını kılmaktan engelleyenler Haman´la beraber, ticareti engelleyenler Ubeyy bin Halef ile beraberdirler."
[1] Ebu Davud, 4465, Tirmizi, 145.
[2] Beyhaki.
[3] Buhari, 2615.
[4] Müslim, 1706.
[5] Buhari, 6407, Müslim, 1684.
[6] Muğnil Muhtac, 4/177.
[7] En-Nihaye, 3/60.
[8] El-Ümm, İmam Şafii, 6/137; Muğnil Muhtac, 4/178.
[9] El-Müsned, İmam Ahmed, 3/487.
[10] Ehu Davud, 3570.
[11] Müsned İmam Ahmed, 1/87.
[12] Buhari, 2854.
[13] Buhari, 6484, Müslim 1676.
[14] Darekutni, 3/118.
[15] El Muvatta-İmam Malik, 2/737.
[16] Müslim, 82.
[17] Ebu Davud, 4678; Tirmizi, 2621.
[18] Taberani ve İbni Hibban rivayet etmişlerdir.
Hadler Bölümü´ne girmeden önce İslam ceza müeyyidelerinin en ağın olan "Recm" haddine sebep teşkil eden zina konusu ve evliliğin ehemmiyeti üzerinde biraz durarak had cezaları bölümüne devam ederiz.
İslam Dininin Evlilik Müessesesine Verdiği Önem Ve Zinaya Bakış Açısı
İslam dini, evliliği tasvip ederek, insanlara sevdirmiştir. Zira evlilik, cinsel duyguyu tatmin etmenin en sağlıklı yoludur.
Evlilik düzeni, anne-babanın gönülden eğittiği ve korumayı üzerine aldığı neslin yetiştirilmesi için en güzel vasıtadır. Buna ilaveten, evlilik müessesesi, sevgi ve muhabbet bağlarının oluşturduğu, şefkat, merhamet, duygu ve hislerin, şeref, namus, izzet-i nefis ile annelik-babalık duygularının en güzel şekilde harekete geçtiği bir ortamı hazırlamaktır.
Bir neslin, bütün varlığıyla kalkınabilmesi ve hayat düzeyinin ilerleyip daha ileri bir düzeye kavuşmasına katkıda bulunması da evlilik müesseseninin gerekliliğine ihtiyaç duyar.
İslam dini, cinsel duyguların en sağlıklı yoldan tatmin edilmesini sağladığı gibi, gayri meşru yollara sapmaya neden olabilecek her türlü cinsel sapıklığı yasaklamıştır. Gayri meşru yollardan bu duygunun tatmin edilmesini sakındırmıştır ki, belirlediği meşru yolun dışına çıkıp sapıklığa düşülmesin.
Bunun için, kadınlı erkekli karma ilişkileri, dansı, nefsi tahrik eden fotoğrafları, cinsel duyguları harekete geçiren şarkı ve müzik türlerini, kuşku uyandıran bakışları ve cinsel duyguları harekete geçiren ya da fuhşa çağrıda bulunan her türlü hareketi yasaklamıştır.
Böylece bunun gibi gayri meşru şeylerin aile ortamına sızması engellenmiş ve ailenin kurumunun dağılması önlenmiştir.
İslam, Zinayı Şiddetle Men Etmiştir
Yüce dinimiz İslam, tüm bu önlemlere rağmen gerçekleşebilecek zinayı, kanuni bir suç saymış ve en ağır bir şekilde cezalandırmıştır. Çünkü zina, gerçekten korkunç felaketlere neden olmaktadır.
Ayrıca pek çok kötülüklere ve suçlara ortam hazırlamaktadır. Ahlak bozucu bayağı ilişkiler ve gayrı meşru cinsel ilişkiler toplumun varlığını tehdit eden ve yok olmasına neden olan en büyük etkenlerdendir. Bununla birlikte bu tür ilişkiler, gerçekten, alçaklık ve rezilliğin ta kendisidir.
Yüce Allah, bu konuda şöyle buyuruyor:
"Zinaya yaklaşmayın. Zira o çok çirkin bir iştir ve (alabildiğine) kötü bir yoldur." (İsra: 17/32)
Yani, fuhuşa neden olabilecek bakışlar, dokunma vs. gibi zinaya yaklaştırıcı şeylerden uzak durun. Böylece ayet-i kerime, zinaya ortam hazırlayan davranışları yasaklamış olmaktadır.
Zinanın Toplumda Bıraktığı Kötü İzler
- Zina, bedenleri yıpratan korkunç hastalıkların yayılması ve bulaşması için de doğrudan bir sebep olmaktadır.
Bu hastalıklar, kalıtım yoluyla babadan oğula geçmektedir. Günümüzde en fazla yayılma alanı bulan Aids hastalığının kökeninde zina yatıyor.
- Zina, öldürme ve cinayet sebeplerinden biridir.
Çünkü, kıskançlık insanın tabiatında var olan bir duygudur.
Şeref sahibi, onurlu bir insanın sapıklığa rıza göstermesi uzak bir ihtimaldir. Çoğu kişiler, bu utanç verici duruma düşen aile fertlerini, kanunlar yeterli şekilde cezalandırmadığı için bizzat temizleme yoluna giderler.
- Zina aile düzenini bozan ve yuvayı sarsan kötü bir etkendir. Evlilik ilişkileri bu yüzden bozulunca, çocukların eğitimi de alt-üst olur ve onlar da genellikle serseri ve sapık olma yolunu tutarlar.
- Zina, nesebin zayi olmasına neden olur.
Miras yoluyla başkasına geçecek olan mallar, zina yoluyla el değiştirmiş olur.
- Zina, kişinin, eşini kandırması için bir sebep teşkil eder.
- Zina, geçici bir ilişkidir.
Arkasından herhangi bir sorumluluk yüklenilmez. Yani bu ilişki hayvanidir. Onurlu bir insan, bu tür ilişkilerden uzak durmalıdır.
Zina haddinde muhsan ve muhsan olmayanı yani, evlenmiş veya evlenmemiş olan kadın ve erkeklerin had durumunu düşünerek bilmek gerekir.
Muhsan olanın üzerine cezayı şiddetli kılmasının hikmeti şudur: O, evliliğin manasını ve yeteri kadar namus üzerine düşmanlığın kıymetinin kadrini bilir. Bu nedenle onun cezası recm´dir.
Muhsan olmayan ise onun için 100 kırbaç ve 1 yıllığına sürgündür. Bu cezanın da hafif yapılmasının sebebi namusa karşı kıskançlığın manasını tam olarak bilemez. [1]
Bu son iki paragraftan anlamamız gereken şudur: Muhsan olmayan (evlenmemiş kişi)´a daha az ceza verilmesinin nedeni, o işe daha fazla ihtiyaç duymasından değil, o işin ağır olan ehemmiyet ve kıskançlığını bilmemesinden ileri gelmektedir.
Zina Cezası
Zina eden muhsan (evlenmiş) ve muhsan olmayan (evlenmemiş olan) olmak üzere ikiye ayrılır:
Muhsan olanın haddi recm´dir.
Muhsan olmayanın haddi ise yüz kırbaç vurmak ve en az kasr mesafesi kadar bir yere bir sene uzaklaştırmaktır.
Muhsan olmanın şartları dört tanedir:
1. Baliğ olmak.
2. Akıllı olmak.
3. Hür olmak.
4. Sahih bir nikah ile cinsi münasebete bulunmuş olmak. Köle ve cariyenin haddi hür haddinin yarısı kadardır. Livatanın ve hayvanlarla temas etmenin haddi zina haddi gibidir. Yabancı bir kadına cinsel uzvunun dışında kalan bir yerden vat´ etse yani erkeklik organını karnının menfezlerinden bir yere veya onun benzerine idhal etse (sokarsa) bunun üzerine had cezası uygulanmaz, fakat tazir olunur.
Zina Cezası
Zina, mükellef bir insanın kendisine haram olan kadınla cinsi temasta bulunmasıdır.
Muhsan (evli) olan bir kimse zina ederse cezası recmdir. Recm, zina eden kişiyi ölünceye kadar taşlamaktır. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Evli kadın ve-erkek zina eder, delili sabit olur veya gebelik tesbit edilir veyahut suç itiraf edilirse, recmetmek Allah´ın kitabında bir haktır." [2] Evli olmayanın cezası ise, yüz sopa ve bir yıl sürgündür.
Yüce Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurmuştur:
"Zina eden kadın ve zina eden erkeğin her birine yüz değnek vurun. Allah´a ve ahiret gününe iman etmîşseniz Allah´ın dinine (göre) cezayı tatbik hususunda sîzi o ikisine karsı acıma tutmasın. Onlara uygulanan cezaya mü´minlerden bir grupta şahit olsun." (Nur: 24/2)
Ebu Hureyre (r.a.) ile Zeyd bin Halid (r.a.) dan şöyle rivayet edilmektedir. Bedevilerden bir kişi Resulullah´a gelip şöyle dedi:
-Ey Allah´ın Resulü, Allah aşkına senden benim için ancak Allah´ın kitabı ile hükmetmeni istiyorum.
Onun hasımı olan ve aynı zamanda ondan daha anlayışlı olan diğer şahıs da şöyle dedi: ´Evet aramızda Allah´ın kitabı ile hükmet ve konuşmak için de bana izin ver´ dedi.
Resulullah: "Konuş" diye izin verdi.
O zat: ´Oğlum hasmım olan şu zatın yanında hizmetçi olarak bulunuyordu, onun karısı ile zina etti. Bana da bu zinadan ötürü oğluma recm cezası lazım geldiği söylendi. Ben oğlum için yüz koyun ve bir cariye fidye verip oğlumu kurtardım. Daha sonra bu meseleyi ilim ehli olanlara sordum. Onlar, oğlunun cezası yüz değnek ile bir yıl sürgündür. Öteki zina eden kadına da recm gerekir, dediler. Resulullah (s.a.v.):
"Nefsim elinde olan Allah´a yemin ederim ki ben sizin aranızda muhakkak Allah´ın kitabı ile hükmedeceğim. Cariye ile koyunlar tekrar iade edilecektir. Oğluna da yüz değnek ile bir yıl insanlardan uzaklaştırma cezası verilecektir." Bundan sonra Resulullah(s.a.v.) şöyle emir buyurdu:
"Ey Uneys, haydi bu adamın karısının yanına git, eğer zina ettiğini itiraf ederse onu recmet." [3] İşte bu suretle Uneys kadına gitti, kadın da zinayı itiraf etti. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.) kadının recmedilmesini emretti. O da recmolundu.[4]
Köle ve cariye zina ederse bunların cezası hür kişiye nazaran yarımdır, yani elli değnek ve altı ay sürgündür.
Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur:
" (Cariyeler)evlendikten sonra fuhuş (zina) yaparlarsa, o takdirde hür kadınlar (bu işi yaptıklarında) üzerlerine lazım olan cezanın yarısı cariyelere lazım gelir." (Nisa: 4/25)
Cariye zina ederse hür kadının cezasının yarısı kadarı ile cezalandırılmalıdır. Recm cezasının yarısı olmadığına göre yukarıdaki ayeti kerimenin hükmüne binaen elli sopa vurulmalı ve altı ay sürgün edilmelidir.
[1] Kıtab´ul Fıkh Ala Mezahibil Erbaa c. 4, s.103.
[2] Buhari, 6442
[3] Buhari, 6467: Müslim, 1697.
[4] Nevevi.
LİVATA
Livata kişinin karısı ile de olsa arkadan cinsi münasebette bulunmasıdır. Bunun hükmü zinanın hükmü gibidir. Yani bu fiili yapan kişiye uygulanan ceza zina eden kişinin cezasıdır. Çünkü yaptığı bir fuhuştur. Bu kötü işin faili evli ise recmedilir, evli değilse yüz değnek vurulup bir yıl sürgün edilir. Kendisine livata yapılan kişinin durumuna gelince ister evli olsun ister evli olmasın evli olmayanın cezası ona uygulanır.
Hayvanlarla temasta Şafii mezhebinin en muteber görüşüne göre hayvanla temasta bulunan kişiye recm cezası uygulanmaz. Çünkü bu fiilde uygun bir zevk düşünülemez. İnsan tabiatı bundan nefret eder. Bu nedenle bu kötü işte bulunan kimseye önleyici bir ceza vermek gerekir. Bu kişinin cezası tazir, dövmek, sürgün, haps ve kınamak gibi cezalardır.
İbni Abbas (r.a.)´dan şöyle rivayet edilmiştir: "Hayvanala cinsi münasebette bulunana hadd cezası yoktur." [1] Ayrıca tenasül organıyla yabancı bir kadının vücuduna temas ettirmesi ya da kadının tenasül uzvum yabancı bir erkeğin vücuduna temas ettirmesi veya onu öpmesi yahut buna benzer teşhir edici davranışlarda bulunulması halinde tazir cezası gerekir. Bu tazir cezasının şekli müslüman ve adil olan hakimin uygun gördüğü dövme, sürgün etme, hapsetme ve kınama gibi ceza şekilleridir. Karısı ile arkadan cinsel temasta bulunma veya yabancı bir kadına ferci dişinde tamasta bulunan kişiye uygulanan ceza şekilleri de şer´an tayin edilen cezaların en azını geçmemelidir
Hadd cezasının en azı, içki içen kişiye uygulanması gereken cezadır Bu ceza da elli değnektir. Tazirin cezası ise elli değnekten daha az olmalıdır. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyunmuştur:
"Her kim hadd olmayan bir konuda ceza vermede aşırıya giderse o kişi saldırganlardandır." [2]
Kazf Haddi (Zina İsnadi Cezası)
Bir kişiye zina iftirasında bulunana sekiz şartın bulunmasıyla kazf haddi uygulanır.
Böyle bir durumda 8 şart aranır: Bunlardan üç şart kazf edende aranır.
1. Baliğ olmak.
2. Akıllı olmak.
3. Zina ile iftira ettiği şahsın babası olmamak.
Beş şart ta makzufta aranır.
1. Müslüman olmak.
2. Baliğ olmak.
3. Akıllı olmak.
4. Hür olmak.
5. İffetli olmak.
Hür kişiye seksen kırbaç, köleye ise kırk kırbaç had cezası uygulanır.
Üç şeyle kazf haddi sakıt olur.
1. Şahitlerle ispatlamakla.
2. Makzufun kazifi affetmesiyle.
3. Karıya atılan zina suçunu Han etmekle.
Kazf, bir kimsenin birisini zina ile suçlamasına denir. Mesela bir kimse birisine, ´Ey zani´ veya ´Sen zina ettin!´ ya da bir kadına ´Kahpesin!´ demesi.
Kazf, büyük günahlardandır. Bu davranışta bulunan kişi baliğ, akıl sahibi ve kendisine bu suçu isnad ettiği kimsenin usulünden (ana-babasından) olmayıp, had cezasına çarptırılarak kendisine seksen değnek vurulur.
Şahitler dört kişiden az olmaması durumunda zina için şahidlik yapmak kazf değildir. Çünkü burda yeteri kadar şahit olduğu için zina haddi uygulanır. Ancak şahitlerin sayısı dörtten aşağı oldu mu, kazf olarak kabul edilir.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Namuslu ve hür kadınlara (zina isnadıyla) iftira eden, sonra dört şahid getirmeyen kimselerin her birine de seksen değnek vurun" (Nur: 24/4)
Peygamberimiz (s.a.v.) büyük günahları sayarken, kazfı şöylece ifade etmiştir:
"... zinadan habersiz iffetli müslüman kadınlara zina isnadında bulunmak." [3]
Zinadan, hanımına dübüründen yaklaşmaktan uzak, baliğ, akıl sahibi ve hür müslümanı bu suçlarla itham edip, delilleriyle isbatlayamayan kişi, hükümlere tabi bir mükellef ise, ister hür olsun ve ister köle olsun onun için kazf cezası sabit olur.
Gerek bu suçu isnad eden ve gerek kendisine bu suç isnad edilen kişide bu şartlardan biri sakıt olduğunda had cezası kalkıp, ta´zir cezası uygulanır.
Bir müslümanın, bir din kardeşine zina suçunu isnad etmesi her ne suretle olursa olsun haramdır. Yalan yere bu suçu isnad ediyorsa zaten iftiradır.
Kazf büyük günahlardandır. Doğru ise dahi yine de bundan ictinab (uzak durması) etmesi gerekir. Çünkü Allahu Teala´nın örtünmesini istediği emrettiği sırları açığa çıkarmaktır. Bu nedenle namus ve ırza büyük bir leke bırakıldığı için çirkinliklere sebebiyet verir.
Bunun cezası seksen değnektir. Tevbe etmediği sürece şahitliği ve mürüvvetliği kalkmış olur. Kendisiyle birlikte dört şahit getirip ispatını yapmazsa ve zinaya uğratılan kimsenin affını almazsa bu ceza uygulanır.
İçki İçmenin Cezası
Şarab veya sarhoşluk veren herhangi birşeyi içene 40 kırbaçla had cezası uygulanır. İmam bu cezayı tazir cezası ile kırbaçların sayısını seksene çıkarabilir.
İki şeyle içki haddi gerçekleşir:
İki şahidin şahitlik etmesi veya içki içen kişinin itiraf etmesidir.
Birinin kusmasıyla veya içki kokusu vermesiyle had uygulanmaz.
İçki içmek haramdır. İçkiden maksat, ister üzüm suyundan yapılmış olsun, ister başka bir şeyden yapılmış olsun sarhoş edici her sıvı şeydir.
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"Ey iman edenler, içki, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları ancak Şeytan´in birer işi olan pisliktir. Bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz" (Maide: 5/90)
İçkiyi içerek tedavi olmak haramdır. Ancak bir ilaçta alkol bulunur ve kullanılan bir ilaç olup, onun yerini tutacak başka bir ilaç yoksa, o zaman onunla tedavi caiz olur. Diğer necis şeylerde de, eğer onların yerini alacak başka bir ilaç yoksa onlarla tedavi caizdir.
Susuzluktan dolayı içki içmek caiz değildir. Çünkü susuzluğu gidermediği gibi aksine arttırır da. Ancak lokma boğazda kalır ve boğulma tehlikesi olup içecek başka bir şey bulunmadığı takdirde zarurete binaen lokmayı indirecek miktar içilebilir.
İçki içenin erkek olsun, kadın olsun, hür ise cezası kırk değnektir.
Resulullah (s.a.v.) içki içmekten dolayı hurma ağacı dalları ve ayakkabılarla kırk celde dövmeyi emretmiştir.
Enes bin Malik şöyle rivayet etmektedir:
"Allah´ın resulü şarap içene ayakkabılarla ve hurma dalları değnekleriyle kırk defa vururdu." [4]
Köle içecek olursa, kendisine yirmi değnek vurulur. Ancak diğer üç mezhebe göre, içki içenin cezası, hür için seksen değnek ve köle için kırk değnektir.
Şafii Mezhebi´ne göre de, Devlet Başkanı ta´zir cezasını; hür için cezayı seksene ve köle için yirmiden kırka çıkarabilir.
Eroin, afyon, uyuşturucu imali için kullanılan haşhaş ve benzeri aklı uyuşturan otların hepsi haramdır.
Ancak bunları kullanana had cezası uygulanmayıp, bu çirkin alışkanlıklardan meneden ta´zir cezası uygulanır.
Bunlardan sıvılaştırılan maddeler, içki kadar etkili olmadıkça, onlarda da had cezası yoktur. Ancak içki kadar alkolü fazla olursa, onlar da içki gibi değerlendirilerek had cezası uygulanır.
Ameliyat ve benzeri tıbbi müdahaleler için uyuşturucu maddeleri zerketmek, narkoz vermek veya gerekirse yemekte bir mahzur yoktur. Ancak böyle bir iş için içki içirmek haramdır.
Kan, yılan eti, sidik ve içkiye bulaşmış macunu ele alıp dokunmak haramdır.
Hırsızlıkların Cezası
Hırsızlık yapanın eli üç şartla kesilir:
1. Baliğ olması.
2. Akıllı olması.
3. Çalınan malın 1/4 dinar değerinde olması.
4. Koruma altında bulunması.
5. Çalanın bu mal üzerinde şüphe ile de olsa herhangi bir hakkının bulunmaması.
İlk hırsızlığında sağ el bilekten kesilir, ikinci hırsızlığında sol ayak, üçüncü hırsızlığında sol el, dördüncü hırsızlığında sağ ayak kesilir. Bundan sonra da hırsızlığa devam ederse tazir edilir. Bir görüşe göre ölüme terkedilir.
Hırsızlığın Cezası
Hırsızlığa ceza uygulanması ile ilgili müeyyide, insanların malları koruma altına alınmış ve himaye edilmiştir.
Delili, Allah-u Teala Kur´an´ı Kerim´de şöyle buyurur:
" Erkek hırsız ve kadın hırsızın, yaptıklarından ötürü Allah tarafından ibret verici bir ceza olarak, ellerini kesin. Allah güçlüdür, hakimdir." (Maide:5/38)
İslam dini, can damarı olması bakımından mala değer vermiş ve fertlerin mülkiyetine saygı göstermiştir.
Aynı zamanda İslam, insanların mali haklarını mukaddes saymış ve herhangi bir şekilde kişinin malına tecavüz edilmesini helal saymamıştır.
İslam; hırsızlık, gasb, yankesicilik, hıyanet, faiz, aldatma, ölçü ve tartıda hile ve rüşveti haram kabul etmiştir. İslam hırsızlık konusunda şiddetli davranmış, hırsızlığın bizzat yapıldığı organ olan elin kesilmesine hükmetmiştir. Bunda açık bir hikmet vardır. Çünkü hain el, hasta organ gibidir ki, vücudu kurtarmak için onu kesmek, akılların ve kanunların ittifak ettiği bir konu olup bütünün yerine parçayı feda etmek gerekir. Yine bunun gibi, hırsızın elini kesmekle, insanların mallarını çalmayı içinden geçiren kimselere bir ibret vardır ki, elini insanların mallarına uzatmaya cesaret edemez.
Yukarıda sayılan şartlardan 1 tanesi de eksik olsa had cezası uygulanmaz. Ana-babaların ve evlatların birbirlerinin mallarını çalmaları ve kölenin efendisinin malını çalması hallerinde de el kesilmez.
Günümüzde aklı kıt ve İslam´ı gerçek bir şekilde bilmeyenler ´İslam el keser´ bahanesi ve iddiasıyla aşağılık görüş ileri sürerler.
Bir kere hırsızlık veya buna benzer had cezalarının uygulanması için İslam, eğitim hususunu ön safhada tutar. Bugünkü şartlarda ve bugünkü ekonomik durumlarda İslam adına böyle müeyyideleri ön görüp uygulamak değil İslam´a, normal bir aklı selime dahi sığdıramayız.
Ancak, eğitim ve ekonomik buhranlar çözülür, herkese çalışması için iş imkanları karşılanır, bundan sonra kişi halen de tembelliğe yeltenir, bedavadan yaşayayım fikri ve düşüncesi ile başkalarının malını çalarsa -tabii ki herkesin de buna hak vermesi lazım gelir ki- bu cezalar uygulanır.
Hırsızlıkta cezanın uygulanması için çalmınan malın bir dinarın dörtte birinden daha fazla bir değerde olması gerekir.
Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Hırsızın eli ancak dinarın dörtte biri ve daha fazlası için kesilir," [5]
Çalınan malın saklanmış veya koruma altında olan bir yerden çalınması gerekir.
Kişinin çalmış olduğu malda herhangi bir hakkının olmaması gerekir. Kişi şüphe ile de olsa malının içinde bulunduğu bir eşyayı çalarsa onun eli kesilmez. Çocuk babasının veya baba çocuğunun malından çalarsa ceza uygulanmaz. Çünkü çalınan malda nafakanın mülkiyetine benzer bir durum vardır.
Hırsızlık yapanın sağ eli mafsal kemiğinden kesilir.
İbni Mes´ud şöyle rivayet etmektedir:
"Onları (hırsızları) sağ taraflarından kesin."
Taberi´nin rivayet ettiği bir hadiste, "Hazreti Peygamber´e hırsızlık yapan birisi geldi. Hazreti Peygamber onun sağ tarafından kesti." [6] denilmektedir.
Kesilmenin mafsal kemiğinden olmasına delalet eden şu hadistir.
Sefvan bin Umeyye (r.a.) El-Batha denilen yerde uyurken bir kişi onun başının altında bulunan hırkasını aldı. Sefvan onu yakaladı ve Resulullah´ın huzuruna getirdi. Resulullah (s.a.v.) onun elinin mafsal kemiğinden kesilmesini emretti. [7]
Hırsızlık yapan kişi ikinci defa hırsızlık yaparsa onun sol ayağı kesilir. Buna delalet eden Hz. Ali´den gelen şu rivayettir:
"Kişi hırsızlık ettiğinde sağ eli kesilir, tekrar ikinci defa hırsızlık ettiğinde sol ayağı kesilir."
Ayak topuk mafsalı ile birlikte kesilir. Hazreti Ömer (r.a.) bu şekilde yapmıştır.
Hırsızlık yapan kişi üçüncü defa hırsızlık yaparsa sol eli, dördüncü defa hırsızlık yaparsa sağ ayağı kesilir.
Hazreti Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Kişi hırsızlık yaparsa (sağ) elini kesin. İkinci defa hırsızlık yaparsa (sol) ayağını kesin. Üçüncü defa hırsızlık yaparsa (sol) elini kesin. Dördüncü defa hırsızlık yaparsa (sağ) ayağını kesin." [8]
Hırsız bundan sonra yine hırsızlığa devam ederse tazir edilir. Bazı görüşlere göre öldürülür. Adaletli islam hakimi uygun gördüğü ceza şekilleriyle cezalandırır. Yani .dövmek, hapsetmek, sürgün etmek gibi engelleyici cezalar uygulanır.
El kesmenin cezaları aşağıdaki şartlarda uygulanır:
1) Hırsız, mükellef diyebileceğimiz akıllı ve ergenlik çağında olacak.
2) Çalınan mal 1/4 dinar değerinde veya başka kuvvetli görüşlere göre bir altın kıymetinde olacak.
3) Mal, muhafazalı bir yerden çalınacak.
4) Çalınan malda hırsızın şüpheyle de olsa hiç bir hakkı olmayacak.
5) Hırsızlığın yapıldığına dair o hırsız üzerine had uygulanması için iki adil şahit veya hırsızın kendi itirafı olacak.
6) Çalınan mal; çabuk bozulabilir, süt, et veya yaş meyve türlerinden olmayacak.
7) Hırsızın eş, baba veya çocuğu gibi mal sahibinin yakını olmaması.
Burada anlaşılıyor ki bu işte çok büyük ibretler vardır. Ayrıca mahkemeye başvurmadan önce, hırsız o malı sahibine iade ederse, açlık, fakirlik, yokluk ve mahrumiyet gibi temel zaruretlerden dolayı hırsızlık yapılmışsa bu ceza uygulanmaz.
Yol Kesenlerin Cezası
Yol kesenler dört kısma ayrılır:
1. Öldürüp mal almıyanlar. Bunların cezası öldürülmektir.
2. Öldürüp mal alanlar.
Bunların cezası öldürülerek asmakla teşhir etmektir.
3. Mal alıp öldürmeyenler.
Bunların cezası hırsızlık haddindeki sıraya göre el ve ayakları kesilecektir.
4. Yolları kontrol altına alıp öldürmeyen ve mal almayanlar. Bunların cezası öldürülmeyip haps ve tazirdir.
Bunlar yakalanmadan önce tevbe edip uslanırsa hadde tabi tutulmazlar. Ancak kısas ve mal gibi başkalarının hakkı üzerlerinde varsa kendilerinden alınacaktır.
Yol kesenlere uygulanması gereken ceza için Allah´u Teala´nın şu ayeti kerimesi delil olarak gösterilir:
"Allah ve resulüne muhalefet edip, yeryüzünde fesatlık çıkaranların cezaları ancak öldürülmek veya asılmak ya da elleriyle ayakları çapraz kesilmek ve yahut ta yeryüzünden sürülmektir, işte bu ceza onlar için dünyada rezil ve rüsvay olmaktır. Onlar için ahirette de büyük bir azap vardır." (Maide: 5/33)
´Allah ve Resulüne muhalefet edenler´ den kasıt, Allah´ın kullarına zulmederek Allah ve Resulü´nün emirlerine muhalefet etmektir.
´Yeryüzünde fesat çıkaranlar´ ise, hayatı fesatlığa sürüklemeye çalışmak ve insanları öldürüp mallarını gaspederek kalplerine korku salarak yaşamlarını felce uğratmaktır.
´Sürgün edilmeleri´ ise memleketlerinden çıkarılıp uzaklaştırılmalarıdır.
´Rezil olmak da onların zelil ve hakir edilmesidir. Yol kesen kişilerden bir grup veya bir kimse yakalanmadan önce tevbe etseler onlardan bu ceza düşer.
Yüce´Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurur:
"Ancak kendilerini yenip ele geçirmeden önce tevbe etmeleri müstesnadır. Allah çok merhametli ve affedicidir" (Maide: 5/34)
Cana, Mala Ve Namusa Saldırmak
Canına, malına ve namusuna tecavüz edilen kişi kendisini savunma zorunda kalarak karşı tarafı öldürürse zamin olmadığı için ona kısas, diyet veya keffaret lazım gelmez. Bir hayvana binmiş vaziyetteyken o hayvan birini basar veya malını telef ederse o kişi zamin (sorumlu) olur.
Cana, mala ve namusa saldırı yapan kişi öldürüldüğü taktirde ondan mes´ul olunmaz. Bu durumda kişi, müdafaası için günahkâr olmaz. Kişiye saldıran biri eğer insan ise onu öldürse sorumlu olmaz. Diyet ve kefaletin hiç biri de ona ödenmesi gerekmez. Ona saldıran hayvan ise ve kişi onu öldürse değerini vermeye mes´ul değildir. Kendini müdafaa eden kişi müdafaa edecek güçte değilse ve karşı koyarken öldürülse şehittir. Buna delil olan şu ayet-i kerimedir:
"... o halde size saldırana, onun size saldırdığı gibi siz de saldırın" (Bakara: 2/194) Yani saldıran kişiye saldırganlığının benzeriyle mukabele etmek gerekir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
"Kim malını müdafaa ederken öldürülürse şehittir. Kim ırzını, kanını veya ehlini müdafaa ederken öldürülürse şehittir." Buradaki ehilden kasıt kişinin kızı, zevcesi, kız kardeşi, annesi ve bunların dışında olan yakınlarıdır.
Zulme uğrayan kir kişi görüldüğünde ona yardım etmek gerekir. Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
"Kişinin yanında bir müslüman zulme maruz kalırsa, kimin müdafaa etme gücü olduğu halde yardım etmezse kıyamet gününde Allahu onu insanlara karşı zelil ve rüsvay eder." [9] Hayvana binili vaziyette iken birine zarar verildiği taktirde kişi sorumludur. İster elleri ile ister ayakları ile ister ağzı ile zarar versin farketmez. Çünkü bu durumda zarar veren hayvan sahibinin kontrolü altındadır. Buna delil olarak şu hadisi şerifi gösterebiliriz. Hz. peygamber bahçe sahiplerine bahçelerini gündüz korumayı emrederdi. Hayvan sahiplerinin de hayvanlarının geceleyin kaptıkları zararı ödemesine hükmederdi. [10]
Asilerle Savaşmak
Asilerle savaşmak üç şartla vacip olur:
1. Asilerin bir kuvvet oluşturmaları.
2. Halifenin kontrolünden çıkmış olmaları.
3. Ellerinde isyanlarında haklı olduklarını gösteren bir delil veya te´vil olması.
Asilerin esirleri öldürülmez, malları ganimet olarak alınmaz, yaralıları ölüme terkedilmez.
Adalet sahibi olan islam halifesine karşı çıkan gruba Asi (bağı) denir.
Bunlarla savaşmanın delili şu ayeti kerimedir:
"... Eğer mü´mirilerden biri diğeri üzerine saldırırsa, saldıranlarla Allah´ın emrine dönmelerine kadar ´savaşınız. Eğer dönerlerse aralarını adaletle bulunuz..." (Hucurat: 49/9) Yukarıdaki 3 şartı kendilerinde bulunduran bu "Asi" grup veya gruplarına elçi gönderilerek barışa, sükuna ve varsa haksızlıkların giderilmesi için uzlaşmaya çağrılır. Haksızlıklar ve varsa yanlışlıklar giderilir. Yine de isyan etmeye devam ederlerse halife onlara nasihatta bulunur. Bununla da yola gelmezlerse kendilerine karşı savaş açılır. Asiler tamamen kontrol altına alındıktan sonra varsa malları geri verilir. Hz. Ali kendisine karşı çıkan Hariciler´e İbni Abbas´ı göndermiş, onun vasıtasıyla onlara nasihat etmiş. Bunun üzerine Hariciler´den dört bin kişi reisleri İbni Kavva ile birlikte tevbe ederek dönüş yapmışlar. Geri kalanları da ısrar etmiş, Hz. Ali de onlarla savaşmıştır. [11]
Mürtedin Cezası
İrtidat edene islam dinine dönmesi için üç defa teklif edilir. Eğer tevbe edip dine dönerse herhangi bir ceza uygulanmaz .
Ama mürtedlikten dönmezse, öldürülür. Öldürülen bu mürted yıkanmaz, üzerine cenaze namazı kılınmaz. Müslümanların mezarlığına defnedilmez.
İrtidad (dinden çıkma) ölümle sonuçlanırsa, yapılan amellerin hepsini yok eder. Mürted olan kişi, sanki hiç hayırlı bir amel yapmamış gibi olur. Ameli, sevaptan tecrid edilmiş olarak kendisine döner. Amelinin geri dönmesinin yararı , onu kaza etmesini gerektirmez ve ahiret´te ondan dolayı sorguya çekilmez.
İrtidad, mükellef ve muhtar olan kimsenin küfrü niyyet etmek, küfrü gerektiren bir davranışta bulunmak veya küfrü gerektiren bir söz söyleyerek müslümanlığına son vermesidir.
Her müslümanın dinini fesada götüren ve ona ve dinine son veren davranışlardan uzak durması gerekir. Ama ne yazık ki, günümüzde insanlar söylediklerine aldırış etmez olmuşlardır. Öyle sözler söyleniyor ki bu sözler onları İslam´ın dışına çıkarmakta ve bunun küfür oluşu bir yana, onu bir günah olarak da kabul görmemektedirler.
Mürtedin hekmü: İslamdan dönen kişi üç güne kadar tevbeye davet edilir. Tevbe ederse müslüman olur , etmezse öldürülür. Bu konuda İbni Abbas (r.a.)´tan rivayeten Allah Resulü şöyle buyurmuştur:
"İslamdan dönen kişiyi öldürünüz" [12]
Abdullah bin Mes´ud (r.a.)´dan rivayete göre peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Allah´tan başka ibadete layık hiç bir ilah bulunmadığına ve benim de Allah´ın bir elçisi olduğuma şehadet eden müslüman kimsenin kanı helal olmaz. Ancak şu sebepten biri ile helal olur. Evli olduğu halde zina etmekle, haksız yere bir insan öldürmekle ve islam dinini terkedip dininden ayrılmakla." [13] İslamdan dönen kişiyi tevbeye davet etmek vacibtir. Yani önce tevbe etmesini daha sonra tekrar İslama dönmesi ondan istenir. Buna rağmen İslama dönmezse öldürülür.
Cabir (r.a.)´dan şöyle rivayet edilmiştir: "Ümmü Ruman isimli bir kadın mürted oldu. Hz. Peygamber onun tekrar İslama davet edilmesini, kabul etmediği taktirde öldürülmesini emretti." [14]
Bazı alimler şöyle demiştir: Mürted olan kişiye üç güne kadar süre verilir bu sere içerisinde tevbeye davet edilerek İslama dönmesi istenir.
Hz. Ömer´in (r.a.) şu rivayetini delil gösterilebilir. Hz. Ömer (r.a) döneminde onun haberi olmadan mürted olan birisi ona mühlet verilmeden öldürüldü. Bunu duyan Hazreti Ömer sinirlenerek şöyle dedi:
"Niye onu üç güne kadar hapsetmediniz, her gün yemek yedirmediniz ve onu tevbe etmeye davet etmediniz, belki tevbe edip Allah´a dönerdi." Ve şöyle devam etti: "Allahım bu işte ben hazır değildim, onlara emretmedim ve öğrendiğim zaman razı olmadım" [15]
İrtidad üç kısımdır ve her kısım kendi içinde bölümlere ayrılır:
1) Akide Konusunda Olan İrtidad:
Allah´ın varlığı hususunda şüpheye düşmek, Efendimiz Muhammed (s.a.v.)´in Allah Resulü olup olmadığını şüphe etmek, Kur´an hakkında şüpheye düşmek, Allah´ın kitabı, O´nun kelamı mıdır, yoksa efendimiz Muhammed (s.a.v.)´in midir?
Ahiret, Cennet, Cehennem, sevap ve günahtan şüphe etmek gibi. Yahut Peygamberimiz (s.a.v.) hususunda ayet-i kerime ile ispatlı bulunan Miraç olayı İsra´ (Peygamber (s.a.v.)´in Mescid-i Haram´dan Mescid-i Aksa´ya (gece yürüyüşü), tevatürle sabit olan peygamberlerin mucizeleri, ilim gibi Allah´ın vacib sıfatlarından biri veya Allah´ın sıfatlarından başka birine inanmamak, Allah´ın ondan beri olduğu hususunda icma bulunan bir sıfatı Allah´a yakıştırmak.
Mesela O´nun -haşa- sair cisimler gibi bir cisim olduğunu söylemek. Din´de bilinmesi zaruri olan ve haramlığı sabit olan bir şeye helal olduğunu söylemek. Zina, livata veya öldürmenin helal olduğunu söylemek gibi. Aynı şekilde helal olan bir şeye haram demek, alış-veriş ve nikahın haram olduğunu söylemek gibi Vacib olduğu hususunda icma bulunan bir şeyi reddetmek. Beş vakit namazı, bu namazlardan bir secdeyi, abdesti, zekatı, oruç veya Hacc´ı reddetmek gibi. İcma ile vacib olmadığı sabit olan bir şeyin vacib olduğunu söylemek. Beş vakit namazı bir rek´at veya secde ilave etmek gibi. Meşruluğu icma ile sabit olan bir şeyi reddetmek. Farz namazlara tabi olan sünnetleri reddetmek gibi.
Gelecekte küfre girmeye azmetmek veya küfürde tereddüt etmek. Bu durumda olan kişi o andan itibaren küfre girmiş olur. Çünkü imanın sürekliliği vaciptir. Onda tereddüd göstermek, ona aykırıdır. Ancak vesvese bunun dışındadır. Mesela, birinin düşüncesinden küfür geçmesinden dolayı tekfir edilmez. Çünkü vesvese, azmetmeye engel değildir.
Hz. Ebu Bekr (r.a.)´ın sahabe olduğunu reddetmek veya hakkında icma bulunan peygamberlerden birinin peygamber olduğu kendisine öğretildiği halde inad olarak o´nu reddetmek.
Kur´an´da olduğu icma´ ile sabit olan bir harfi inkar etmek veya Kur´an´dan olmadığı icma´ ile sabit olan bir harfin Kur´an´dan olduğunu söylemek. Bir peygamberi yalanlamak. Yahut Peygamberimiz (s.a.v.)´den sonra bir peygamberin geleceğine inanmak. Yine, peygambeiliği iddia etmemekle birlikte kişinin kendisine vahiy geldiğini söylemesi küfürdür.
2) Fiiller (Hareket Ve İşler) Konusunda Olan İrtidad:
Güneş veya Ay gibi bir puta veya herhangi bir yaratığa secde etmek. Ancak zaruretten dolayı olursa, o başka. Darü´l-Küfür´de bulunan bir kimsenin korkusundan dolayı bir kâfirin huzurunda secdeye kapanması gibi. Kişi bundan dolayı tekfir edilmez.
Günümüzde gelenekleşmiş olan baş eğme ve rükua varmayacak şekilde eğilmeye gelince, bu mekruhtur. Bunun için baş eğmenin de dinimize göre derin anlamlarını bilerek burda da dikkat etmeliyiz.
3) Sözlerde İrtidad:
İrtidada sebep olan sözler çoktur.
Günümüzde bu sözler o kadar yaygın hale gelmiştir ki o sözleri düşünmek dahi tüylerimizi ürpertir. Bunların hepsini burada sıralamak mümkün değildir. Ancak bir kısmına işaret edeceğiz:
Bir müslümana ´yahudi´ veya ´hıristiyan´ diye hitab etmek. Ya da müslüman´a ´dinsiz´, ´imansız´ demek.
Allah´ın isimleriyle alay etmek. Ya da cennet, sevap veya cehennem ve ceza vaadleriyle alay etmek.
´Allah, bana şunu emretmiş olsaydı yapmazdım.´ yahut; ´Allah, bana cenneti verse, ona girmem´ diyerek alay etmek ve Allah´ın emirlerine karşı olduğunu açığa vurmak. Ya da; ´Bu fakir ve hasta halime rağmen namazı terketmemden dolayı Allah bana ceza verecek olsa, bana zulmetmiş olur´ demek.
Peygamberler, melekler ve bütün müslümanlar, gelip ´Şu şey, şöyledir, diyecek olsalar, yine inanmam´demek.
Alay ederek ve Sünnet´i küçümseyerek, ´Bu iş Sünnet´te olsa onu yapmam´demek.
Allah´tan veya meleklerden veya Kur´an´dan veya şeriatten yahut da İslam´dan beri olduğunu söylemek.
Şeriatın hükümlerine rıza göstermediğini söylemek yahut alay ederek ´Ben böyle bir hüküm tanımıyorum.´ demek.
´Namaz kıldığımdan beri hayır görmedim´ yahut, ´Namaz, bana bugüne kadar hiç bir yarar getirmedi.´demek...
Netice olarak, yukarıdaki söz ve fiiller kasıtlı yapıldığı ve dini esaslarla alay etme ve onları küçümseme kasdıyla yapıldığı takdirde irtidat olup, kişiyi küfre götürür. Değilse, irtidat olmaz ama, mü´min bütün bunlardan sakınmalıdır. Kendisinden irtidat vaki´ olan kimse, kelime-i şehadeti tekrarlamalı, irtidada sebep olan hususu hemen terketmeli, kendisinden sadır olan o duruma pişmanlık duyarak, bir daha benzeri bir durumla karşılaşmamaya azmetmeli ve o müddet içerisinde kaçırmış olduğu dini görevlerini yerine getirerek İslam´a dönmelidir. Tevbe etmediği taktirde, ondan tevbe etmesini istemek gerekir. Ya tekrar İslam´ı kabul eder yahud öldürülür. İrtidad etmekle orucu, teyemmümü ve nikahı batıl olur. İddet içerisinde İslam´a dönecek olursa nikahı geri döner. Bu durumda iken, nikahını kıymak sahih olmayıp, kestiği hayvanın eti yenmez. Ne kendisi varis olur ve ne de ardından bıraktığı mala mirasçı olunur. Üzerinde cenazı namazı kılınmaz, yıkanıp kefenlenmez. Müslümanların mezarlığına defnedilmez. Cenazesi, yırtıcı hayvanların veya köpeklerin önüne atılır. Riddet üzere öldüğü takdirde, malı müslümanlar için fey´dir.
Allah´tan böyle bir duruma düşmemek ve müslüman olarak ölmek için son derece dikkatli olup, İmanımızı salih ameller ile takviye edelim.
Namazı Terkedenin Cezası
Namazı terkedenler iki çeşittir:
Biri, namazın farz olduğuna inanmayarak namazı terkedendir. Hükmü mürted hükmüdür.
İkincisi ise farziyetine inandığı halde tembelliğinden ötürü namaz kılmayandır.
Bunun da hükmü, tevbe edip namaza başlasa hakkında bir işlem görülmez. Namaz kılmamaya devam ederse öldürülür, (Teçhiz ve tekfin) hükmü müslümanlarınki gibi yapılır.
Namaz, müslümanın en belirgin alametidir.
Namazı eksik kılan ve terkedenlerin şiddetle cezaya çarpılacaklarını Allah Teala şu ayetlerde bildirmiştir:
"Bunların ardından bozuk bir nesil geldi. Namazı bıraktılar, şehvetlerine uydular. Onlar da azgınlıklarının cezasını bulacaklardır." (Meryem: 19/59)
Namaz, hidayete sevkeden büyük amellerdendir.
İbrahim (aleyhisselam) kendisini ve zürriyetini namaz kılanlardan yapması için rabbine şöyle dua etmişti:
"Rabbim beni de çocuklarımı da namaz kılanlardan eyle. Rabbim duamızı kabul buyur." (İbrahim: 14/40)
"Vay haline o namaz kılanların ki namazlarında gaflet içindeler." (Maun: 107/4-5)
Namazı Terketmenin Hükmü
Namazı inkar ederek terketmek müslümanların icmai ile küfürdür ve İslam dininden çıkmaktır.
Namazın farz olduğuna inanmakla beraber, tembellik ve meşguliyet sebebi ile terkedene gelince; bunlar bir özür sayılmaz çünkü hadisler bu kimsenin de küfre girmiş olduğunu açıklamışlardır.
Namaz kılmayan kişinin küfre girdiğini açıklayan hadisler şunlardır:
1. Cabir(r.a)´den rivayeten, Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Kişi ile küfür arasında, namazı terketmek vardır." [16]
2. Büreyde (r.a.)´dan rivayeten, (s.a.v.):
"Bizimle kafirler arasındaki ahd namazdır. Kim namazı terkederse kafir olmuştur." [17] buyurmuştur.
3. Abdullah bin Amr bin As´dan rivayelen, Resulullah sallalahu aleyhi ve sellem bir gün namazdan bahsederken şöyle buyurmuştur:
"Namaza devam eden kimse için kıyamet gününde namaz bir nur, bir delil ve bir kurtuluştur. Namaza devam etmeyen kimseler için namaz bir delil ve kurtuluş değildir. Ve o kimse kıyamet gününde Karun, Fi´ravn, Haman ve Ubeyy bin Halef ile beraber olacaktır." [18]
Namazı terkedenin ahirette küfür önderleriyle beraber olması, o kimsenin kâfir olduğunu gösterir.
İbn Kayyım şöyle demiştir:
"Namazı terkedeni ya malı, ya reisliği, ya memuriyet görevi, ya da ticareti engeller. Malı, namazını kılmaktan engelleyenler Haman´la beraber, ticareti engelleyenler Ubeyy bin Halef ile beraberdirler."
[1] Ebu Davud, 4465, Tirmizi, 145.
[2] Beyhaki.
[3] Buhari, 2615.
[4] Müslim, 1706.
[5] Buhari, 6407, Müslim, 1684.
[6] Muğnil Muhtac, 4/177.
[7] En-Nihaye, 3/60.
[8] El-Ümm, İmam Şafii, 6/137; Muğnil Muhtac, 4/178.
[9] El-Müsned, İmam Ahmed, 3/487.
[10] Ehu Davud, 3570.
[11] Müsned İmam Ahmed, 1/87.
[12] Buhari, 2854.
[13] Buhari, 6484, Müslim 1676.
[14] Darekutni, 3/118.
[15] El Muvatta-İmam Malik, 2/737.
[16] Müslim, 82.
[17] Ebu Davud, 4678; Tirmizi, 2621.
[18] Taberani ve İbni Hibban rivayet etmişlerdir.