seymanur K
Fri 27 January 2012, 01:49 pm GMT +0200
GİRİŞ
Müellif Hakkında Bilgi
Müellif Kadı Ebu Şuca' Ahmed b. Hüseyin b. Ahmed el-Asfehani el-Âbbadani eş-Şafii H. 433 senesinde Basra'da dünyaya gelmiştir. H. 447'de vezir olan Ebu Şuca', imkân buldukça hep Kur'an okur ilim tedrisatı yapardı. Bu nedenle evden pek çıkmazdı. Ancak namaz vakitleri çıkıp camiye gider, namazını kılardı. Daha sonra ilim öğrenmek ve mütalaa için evine kapanırdı.
Kadı Ebu Şuca' vezirliği sırasında 10 kişi görevlendirip zenginlerden zekat ve gerekli yardımları toplatıp, fakir-fukaraya dağıtırdı. Görevlendirdiği bu kişilerin her birine 1120 Dinar aylık bağlamıştı.
Kadı Ebu Şuca' 40 seneden fazla Şafii mezhebi üzerine Basra'da müderrislik yaptı. Daha sonra Medine'ye yerleşti. Medine'de Mescid-i Nebevi'nin hizmetini yapıp kilim ve hasırlarını silkeler caminin içini süpürür, sabahlan Mescid-i Nebevi'nin lambalarını yakardı.
Onun bu hizmeti caminin asıl hizmetçisi ölene kadar devam etti. Caminin asıl hizmetçisi ölünce onun yerine geçerek Mescid-i Nebevi'nin hizmetine bilfiil devam eden Kadı Ebu Şuca' vefat edene kadar bu hizmeti kendisine bir vazife telakki ederek sürdürdü.
Kadı Ebu Şuca' H. 593 senesinde Medine'de vefat etti. Hizmetini yaptığı Mescid-i Nebevi'nin "Bab-ı Cibril" kapısında Peygamberimiz (s.a.v.)'in mübarek hücrelerine yakın bir yerde medfundur. Peygamberimiz (s.a.v.) Mescid-i Nebevi'de iken Cebrail (a.s.) kendisine vahy getirince bu kapıdan girerdi.
Kadı Ebu Şuca' 160 sene sağlıklı bir hayat yaşamış olup, vücudunda bir hastalık ve uzuvlarından herhangi birisinde bir eksiklik görülmemişti.
Kendisine bir gün şöyle sorulur:
"Senin vücut sağlamlığının nedeni nedir?"
O, şöyle cevap verir:
"Uzuvlarımla hiç bir gün Allah'a asi olmadım. Küçüklüğümde ve ömrümün ilk yıllarında Allah-u Tealaya isyan edecek bir durumda bulunmadım. Allah-u Teala da büyüdüğüm zaman beni korudu."
Türkçesini yayınlayacağımız bu kitabın asıl adı "Ğayet-ül İhtisar"dır. İsminden de anlaşıldığı gibi hacmine göre içerdiği fıkhi bilgiler çok önem arzetmektedir.
Kadı Ebu Şuca'ın " Ğayet-ül İhtisar'"ı olan bu kitap, çok sayıda fıkıh alimleri için Şerh, Ta'lik, Takrir ve Nazım alanında önemli bir kaynak eser olmuştur.
Bazı alimler ona şu şiiri atfetmişlerdir:
"Ey devamlı menfaat kasteden kişi! Yükselme ve menfaat için pay al. Cesaretli olarak ilimlere yaklaş, İmam Kadı Ebu Şuca''ın "Takrib"i ile."
Kadı Ebu Şuca'm "Ğayet'ül İhtisar"'ına şerh olarak şafii mezhebine ait çok sayıda fıkıh kitabı hazırlanmıştır.
Bunlardan önemli olanları şunlardır:
1- Kifayet'ül-Ehyar Fi Hal Ğayet'il-İhtisar.
İmam Takyi'ddin Ebi Bekr b. Muhammed El-Hüseyni El-Hasani Ed-Dimeşki. Ölüm: H. 829
2- Şerh-i Muhtasar Ebi Şuca'
Ahmed El Ahsasi. Ölüm: H. 889
3- Feüyul Karib El-Mucib Fi Şerh-i Elfaz Et-Takrib.
Bu eserin başka bir ismi de, El Kavl-ül Muhtar Fi Şerh-i Ğayet'il-İhtisar.
Ebi Abdullah Muhammed b. Kasım El-Ğeza. Ölüm: H. 918
Bu kitap matbu olup üzerinde haşiyeler yapılmıştır.
Bu haşiyelerden bazıları şunlardır:
a) Haşiyet-ül Kalyubi ala şerhi Ebi Şuca' li İbni Kasım El-Ğeza. Şeyh Ahmed Kalyubi. Ölüm: H. 1029.
Bu Haşiye matbu hale getirilmedi.
b) Haşiyet-ül Fevaid El-Aziziye âla Şerh'il- Ğayet'il İbni Kasım. Şeyh Ali bin Ahmed El-Azizi. Ölüm: H. 1070
Bu Haşiye matbu hale getirilmedi.
c) Haşiye li Abdil-Ber El-Echuri. El-Edurri. Ölüm: H. 1070
d) Haşiyet-ül Birmavi âla şerh'il Ğayet-il İbn-i Kasım El-Ğeza Şeyh Burhaneddin İbrahim El-Birmavi. Ölüm: H.1106
Bu Haşiye matbu hale getirilmiştir.
e) Haşiyet'ul Bacuri âla Şerh'i İbn-i Kasım El Ğeza âla Metn-i Ebu Şuca'
Şeyh İbrahim El-Bacuri. Ölüm: H. 1277 Bu Haşiye matbu hale getirilerek iki cild halindedir.
f) Kut'ul Habib'ul-Ğarib âla Fethi'l Karib'ul-Mucib
Muhammed b. Âmr Nevevi El-Cavi El Menufi. Ölüm: H. 931
4- Ûmdetü'n-Nazar Fi Tashihil Ğayet'ül İhtisar Takyiddin Ebi Bekr b. Kadı Aclun. Ölüm: H. 928
5- El-ikna’
Şeyh Şahabud'din Ebil-Hayr Ahmed b. Muhammed b. Abdusselam El- Ma'ruf bil Menufi. Ölüm: H. 931
6- En-Nihaye Fi Şerh-il Ğaye.
Velid- Din'il- Basir. Ölüm: H. 972
7- El-İkna' fi Hal Elfaz Ebi Şuca'.
Şeyh Muhammed Şirbini El-Hatib. Ölüm: H. 977. Bu kitap iki cilt halinde olup, üzerinde haşiyeler vardır. Bu haşiyelerden bazıları şunlardır:
a) Feth'ül-Latif El-Mucib
Eb'il Feyd Abdurrahmah El-Echuri. Ölüm: H. 1084
b) Kifayet'ül-Lebib Fi Hal Şerh-i Ebi Şuca' lil Hatib.
Şeyh Hasan El-Mantavi Eş-Şehir bil Müdabeği. Ölüm: H. 1170 Bu Haşiye matbu olup 2 cilt halindedir.
c) Tuhfet'ul-Habib âla Şerh'il- Hatib.
Şeyh Süleyman El Buceyrimi. Ölüm: H. 1221 Bu Haşiye de matbu olup 4 cilt halindedir.
d) Haşiyetlü'ş -Şeyh Abdullah En-Nibravi âla Şerh'il Hatib.
Bu Haşiye matbu olup 2. cilttir. Te'lif devam ederken öldü. H.1257
e) Takrirü'ş Şeyh Ived bi Kelamih.
Şeyh İbrahim El -Bacuri Ölüm: H. 1277
8- Feth'ül Ğaffa bi keşf'il Muhibbat Ğayet'ül İhtisar. Ahmed b. El Kasım El Abbadi. Ölüm: H. 994
Bu eser de 2 ciltten ibarettir.
9- Et- Tezhib fi Edilleti Metn'il Ğaye ve’t-Takrib
Doktor Mustafa El-Beğa.H. 1398 yılında basılmış olup, manzumelerden yararlanarak hazırlanmıştır.
a) Nazrn-ı Muhtasar Ebi Şuca'. Ahmed El-İbşiyti. Ölüm: H 883
b) Nihayet'ut-Tedrib fi Nazm Ğayet'ut-Takrib. Şerafeddin Yahya El-Âmriti. Ölüm: H. 890
Bunun da bir haşiyesi yapılmıştır:
Tuhfet'ül- Habib bi Şerh-i Nazm Ğayet'ut-Takrib. Şeyh Ahmed El- Feşni. Ölüm: H. 978
c) Nazm-ı Muhtasar Ebi Şuca'. Abdulkadir b. Muzaffer. Ölüm: H. 892
d) El Kifaye fi Nazm-il Ğaye.
Takyid'din Ebi Bekir b. Kadi Âclun. Ölüm: H. 928
e) Nazm-ı Muhtasar Ebi Şuca'.
Şahabud'din Ebil-Hayr Ahmed b. Abdusselam. Ölüm: H. 931
f) Neşr'üş- Şiaa' âla Ebi Şuca'.
Ed-Dusri. H. 1243 tarihinde te'lif etmiştir. Bu kitap basılmamıştır.
Bu eser M.1859'da Fransızca'ya, M.1897'de Almanca'ya ve son olarak da M.1996 tarihinde 1. baskı, M.1997 tarihinde ikinci baskısı yapılarak Nizameddin Ersöz tarafından başta ayet, hadis ve diğer şer'i delillerle şerh edilerek türkçeye tercüme edilmiştir.[1]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 15-18.