sidretül münteha
Tue 15 February 2011, 02:25 pm GMT +0200
6. Genel Olarak Gusül
1. Gusül'ün Yapılışı
Bu bab ile ilgili olarak dört mes'ele vardır. [3]
A- 1.Vücudun Ovalanması:
Müctehidler, kişi -abdest alırken azalarını nasıl ovmak zorunda ise- gusül yaparken de bütün derisini ovması gerekir mi, gerekmez mi diye ihtilâf etmişlerdir. Müctehidlerin çoğu, bunu gerekli görmemiş ve deri üzerine yalnız suyu akıtmayı kâfi görmüşlerdir, imam Mâlik ile tabilerinin çoğu ve Şâfiüer'den yalnız Müzem, bunu kâfi görmemiş ve "Eğer kişinin derisinde ovmadığı bir yer kalmış ise, guslü tamamlanmamıştır" demişlerdir.
Bu ihtilâf, GUSÜL isminin müşterek olmasından ve guslün abdeste kıyas edilmesi ile gusül hakkında rivayet edilen hadislerin zahiri arasında çatışma görülmesinden ileri gelmiştir. Çünkü Hz. Aişe (r.a.) ile Hz. Meymûne (r.a.)'den, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in guslü hakkında rivayet olunan hadislerde, «Peygamber (s.a.s) derisini ovdu» diye bir şey geçmemekte, sadece «Derisi üzerine su döktü» diye söylenmektedir.
Hz. Âişe (r.a.)'nin hadisi şöyledir: «Rasûlullah (s.a.s) cünüblükten (çıkmak için) yıkanacağı vakit, önce ellerini yıkamaktan başlar, sonra sağ eliyle sol eline su döküp bacaklarının arasını yıkar, sonra namaz abdesti gibi abdest alırdı, sonra suyu alıp parmakları ile, saçlarının arasını ovar, sonra üç kere basına su döker, sonra bütün derisi üzerine su akıtırdı»[4].
Hz. Meymûne (r.a.)'nin hadisinde de anlatılanlar buna yakındır[5], Ancak bu hadiste, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in gusülden önce abdest alırken ayaklarını yıkamayı gusülden sonraya bıraktığı bildirilmektedir. Ümmü Seleme (r.a.)'nin hadisi de, «Peygamber (s.a.s)'e, cenabet guslü için saç örgülerimi açayım mı? » diye sordum. Dedi ki: «Başına üç kere su döktükten sonra üzerine su akıtman kâfidir. Bununla temizlenmiş olursun» [6] şeklindedir.
Deriyi ovmanın vacib olmadığı, diğer iki hadise nazaran, bu hadisten daha çok anlaşılmaktadır. Çünkü öteki hadislerde Peygamber (s.a.s) Efendi-rniz'in guslünü anlatanlar, Peygamber (s.a.s) Efendimiz kendini ovduğu halde bunu söylememiş olabilirler. Bu hadiste ise, Peygamber (s.a.s) Efendimiz kâfi gelen guslün şartlan ne ise onlan bildirmiştir. Bunun içindir ki, mücte-hidler, "Hz. Âişe ile Hz. Meymûne'nin hadislerinde anlatılanlar, guslün en iyi şekli, bu hadiste bildirilenler ise, ancak kâfi gelen guslün şeklidir. Bunun için gusülden önce abdest almak, guslün sünnetlerindendir", demişlerdir. Gusülden önce abdest almanın, guslün bir şartı olduğuna dair şâzz bir görüş, yalnız İmam Şafii'den rivayet olunmuştur ki, bu görüş, hadislerin zahirine daha uygundur. Kıyas yönünden ise, Cumhûr'un görüşü daha kuvvetlidir. Çünkü gusül bir temizlenme olduğu için abdest almanın onun sıhhatinde şart olmaması, tersine olarak abdestin sıhhati için temiz olmanın şart olması lâzım gelir. Şu halde burada kıyas, hadislerin zahiri ile çatışır. İmam Şafii'nin prensibi de, daima hadislerin zahirini kıyasa tercih etmekti. İşte bunun için, kimisi -söylediğimiz gibi- hadislerin zahirini, guslü ab-deste kıyas etmeğe tercih ederek, gusülde vücudu ovmayı guslün sıhhati için şart görmemiş, kimisi de, bu kıyası hadislerin zahirine tercih ederek -abdest-te azalan ovmak nasıl şart ise- gusülde de şart görmüşlerdir. «Gusül» kelimesinin müşterek olması yönünden delil getirmek ise zayıftır. Çünkü gusül ile «Tuhr» kelimelerinden her birinin diğerinin mânâsına gelmesi aynı ölçüdedir. [7]
[3] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/131132.
[4] Buhârî, Gusül, 5/1, no: 248,272; Müslim, Hayd, 3/9, no: 35/316; Ebû Dâvûd, Taharet, 1/98, no: 242.
[5] Buhârî, Gusül, 5/5. no: 257; Müslim, Hayd, 3/9, no: 37/317; Ebû Dâvûd, Taharet, l/98; no: 245.
[6] Müslim, Hayd, 3/12, no: 58/330; Ebû Dâvûd, Taharet, 1/100, no: 251.
[7] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/132.