hafiza aise
Wed 24 November 2010, 11:32 am GMT +0200
Gece Namazının Âdabı:
Gece namazına kalkmak isteyenlerin şunlara dikkat etmesi sünnettir;
1. Yatağa girildiğinde, gece namazına kalkmak için niyet etmek. Böylelikle uyuya kalırsa dahi niyetten dolayı sevap kazanır.
2. Gece namazı için uykudan uyanan, yüzünü mesh etmeli, misvak kullanmalı ve Âli İmrân sûresinin son on âyetini okumalıdır. Sonra da şöyle dua etmelidir;
Allah'im/ Hamd sanadır. Sen, göklerin, yerin ve onlarda bulunanların nurusun. Hamd sanadır. Sen, göklerin, perin ve onlarda bulunanların yöneticisisin. Hamd sanadır. Göklerin, yerin ve onlarda bulunanların mülkü senindir. Hamd sanadır; sen göklerin, yerin ve onlarda bulunanların Melikisin. Hamd sanadır. Sen el-Hak'sm. Vadin haktır. Senle buluşmak haktır. Sözün haktır. Cennet haktır. Cehennem haktır. Peygamberler haktır. Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem) haktır. Kıyamet haktır. Ey Allah'ım! Sana teslim oldum. Sana inandım. Sana tevekkül ettim. Sana yöneldim. Mücadelemde [692] senden güç aldım. Senin hakemliğini kabul ettim. Ey Allah'ım! Beni bağışla! Önceden yaptıklarımda... Sonradan yaptıklarımda... Açıktan ve gizli işlediğim günahlarımda..! Mukaddim [693] ve Muahhir [694] sensin. Senden başka ilah yoktur. Güç ve kuvvet yalnızca Allah'a aittir.[695]
3. Gece namazının ilk iki rekâtı kısa tutulmalı. Daha sonraki rekâtlar ise istenilen uzunlukta kılınabilir. Çünkü (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'Biriniz gece namazına kalktığında, namazına, hafif iki rekâtla başlasın'. [696]
4. Gece namazına uyanan hanım, namaz kılması için eşini uyandır malıdır. Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem); '... Gece namaza kalkıp, namaz kılıp eşini de uyandıran kadına Allah rahmet etsin. Eğer eşi uyanmazsa yüzüne su serpsin [697] buyurmuştur.
5. Namaz esnasında uykusu ağır basan, uykusu gidinceye kadar uyumalıdır. Daha sonra kendisini zinde hissettiğinde kalkıp namaz kılınabilir. Peygamberimiz (sallallâhu aieyhi ve sellem); 'Biriniz gece namaza durduğu zaman, Kuran diline ağır gelip takıldığında ve ne söylediğini anlayamayacak hale geldiğinde hemen patsın [698] buyurmuştur.
Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'Biriniz namaz kılacağı zaman zinde ise (ayakta) kılsın; tembelleştiği veya yorulduğu zaman otursun [699] buyurmuştur.
6. Kıyamda duruşu uzatmak müstehaptır. Ancak bu, kişinin kendisine eziyete dönüşmemelidir.
Câbir (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem}, namazın en faziletlisi kıyamı uzun olandır [700] buyurmuştur.
Âişe (radiyallâhu anhâ) anlatıyor; 'Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) gece namazında kıyamda o kadar dururdu ki, ayakları yarılırdı.[701]
Gece namazmdaki uzutma sadece kıraat ve kıyama özgü değildir. Aynı şekilde rükû ve secdeleri, teşehhüd oturuşunu, zikir ve duaları, kısaca namazın her ânını uzun yapmak müstehaptır.
Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'in Bakara, Nisa ve Âli İmrân surelerini okuyarak kıldığı namazı anlatan Huzeyfe (radiyallâhu anh) bu hadiste, \.. sonra rükû yaptı ve «subhâne rab-biye'l-azîm» dedi; rükûsu kıyamı kadar sürdü. Sonra «semiallâ-hulimen hamideh» dedi, doğruldu ve yaklaşık rükûsunda kaldığı kadar durdu. Sonra secde yaptı ve «subhâne rabbiye'l-a'lâ» dedi. Secdesi de yaklaşık kıyamı kadar oldu.[702]
Ancak bu anlatılanlar şart değildir. Bunların tamamı daha faziletli olması içindir. Kuşkusuz namazı uzun tutmak, kişinin tâ-kâü oranında olmalıdır.
7. Gece namazı ayakta da, oturarak da kılınabilir. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'İn gece namazını üç farklı şekilde kıldığı sahih olarak rivayet edilmiştir. Buna göre;
a) Gece namazının tamamını ayakta kılıyordu.
b) Gece namazını oturarak kılıyor ve oturarak rükû ediyordu.
c) Gece namazında kıraatini oturarak okuyor, kıraati az kalınca ayağa kalkıp tamamlıyor ve rükû yapıyordu.
Gece namazının bu üç şekilde kılınması caizdir. -Allah en iyi biîendir.
8. Gece namazında kıraati sesli okumak da, sessiz okumak da caizdir. Âİşe (radiyalİâhu anhâ)'ya> Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellemj'in gece namazlarında sesli mi, sessiz mi okuduğu sorulduğunda; 'bazen sesli, bazen sessiz okurdu' demiştir. Bu soruyu soran Abduliah İbni Ebî Kays; 'Alîahu ekber! İşlerde genişlik yaratan Allah'a hamd olsun demiştir. [703]
9. Namazda âyetleri düşünerek okumak, İstiâzede bulunmak, teşbih etmek ve ağlamak müstehaptır. Huzeyfe (radiyallâ-hu anh) Peygamberimizle birlikte kıldığı namazı anlatırken, '... Kuranı tertil üzere [704] okuyordu. İçerisinde teşbih olan bir âyete geldiğinde teşbih ediyor; istek âyetine geldiğinde istekte bulunuyor; sığınma âyetine geldiğinde sığmıyordu.[705]
Ebû Zer (radiyalİâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallallâ-hu aleyhi ue sellem) şu ayeti okudu ve sabaha kadar tekrarladı;
«Eğer onlara azap edersen, doğrusu onlar senin kullarındır; eğer affedersen, muhakkak ki sen, Azız ve Hakîm olansın.[706]/[707]
10. Namaz içinde ve namaz dışında seher vakitleri duayı artırmak gerekir. Daha önce de belirtildiği gibi bu vakit icabet vaktidir.
11. Gece namazını kıldıktan sonra, sabah namazından Önce uzanmak/uyumak müstehaptır. Çünkü bu durumda sabah namazı daha zinde ve huşu içerisinde eda edilir.
12. Gece namazı alışkanlık edinildikten sonra terk edilmemelidir. Çünkü Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem), Abdullah İbni Ömer (radiyalİâhu anh)'e 'Ey Abdullah! Falan kişi gibi olma! Gece namazına kalkıyordu, fakat gece namazını bıraktı' buyurmuştur. [708]
[692] Veya hasmıma karşı senden güç aldım. (Çev.)
[693] Onceleyen.
[694] Geciktiren.
[695] Buhârî, 1069; Müslim, 769.
[696] Müslim, 767.
[697] Ebû Dâvûd, 1308; Ahmed, 2/436; İbni Mâce, 1336; Hasen senetle rivayet edilmiştir.
[698] Müslim,787
[699] Buhârî 1099; Müslim,784
[700] Müslim 756
[701] Buhârî 3748 Müslim, 2820
[702] Müslim, 772
[703] Müslim, 307; vdğ.
[704] Ağır ağır ve tane tane okumak. (Çev.)
[705] Müslim. 772.
[706] Mâide, 118.
[707] Nesâî, 1010; Ahmed, Müsned.20831; el-Hâkirn'de rivayet etmiştir, ancak senedinde 'leyyiri ravi bulunmaktadır.
[708] Buhârî, 1101; Müslim, 1159.
Gece namazına kalkmak isteyenlerin şunlara dikkat etmesi sünnettir;
1. Yatağa girildiğinde, gece namazına kalkmak için niyet etmek. Böylelikle uyuya kalırsa dahi niyetten dolayı sevap kazanır.
2. Gece namazı için uykudan uyanan, yüzünü mesh etmeli, misvak kullanmalı ve Âli İmrân sûresinin son on âyetini okumalıdır. Sonra da şöyle dua etmelidir;
Allah'im/ Hamd sanadır. Sen, göklerin, yerin ve onlarda bulunanların nurusun. Hamd sanadır. Sen, göklerin, perin ve onlarda bulunanların yöneticisisin. Hamd sanadır. Göklerin, yerin ve onlarda bulunanların mülkü senindir. Hamd sanadır; sen göklerin, yerin ve onlarda bulunanların Melikisin. Hamd sanadır. Sen el-Hak'sm. Vadin haktır. Senle buluşmak haktır. Sözün haktır. Cennet haktır. Cehennem haktır. Peygamberler haktır. Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem) haktır. Kıyamet haktır. Ey Allah'ım! Sana teslim oldum. Sana inandım. Sana tevekkül ettim. Sana yöneldim. Mücadelemde [692] senden güç aldım. Senin hakemliğini kabul ettim. Ey Allah'ım! Beni bağışla! Önceden yaptıklarımda... Sonradan yaptıklarımda... Açıktan ve gizli işlediğim günahlarımda..! Mukaddim [693] ve Muahhir [694] sensin. Senden başka ilah yoktur. Güç ve kuvvet yalnızca Allah'a aittir.[695]
3. Gece namazının ilk iki rekâtı kısa tutulmalı. Daha sonraki rekâtlar ise istenilen uzunlukta kılınabilir. Çünkü (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'Biriniz gece namazına kalktığında, namazına, hafif iki rekâtla başlasın'. [696]
4. Gece namazına uyanan hanım, namaz kılması için eşini uyandır malıdır. Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem); '... Gece namaza kalkıp, namaz kılıp eşini de uyandıran kadına Allah rahmet etsin. Eğer eşi uyanmazsa yüzüne su serpsin [697] buyurmuştur.
5. Namaz esnasında uykusu ağır basan, uykusu gidinceye kadar uyumalıdır. Daha sonra kendisini zinde hissettiğinde kalkıp namaz kılınabilir. Peygamberimiz (sallallâhu aieyhi ve sellem); 'Biriniz gece namaza durduğu zaman, Kuran diline ağır gelip takıldığında ve ne söylediğini anlayamayacak hale geldiğinde hemen patsın [698] buyurmuştur.
Peygamberimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'Biriniz namaz kılacağı zaman zinde ise (ayakta) kılsın; tembelleştiği veya yorulduğu zaman otursun [699] buyurmuştur.
6. Kıyamda duruşu uzatmak müstehaptır. Ancak bu, kişinin kendisine eziyete dönüşmemelidir.
Câbir (radiyallâhu anh) anlatıyor; 'Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem}, namazın en faziletlisi kıyamı uzun olandır [700] buyurmuştur.
Âişe (radiyallâhu anhâ) anlatıyor; 'Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem) gece namazında kıyamda o kadar dururdu ki, ayakları yarılırdı.[701]
Gece namazmdaki uzutma sadece kıraat ve kıyama özgü değildir. Aynı şekilde rükû ve secdeleri, teşehhüd oturuşunu, zikir ve duaları, kısaca namazın her ânını uzun yapmak müstehaptır.
Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'in Bakara, Nisa ve Âli İmrân surelerini okuyarak kıldığı namazı anlatan Huzeyfe (radiyallâhu anh) bu hadiste, \.. sonra rükû yaptı ve «subhâne rab-biye'l-azîm» dedi; rükûsu kıyamı kadar sürdü. Sonra «semiallâ-hulimen hamideh» dedi, doğruldu ve yaklaşık rükûsunda kaldığı kadar durdu. Sonra secde yaptı ve «subhâne rabbiye'l-a'lâ» dedi. Secdesi de yaklaşık kıyamı kadar oldu.[702]
Ancak bu anlatılanlar şart değildir. Bunların tamamı daha faziletli olması içindir. Kuşkusuz namazı uzun tutmak, kişinin tâ-kâü oranında olmalıdır.
7. Gece namazı ayakta da, oturarak da kılınabilir. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'İn gece namazını üç farklı şekilde kıldığı sahih olarak rivayet edilmiştir. Buna göre;
a) Gece namazının tamamını ayakta kılıyordu.
b) Gece namazını oturarak kılıyor ve oturarak rükû ediyordu.
c) Gece namazında kıraatini oturarak okuyor, kıraati az kalınca ayağa kalkıp tamamlıyor ve rükû yapıyordu.
Gece namazının bu üç şekilde kılınması caizdir. -Allah en iyi biîendir.
8. Gece namazında kıraati sesli okumak da, sessiz okumak da caizdir. Âİşe (radiyalİâhu anhâ)'ya> Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellemj'in gece namazlarında sesli mi, sessiz mi okuduğu sorulduğunda; 'bazen sesli, bazen sessiz okurdu' demiştir. Bu soruyu soran Abduliah İbni Ebî Kays; 'Alîahu ekber! İşlerde genişlik yaratan Allah'a hamd olsun demiştir. [703]
9. Namazda âyetleri düşünerek okumak, İstiâzede bulunmak, teşbih etmek ve ağlamak müstehaptır. Huzeyfe (radiyallâ-hu anh) Peygamberimizle birlikte kıldığı namazı anlatırken, '... Kuranı tertil üzere [704] okuyordu. İçerisinde teşbih olan bir âyete geldiğinde teşbih ediyor; istek âyetine geldiğinde istekte bulunuyor; sığınma âyetine geldiğinde sığmıyordu.[705]
Ebû Zer (radiyalİâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallallâ-hu aleyhi ue sellem) şu ayeti okudu ve sabaha kadar tekrarladı;
«Eğer onlara azap edersen, doğrusu onlar senin kullarındır; eğer affedersen, muhakkak ki sen, Azız ve Hakîm olansın.[706]/[707]
10. Namaz içinde ve namaz dışında seher vakitleri duayı artırmak gerekir. Daha önce de belirtildiği gibi bu vakit icabet vaktidir.
11. Gece namazını kıldıktan sonra, sabah namazından Önce uzanmak/uyumak müstehaptır. Çünkü bu durumda sabah namazı daha zinde ve huşu içerisinde eda edilir.
12. Gece namazı alışkanlık edinildikten sonra terk edilmemelidir. Çünkü Rasulullah (sallallâhu aleyhi ve sellem), Abdullah İbni Ömer (radiyalİâhu anh)'e 'Ey Abdullah! Falan kişi gibi olma! Gece namazına kalkıyordu, fakat gece namazını bıraktı' buyurmuştur. [708]
[692] Veya hasmıma karşı senden güç aldım. (Çev.)
[693] Onceleyen.
[694] Geciktiren.
[695] Buhârî, 1069; Müslim, 769.
[696] Müslim, 767.
[697] Ebû Dâvûd, 1308; Ahmed, 2/436; İbni Mâce, 1336; Hasen senetle rivayet edilmiştir.
[698] Müslim,787
[699] Buhârî 1099; Müslim,784
[700] Müslim 756
[701] Buhârî 3748 Müslim, 2820
[702] Müslim, 772
[703] Müslim, 307; vdğ.
[704] Ağır ağır ve tane tane okumak. (Çev.)
[705] Müslim. 772.
[706] Mâide, 118.
[707] Nesâî, 1010; Ahmed, Müsned.20831; el-Hâkirn'de rivayet etmiştir, ancak senedinde 'leyyiri ravi bulunmaktadır.
[708] Buhârî, 1101; Müslim, 1159.