sidretül münteha
Sun 15 May 2011, 03:14 pm GMT +0200
Dr. Muhammed Mahmud Hicazi-el-Vahdetu'l-Mevduiyetu f'i'l-Kur'ânı'l-Kerim (Kur'ân'da Konu Birliği)
Kitap, bir doktor tezidir. 1970 yılında Kahire'de basılmıştır. Eserin ana metni 408 sahifedir.
Yazar ana konulara başlamadan önce konu birliğinden neyi kast ettiğini izaha çalışır. Kısaca konu birliğinden muhtelif sûrelerde ele alınan konular arasındaki birliği kast ettiğini ifade eder.[147]
Kitap dört bölümden meydana gelir:
Birinci bölüm, Kur'ân'da konuların tekrarına, tekrarın gerekliliğine, konunun tekrarını gerektiren amillere ve her sûrenin belli sınırlarının olduğuna dairdir.
İkinci bölümde konuların bir sûrede tam zikredilmediğine dairdir. Bu bölümde Kur'ân'ın parça parça nazil oluşunun hikmetlerini ve konunun bütünüyle bir sûrede zikredilmemesinin sebeplerini kaydeder.
Üçüncü bölümde Kur'ân sûrelerinde tekrarlanan konular arasında tam bir birlik ve uyumun olduğunu, konu tekrarının adeta Kur'ânî bir özellik olduğunu bir iki misalle anlatmaya çalışır.
Dördüncü bölümde bir konunun sûrede tam olarak anlatılmadığını kaleme alır. Yazar bu istikamette konu birliği çerçevesinde Kur'ân sûrelerini genel bir değerlendirmeye tabi tutar. Kur'ânî konulardan ahd, vefa, Mesih, uluhiyet, teşri', Kur'ân'da kıssa ve kıssadan da Musa (a.s.)'ın kıssasını detaylı bir şekilde incelemeye tabi tutar.
Yazar, kitabıyla Kur'ân sûrelerinde geçen konular arasında birliğin olduğunu ve muhtelif sûrelerde geçen aynı konunun bir birlik oluşturduğunu, bu sayede ihtilaf ve çelişkinin olmadığını ve böylece de konuların çeşitli sûrelerde geçen parçalarının birbirlerini tamamladıklarını ispatlamaya çalışır.[148]
Kitap, ciddi bir çalışmanın ürünüdür. Kur'ân'da her hangi bir konu ele alınırken konuyu oluşturan unsurların arasında doğal hiyerarşiye dikkat edildiği tezini savunması açısından orijinal bir çalışmadır.[149] istifade edilebilir kanaatindeyiz.
Konu birliği sahasında Dr. Abdullah Şehhate'nin Ehdafu Külli Suretin ve Mekasiduha adlı çalışması ve Tahmaz, Abdulhamid Mahmud'un Min Mevadi'i Suveri'l-Kur'âni'l-Kerim adlı eserinden başka isim tesbit edemedik.[150]
[147] Hicazi, Muhammed Mahmud, el-Vahdetu’l-Mevduiyetu fi’l-Kur'ani'l-Kerim, el-Kahire, 1970, s. 33-34.
[148] Bkz. a.e., s. 94-95, 124-125. 129.
[149] Bkz.a.e., s. 134-151
[150] Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 64-65.