Hadice
Thu 9 June 2011, 01:43 pm GMT +0200
el-Müsned
Hadis edebiyatında genel ifadesiyle "aîe'r-ricâl", özel anlamıyla alâ esmâi's-sahâbe tasnife tâbi tutulan müsned' lerin ilk örneklerinden olan el-Müsned, [93]el-Humeydî'nin en meşhur ve günümüze ulaşan yegane eseridir[94] Hz. Ebû Bekr'in rivâyetleriyle başlayan[95] ve 11 cüzden teşekkül eden eî-Müs-ned, diğer halifeler, Hz. Talha hariç diğer aşere-i mübeşşereye dahil ashâb, Ebû Zerr, Selman, Bilal, Hz. Aişe ve diğer hanımlar, Ensann erkeklerinin rivayetleri... şeklinde, 1-249 rakamları arasında değişen hadisleri ihtiva etmektedir. En son kısımda Ebû Hureyre, Enes b. Malik ve Câbirb. Abdiliah'ın rivayetleri yer almaktadır. Toplam 179 sahâbiye ait olan rivayetlerin büyük bir bölümü mer-fu, çok az kısmı sahâbî veya tabi'î sözüdür. 1300 hadisin 1390 rivayeti Ehâdîsu Fülan ara başlıkları altında yer almış bulunmaktadır.
el-Müsned, bize Ebû Ali Bişr b. Musa(288/901)mn rivayeti olarak ulaşmıştır. Diğer râvilerin rivayet ettiği nüshalar günümüze gelememiştir. Yani el-Müsned'de "Haddesenâ" diyen Bişr b. Musa'dır.
el-Müsned, Habiburrahman el-A'zamî'nin tahkik ve ta'likıyla ilk kez 1382'de Hindistanda iki cild olarak basılmıştır. el-A'zamî, eserden kolay ve süratle istifade edilebilmesi için, hadisleri konularına göre listelemiş, hadislerde geçen şahis, yer ve kabile isimlerinin de indeksini vermiştir el-Müsned'de rivayetleri bulunan 179 sahabinin isimlerinin alfabetik bir listesinin esere konulmamış olması önemli bir eksiklik olarak görülmektedir.
eî-Humeydî'nin el-Müsned'inin kütüb-i sitteye zevâid'i, îbn Hacer el-As-kalânî'nin el-Metâlibu'l-âliyel[96]sinde yer almaktadır. el-Müsned üzerinde yapılmış başkaca bir çalışma şimdilik tarafımızdan tesbit edilebilmiş değildir.
Yusuf Abdurrahman el-Maraşh tarafından Miisned'in hadisleriyle ilgili bir fihrist hazırlanmış ve Beyrut'ta 1987 yılında neşredilmiştir.[97]
[93] Kitabın yazma ve basma nüshaları hakkında bilgi için bk. Sezgin, GAS I, 102. (Tarihu't-türâs, I, 190).
[94] el-Humeydî'nin, Kitâbu'r-redd ale'n-Nu'mân, Kitâbu't-tefsîr ve Kitâbu'n-Nevâdir adlı eserlerinin bulunduğu hakkında bk. el-A'zamt, el-Müsned (mukaddime), s. 8; Sezgin, GAS I, 102 (Tarihu't-türâs, 1,190).
[95] Abdülaziz ed-Dıhlevî'nin, el-Müsned Cabir b. Abdillahin hadisiyle başlar
(Bustanu'l-mehaddisîn, s. 157) demesi bir karıştırma ya da yazma nüshalardaki bir karışma sonucudur. Yoksa Müsnedlerin genel karakteri Hz. Ebu Bekr'in rivâyetiyle başlamasdır. el-Müsned'de böyle başlamaktadır.
[96] bk. Bu kitabın Zevâid Edebiyatı kısmı.
[97] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 32-33.